Η «πράσινη μαγεία»

Μία σπάνια παιδική μούμια από τα πρώτα χρόνια της αιγυπτιακής ιστορίας βρέθηκε θαμμένη με μία ανοιχτόχρωμη πράσινη πέτρα για φυλακτό, η οποία κάποτε θεωρείτο πως είχε μαγικές δυνάμεις.

Τα ευρήματα εξηγούν γιατί τα ιερογλυφικά και τα ιστορικά κείμενα γράφουν πως τα παιδιά στην Αίγυπτο φορούσαν πράσινο μέικ-απ στα μάτια, ενώ έρχονται να προστεθούν στα αναρίθμητα στοιχεία που δείχνουν ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν πως το χρώμα από μόνο του είχε ιερή ενέργεια που μπορούσε είτε να βοηθήσει είτε να βλάψει κάποιον. 

Η Ραφαέλα Μπιανούτσι, συγγραφέας της μελέτης πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, εξηγεί ότι τα πρώτα χρωματιστά αιγυπτιακά φυλακτά εμφανίστηκαν στις αρχές της προδυναστικής Βαντάριας περιόδου, η οποία διήρκησε από το 4500 έως το 3800 π.Χ. Η πρόσφατη ανάλυση της παιδικής μούμιας, που περιέχει λείψανα από νήπιο 15 με 18 μηνών, τοποθετεί χρονολογικά το εύρημα πριν από 4,700 χρόνια.
«Παρά τα περιορισμένα σχήματα και υλικά, τα πρώιμα αυτά φυλακτά αποτελούν μία ισχυρή ένδειξη των επικίνδυνων δυνάμεων που ένιωθαν οι πρώτοι Αιγύπτιοι ότι υπήρχαν στον κόσμο τους και που έπρεπε να εξευμενίσουν με μαγικά μέσα,» δήλωσε η Μπιανούτσι, επιστήμονας στο Τμήμα Ζωικής και Ανθρώπινης Βιολογίας της Via Accademia Albertina στο Τορίνο της Ιταλίας.

Με τη βοήθεια των συνεργατών της, η Μπιανούτσι εξέτασε πρώτα τα λείψανα του παιδιού, τα οποία ήταν τυλιγμένα σε λινούς επιδέσμους. Ανοσολογικά στοιχεία έδειξαν πως το νήπιο πέθανε από οξεία ελονοσία.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές έστρεψαν την προσοχή τους σε μία απολιθωμένη δερμάτινη τσάντα, η οποία ήταν δεμένη με λινό σπάγκο πάνω στους επιδέσμους της μούμιας. Μέσα στην τσάντα βρέθηκαν δύο πέτρες. Το ενδιαφέρον τους κέντρισε, όμως, μία ανοιχτόχρωμη πράσινη πέτρα, η οποία βρέθηκε σφηνωμένη στο απολιθωμένο δέρμα.
Με τη χρήση ισχυρών ακτινών-Χ και τη βοήθεια ενός ηλεκτρονικού μικροσκοπίου, οι ερευνητές βρήκαν πως η πέτρα ήταν χρυσόκολλα ή ένυδρος πυριτικός χαλκός. Μέχρι και σήμερα, η χρυσόκολλα θεωρείται διακοσμητικός λίθος, ενώ στη πιο μπλε μορφή του, συγχέεται πολλές φορές με το τουρκουάζ.
Η Μπιανούτσι δηλώνει πως ο μαλαχίτης ήταν το πιο κοινό πράσινο ορυκτό στην Αρχαία Αίγυπτο, καθώς η χρυσόκολλα υπήρχε μόνο στην περιοχή του Σινά και στην ανατολική αιγυπτιακή έρημο. Ενδεχομένως, η χρυσόκολλα να χρησιμοποιούνταν μόνο για τα παιδιά, καθώς παλαιότερα οι αρχαιολόγοι βρήκαν σε έναν άλλο τάφο μία μικρή φιγούρα ενός παιδιού, φτιαγμένη από το πράσινο αυτό υλικό.

«Στην Αρχαία Αίγυπτο, το χρώμα αποτελούσε αναφαίρετο κομμάτι της ύλης και της ύπαρξης των πάντων στη ζωή,» σημειώνει η Μπιανούτσι, εξηγώντας πως το πράσινο – το χρώμα της νέας βλάστησης και της σοδειάς που φυτρώνει, συμπεριλαμβανομένου του πολύτιμου πάπυρου – ήταν άρτια συνδεδεμένο με την υγεία και την άνθηση. Στο κεφάλαιο 30 του Βιβλίου των Νεκρών, ένα αρχαίο αιγυπτιακό νεκρικό κείμενο γράφει πως θα πρέπει να φτιαχτεί ένα φυλακτό σε σχήμα σκαραβαίου από πράσινο ορυκτό και να τοποθετηθεί στην καρδιά της μούμιας.
Η Μπιανούτσι, βασιζόμενη σε τέτοιες καταγραφές, συνέχισε πως το κόκκινο ήταν το χρώμα της ζωής και της νίκης, το άσπρο ήταν το χρώμα της παντοδυναμίας και της αγνότητας, το μαύρο συμβόλιζε το θάνατο και τη νύχτα, το μπλε τη ζωή και την αναγέννηση, ενώ το κίτρινο συμβόλιζε την αιωνιότητα και την αφθαρσία, όπως ο ήλιος και το χρυσό.
Σε ότι αφορά στο πράσινο φυλακτό που τοποθετούσαν στις παιδικές μούμιες, η Μπιανούτσι υποστηρίζει: «Μπορούμε να υποθέσουμε πως οι γονείς εύχονταν τα παιδιά τους να είναι προστατευμένα από τις ανεπιθύμητες επιρροές και να έχουν υγεία στη μετά θάνατον ζωή τους.»
Η Σαλίμα Ίκραμ, καθηγήτρια Αιγυπτιολογίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου, αναφέρει πως «έχει γίνει πολύ καλή δουλειά στη μελέτη. Είναι αυτό ακριβώς που χρειαζόμασταν για να ρίξουμε φως τις πολιτισμικές πρακτικές και τα πιστεύω των Αρχαίων Αιγυπτίων.»
«Το γεγονός ότι το παιδί ήταν θαμμένο με μία χάντρα χρυσόκολλας είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον, καθώς είναι σπάνια τέτοιου είδους χαρακτηριστικά,» πρόσθεσε η Ίκραμ. «Προφανέστατα, επρόκειτο για ένα φυλακτό το οποίο ήταν θαμμένο μαζί με το παιδί ώστε να διασφαλίσει την ασφάλειά του στον άλλο κόσμο. Κρίμα που δεν κατάφερε να το προστατεύσει, όμως, σε αυτόν τον κόσμο.»




http://www.tnsite.gr