Η κρυφή «κοινωνική» ζωή των φυτών

Αν και δεν είναι ευρέως γνωστό, τα φυτά έχουν εξελικτικά αναπτύξει τρόπους να ανιχνεύουν ποιος ...φυτρώνει εκεί κοντά. Μάλιστα, μερικά φυτά αναπτύσσονται καλύτερα ενταγμένα σε ένα «κοινωνικό» σύνολο, ενώ άλλα ευημερούν όταν κάνουν «μοναχική» ζωή.

Οι βοτανολόγοι είχαν παρατηρήσει ότι πολλά δέντρα δε μεγαλώνουν καλά όταν βρίσκονται κοντά σε άλλα δέντρα του είδους τους, αλλά δεν μπορούσαν να εξηγήσουν πώς τα δέντρα «αντιλαμβάνονται» τον περίγυρό τους. Πρόσφατη μελέτη έδωσε μια απάντηση. Τα φυτά που μόλις έχουν βλαστήσει δεν αντιδρούν άμεσα σε χημικές ενώσεις που εκλύουν οι ώριμοι γείτονές τους. Περισσότερο φαίνεται να αντιδρούν σε μικροοργανισμούς που αναπτύσσονται στο χώμα, κοντά στις ρίζες των δέντρων. Διαπιστώθηκε ότι πέντε είδη τροπικών δέντρων μεγαλώνουν καλύτερα σε χώμα που έχει συλλεγεί από περιοχή με δέντρα άλλου είδους, παρά σε χώμα που προέρχεται από περιοχή με δέντρα του είδους τους. Αυτή η «αποστροφή» ίσως οφείλεται σε μικροβιακούς εχθρούς που αναπτύσσονται γύρω από τις ρίζες δέντρων ενός είδους και είναι βέβαια πιο επικίνδυνοι για τα νεαρά φυτά του ίδιου είδους.

Για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα, τα δέντρα αναπτύσσουν μεθόδους διασποράς των σπόρων τους, όπως τα θελκτικά για τα πουλιά φρούτα και οι ιπτάμενοι σπόροι. Αυτοί οι μηχανισμοί επιτρέπουν στα βλαστάρια να αποφύγουν το συναγωνισμό με τους γονείς τους και με λίγη τύχη να απομακρυνθούν από την περιοχή όπου έχουν συγκεντρωθεί οι μικροβιακοί εχθροί τους.

Αντίθετα, άλλα είδη φυτών, όπως ορισμένοι θάμνοι, αναπτύσσονται καλύτερα όταν περιβάλλονται από φυτά του είδους τους. Αυτά τα φυτά εκλύουν από τα φύλλα και τους βλαστούς τους χημικές ουσίες, που παίζουν κρίσιμο ρόλο στην προστασία τους από τις επιθέσεις εντόμων. Διαπιστώθηκε ότι αυτές οι χημικές ουσίες επηρεάζουν αρκετά και τα διπλανά φυτά. Ετσι τα φυτά μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις κάμπιες και τις ακρίδες όταν βρίσκονται σε μεγάλες ομάδες, παρά όταν είναι απομονωμένα. Σε άλλες περιπτώσεις, η έκλυση χημικών σημάτων ως ένδειξη κάποιας περιβαλλοντικής πίεσης, μπορεί να είναι ευεργετική και για τα διπλανά φυτά του είδους, που προσαρμόζονται σε αυτή την πίεση, πριν ακόμα εφαρμοστεί στα ίδια.

http://sourta-ferta.blogspot.com