Κατοικούνταν το σπήλαιο Σαρακηνού στην Βοιωτία πριν 50.000 χρόνια

Το Ακραίφνιο Βοιωτίας είναι ένας οικισμός που ονομάζεται έτσι γιατί κάποτε ήταν στην άκρη της λίμνης Κωπαΐδος. (Το τοπωνύμιο διατήρησε γνώση και μνήμη). Επί της εθνικής οδού Αθηνών - Λαμίας, 100 μ. περίπου.... προ της εξόδου (αριστερά) προς Ακραίφνιο, υπάρχουν ερείπια παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, του Αγ. Βασιλείου, δομημένης με πολλά αρχαία μέλη.

Από εδώ μπορείτε να οργανώσετε μια ορειβατική-πεζοπορική εκδρομή για την κορυφή, απ'Α όπου η κατάβαση θα περάσει από το ιερό του Πτώου Απόλλωνα και θα κατευθυνθεί προς το γυναικείο μοναστήρι της Πελαγίας. Ολοκληρώστε την επιστροφή σας από το εκκλησάκι της Αγ. Παρασκευής, που κείται κοντά στο αρχαίο ιερόν, στη θέση Νούσκες, κοντά στον διεθνή δρόμο. Η συνολική πορεία δεν θα διαρκέσει περισσότερο από 5 ώρες.

Το Ακραίφνιο είναι γνωστό για το Σπήλαιο του Σαρακηνού που ευρίσκεται σε υψόμετρο 200 μ. Eχει διαστάσεις 70 Χ 60 μ. και μια είσοδο με 30 μ. φάρδος. Είναι ένα φυσικό ψυγείο (έχει σταθερή θερμοκρασία 16 οC). Φωτίζεται επαρκώς και –περιέργως– δεν έχει σταλακτίτες! Το σπήλαιο αυτό αποτελεί και τη μόνη στρωματογραφημένη προϊστορική θέση στη Στερεά Ελλάδα! Φυσικά, εάν κάποιος ασχοληθεί και με την Αιτωλοακαρνανία που έχει
χιλιάδες Σπήλαια, είναι ηλίου φαεινότερον πως θα βρεθεί κι εκεί κάτι ανάλογο.

Σε αυτό το σπήλαιο έχει ευρεθεί παλαιολιθική κατοίκηση (από 50.000 χρόνια)! Ευρέθησαν επίσης σπόροι σιταριού και οσπρίων της 5ης χιλιετίας π.Χ.! Ευρέθη επίσης κεραμεική νεολιθικής εποχής, «τύπου Γωνιάς Κορινθίας και Προσύμνης Αργολίδος». Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι είναι η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο ευρίσκεται εκτός Πελοποννήσου. Πράγμα που επισημοποιεί κάτι γνωστό, ακόμη κι απ'Α τον μύθο του Οιδίποδος: Πως Πελοπόννησος και Στερεά είχαν ανταλλακτικό εμπόριο εκείνη την εποχή ήδη… Ευρέθη επίσης ειδωλοπλαστική –πάνω από 1.000 ειδώλια– παρόμοια με αυτά που έχουν ευρεθεί στη Θεσσαλία και στα Θαρούνια Ευβοίας. Αξιοσημείωτο ένα αγαλματίδιο (ύψους 40-50 εκατ.) του 4500 π.Χ. Και ένα ειδώλιο καθιστού ανδρός με προτεταμένα τα γεννητικά του όργανα, κάτι που το καθιστά μοναδικό! Επίσης, πολλά ειδώλια ευρέθησαν γύρω από ένα κέρατο ελαφιού – ασυνήθιστο σε νεολιθικό χώρο. Ακόμη, εργαλεία (30-35000 π.Χ.), άλλα από οψιανό της Μήλου, άλλα από πυριτόλιθο, σφονδύλια για να γνέθουν οι γυναίκες, τσεκούρια (λίθινοι πέλεκεις), κοχύλια (όστρεα) της λίμνης Κωπαΐδος (με οξυγόνο με ισότοπο 18), αποθηκευτικοί λάκκοι με επένδυση πηλού, ενώ το Σπήλαιο είχε και περιορισμένη ταφική χρήση. Το σπήλαιο ήταν εν χρήσει έως και το 2000 π.Χ.

Το 1970 έκανε σε αυτό μια πρώτη ανασκαφή ο Θ. Σπυρόπουλος, αλλά τα καρτελάκια από τα ευρήματά του στο Μουσείο των Θηβών, τα… έφαγαν τα ποντίκια κι έτσι δεν μπορουμε γι' αυτή την εργασία να γνωρίζουμε πολλά πράγματα…

Το τόσο σημαντικό αυτό Σπήλαιο, όπως και σχεδόν όλα τα σπήλαια στη Βοιωτία –ασχέτως εάν είναι ή δεν είναι αρχαιολογικοί χώροι!– έχουν σήμερα χρήση μαντριών από τους εντόπιους κτηνοτρόφους! Μάλιστα, τα ζώα έχουν δημιουργήσει στρώματα κοπριάς σε αυτά! (Στο Ακραίφνιο ένα άλλο ανάλογο σπήλαιο… καιγόταν για 3 χρόνια, διότι η κοπριά καίγεται βραδέως). Σαν να μην έφθανε αυτή η φθορά, πολλά σπήλαια της Κωπαΐδος έχουν μέσα εγκαταστάσεις εκκλησιών, που έχουν προξενήσει επίσης πολλές φθορές σε σημαντικότατα αρχαιολογικά πεδία.

Σε πολλά σπήλαια της Κωπαΐδος σώζονται οι φυσικές καταβόθρες που παροχέτευαν το νερό της, καταβόθρες που διεύρυναν οι Μινύες για να φεύγουν ευκολότερα τα νερά της λίμνης στη θάλασσα και να μην πλημμυρίζουν οι παραλίμνιοι οικισμοί. Υπάρχουν πολλά χιλιόμετρα τέτοιων καταβοθρών!

Για περισσότερα:
Σαμψών Αδ. «Το σπήλαιο Σαρακηνού στο Ακραίφνιο».
Λεκάκης Γ. «Σύγχρονης Βοιωτίας περιήγησις» (υπό έκδοσιν).
 

 

 

e-rodios.blogspot.

http://visaltis.blogspot.com