Ραγισμένο κρανίο «είναι η αρχαιότερη ένδειξη ανθρώπινης βίας»

Κορυφώνοντας μια αδιευκρίνιστη, αρχαία διαφωνία, κάποιος φαίνεται ότι πήρε μια πέτρα και την έφερε στο κεφάλι του Ανθρώπου του Μάμπα, ενός προϊστορικού συγγενή μας στην Κίνα. Το τραύμα στο κρανίο του δεν αποκλείεται μάλιστα να είναι η αρχαιότερη ένδειξη βίας μεταξύ ανθρώπων, ηλικίας 200.000 ετών. Τουλάχιστον η ιστορία είχε χάπι έντ, αφού το θύμα δέχτηκε τη φροντίδα της ομάδας του και επέζησε, έστω και με «σοβαρό πονοκέφαλο».
Μέρος του κρανίου του Ανθρώπου του Μάμπα είχε βρεθεί το 1958 στο Μάμπα της κινεζικής επαρχίας Γκουαντόγκ. Από τα σχετικά λίγα θραύσματα, οι παλαιοανθρωπολόγοι μπορούν μόνο να πουν ότι δεν επρόκειτο για το σύγχρονο άνθρωπο Homo sapiens, ο οποίος εκείνη την εποχή μόλις είχε κάνει την εμφάνισή του στην Αφρική.

Το μυστήριο παραμένει για την ταυτότητα αυτών των προϊστορικών κατοίκων της Ασίας, οι οποίοι ήταν πιθανώς απόγονοι του Homo erectus, αλλά δεν έχουν ταξινομηθεί ακόμα σε συγκεκριμένο είδος.

Όποιοι κι αν ήταν όμως, φαίνεται ότι είχαν τις ίδιες συνήθειες με μας. «Όλα τα κοινωνικά όντα έχουν διαφωνίες και περιστασιακά χτυπούν το ένα το άλλο και τραυματίζονται» λέει ο διάσημος ανθρωπολόγος Έρικ Τρίνκαους του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις.

Εξετάζοντας τα οστά με τομογραφίες και φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης, η ομάδα του Τρίνκαους εντόπισε μια κοιλότητα στο αριστερό μέρος του μετώπου, διαμέτρου περίπου ενάμισι εκατοστού, η οποία προχωρούσε βαθιά μέσα στο οστό και προεξείχε από την άλλη πλευρά μέσα στην κρανιακή κοιλότητα. Σύμφωνα με την ανάλυση, πρόκειται για επουλωμένο κάταγμα το οποίο προήλθε από πλήγμα με κάποιο βαρύ και αμβλύ όργανο.

Το ενήλιο θύμα, αγνώστου φύλου, «δέχτηκε ένα πολύ εντοπισμένο, δυνατό χτύπημα στο κεφάλι» αναφέρει ο Τρίνκαους. «Θα μπορούσε να είχε προκαλέσει βραχυπρόθεσμη αμνησία, αλλά σίγουρα θα είχε προκαλέσει ισχυρό πονοκέφαλο».

Ο ερευνητής παραδέχεται βέβαια ότι δεν μπορεί να αποκλείσει εναλλακτικές εξηγήσεις, όπως τραυματισμό από τις οπλές και τα κέρατα κάποιου ζώου που κυνηγούσε ο Άνθρωπος του Μάμπα. Ωστόσο ένα τόσο εντοπισμένο τραύμα φαίνεται πιθανότερο να προκλήθηκε εσκεμμένα, καταλήγει.

Ο προϊστορικός βίαιος διαπληκτισμός μπορεί να δείχνει πολλά για τη βίαιη φύση μας, δίνει όμως ενδείξεις και για το αντίθετο της βίας, την ανθρώπινη φροντίδα: Η εξέταση του κρανίου δείχνει ότι το κάταγμα επουλώθηκε, απόδειξη ότι το θύμα επέζησε για πολλούς μήνες ή χρόνια. Και αυτό θα ήταν απίθανο να είχε συμβεί χωρίς βοήθεια από τους δικούς του.

«Χτυπούσαν ο ένας τον άλλο, τσακώνονταν, είχαν ακόμα και όπλα» λέει ο Τρίνκαους. «Παράλληλα, όμως, βοηθούσαν ο ένας τον άλλο».

Η έρευνα δημοσιεύεται στο Proceedings of the National Academy of Sciences.

http://www.tsantiri.gr