Ταξιδεύοντας με τους Like Emily (Συνέντευξη+Μουσική)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στο duendemagazine..

Like Emily, απ’ το Μάιο του 2011 μαζί, ένα cd στα σκαριά, 15 κομμάτια, ποιο είναι το καύσιμο που σας κάνει τόσο δημιουργικούς; 

Έμιλυ Παύλου: Το καύσιμο είναι η δημιουργία αυτούσια. Είμαστε ενεργοί στο χώρο χρόνια. Δεν μπορούμε να καθόμαστε χωρίς να δημιουργούμε. Και απ’ όταν βρεθήκαμε όλα άρχισαν να συμβαίνουν γρήγορα και φυσικά.

Τάκης Νταβέλος: Το cd ολοκληρώθηκε σε 55 μέρες. Υπήρχε μια προσχέδια μορφή των τραγουδιών. Οι πρόβες και οι ηχογραφήσεις έγιναν σχεδόν ταυτοχρόνως. Πρόβα-εγγραφή. Πρόβα-εγγραφή.

Είναι καλός χρόνος…

Τ.Ν.: Είναι καλό όταν έχεις μια ιδέα να μην την καις. Θέλω να γράψω κάτι, θέλω να κάνω κάτι αυτή τη στιγμή. Αν περάσουν δύο μήνες, τρεις, πέντε, ένας χρόνος, αρχίζεις να μπαίνεις σε μια διαδικασία συνεχούς βελτίωσης, που τελικά αλλοιώνει αυτό που θες να κάνεις. Κι έτσι στερείς από την καλλιτεχνική έκφραση τη θέρμη, τη γνησιότητα και τον αυθορμητισμό.

Σ’ έναν στίχο σας λέτε: «Όταν όλα τελειώνουν, ανοίγουν άλλοι δρόμοι για να μπεις». Είναι ένας τέτοιος δρόμος οι Like Emily; Και δεδομένου ότι κουβαλάτε ένα πλούσιο παρελθόν (Ντομένικα, Τσοπάνα Rave, Πυξ Λαξ, Μουσικά Σύνολα της Ερτ), τι μεταφέρετε σε αυτόν;

Ε.Π.: Οι Like Emily είναι μια νέα πρόκληση. Δε μεταφέρουμε ακούσματα απ’ το παρελθόν. Μεταφέρουμε εμπειρία. Και προσπαθούμε να χτίσουμε κάτι νέο και πιο συνειδητό.

Τ.Ν.: Όταν όλα τελειώνουν αρχίζει κάτι καινούριο. Νομίζω είναι η πιο αισιόδοξη φιλοσοφία της ζωής. Όταν ξεκινάμε ένα οτιδήποτε κάτι, μαθαίνουμε κάτι. Κι έπειτα, εμπλουτισμένοι με αυτό που γνωρίσαμε, μπορούμε να ξεκινήσουμε ένα καλύτερο παρόν. Οπότε, όταν κάτι τελειώνει, καλώς και άρχισε καλώς και τέλειωσε για να γίνουμε εμείς καλύτεροι και να προχωράμε παραπέρα.

Ε.Π.: Μπορείς να εντοπίσεις αυτή τη φιλοσοφία στους στίχους όλων των τραγουδιών μας. Υπάρχει ένα κοινό concept. Ένα concept του τώρα. Δηλαδή το παρελθόν δεν υπάρχει, το μέλλον δεν υπάρχει, το τώρα είναι αυτό που ζούμε.

Μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι μόνο προνόμιο της τέχνης; Να ζει στο τώρα; Βλέπουμε ότι οι άνθρωποι κυνηγάνε βέβαιους προορισμούς, ψευδαισθήσεις από πιο ασφαλείς θέσεις, και τελικά ακολουθούν υπνωτισμένοι αυτό το τρεχαλητό χωρίς να κοιτούν τη διαδρομή.

Ε.Π.: Έχουν γίνει όλα γρήγορα και ο κόσμος έχει χάσει από τον εαυτό του κομμάτια. Ασχολούνται με το να ζουν σε μια ασυνείδητη καθημερινότητα, με το να τρέχουν στους δρόμους, με το να έχουν στο νου τους μια μελλοντική καριέρα, με το να χάνουν πολύτιμο χρόνο χωρίς ιδιαίτερο λόγο στο facebook, και χάνεται η ουσία. Όσο οι άνθρωποι ασχολούνται με τις Τέχνες, είτε επαγγελματικά, είτε ερασιτεχνικά, επέρχεται μια πιο ενδιαφέρουσα κοινωνική ισορροπία.

Τ.Ν.: Είναι καλό πράγμα και η φιλοδοξία και το να κάνεις σχέδια για την καλυτέρευση της ζωής σου. Αλλά το θεωρώ χαζό να ασχολείσαι με το τι θα κάνεις σ’ ένα χρόνο και να μην ασχολείσαι με το τι κάνεις τώρα. Στο τέλος θα χάσεις και τα δύο. Το μέλλον είναι η ακολουθία των τώρα, από τώρα, μέχρι εκείνη τη στιγμή που έχεις βάλει σκοπό.

Κάτι ανάλογο εκφράζετε και με ένα άλλο κομμάτι σας, το Ταξιδεύω.

Τ.Ν.: Λένε πολλοί, και στα τραγούδια τους μερικοί, ότι θέλουν να φύγουν. Να πάνε κάπου καλύτερα. Αλλά τον εαυτό σου τον κουβαλάς παντού μαζί σου. Στην ουσία δε θες να φύγεις από το μέρος, όλα τα μέρη ωραία είναι, θες να φύγεις από εσένα. Αυτός που δε θέλει να φύγει απ’ τον εαυτό του και θέλει απλά να ταξιδέψει, είναι αυτός που είναι πιο συνειδητός ταξιδιώτης απ’ όλους.

Βλέπουμε ότι οι στίχοι σας εκτείνονται σ’ ένα ευρύ φάσμα. Πολιτικό, υπαρξιακό, συναισθηματικό. Είναι ξεχωριστά αυτά; Μήπως συγχέονται, συνδέονται, επικαλύπτονται;

Ε.Π.: Είμαι της άποψης ότι η τέχνη είναι πολιτική. Μας το έχουν αποδείξει φωτεινά παραδείγματα του παρελθόντος, όπως ο John Lennon, o Bob Marley και άλλοι. Η τέχνη έχει και πάντα είχε άποψη για την πολιτική. Μπορείς να γράψεις ένα τραγούδι για την ειρήνη και να προκαλέσεις μια ολόκληρη επανάσταση.

Τ.Ν.: Τίποτα δεν είναι ξεχωριστό. Όλα είναι αλληλένδετα. Όπως βλέπουμε στις μέρες μας και η πολιτική συνδέεται με το υπαρξιακό. Και το υπαρξιακό με την πολιτική. Αν έχεις μια ανοιχτή οπτική δε μπορείς να αποφύγεις αυτή τη σύνδεση. Είναι σα να πλένεις τον εαυτό σου χωρίς να πλένεις το κεφάλι σου!

Είναι η τέχνη μια επανάσταση έναντι στην καθημερινότητα;

Ε.Π.: Η τέχνη είναι η μεγέθυνση του Είναι. Όταν προχωράς στο δρόμο και δεξιά κι αριστερά σου, υπάρχουν αγάλματα, ή κάθε είδους καλλιτεχνήματα, μεγεθύνεται ο εσωτερικός εαυτός σου. Έχεις ανώτερες επιθυμίες, πιο ειρηνικές, πιο καλλιτεχνικές. Αποκτάς αισθητική. Όταν περπατάς σ’ έναν δρόμο γεμάτο σκουπίδια και οι πολυκατοικίες σου κρύβουνε τον ήλιο, δε μπορείς εύκολα να μεγεθύνεις το Είναι σου. Δε μπορείς να αναπτύξεις την καλλιτεχνικότητά σου. Προσωπικά, νομίζω ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε καλλιτέχνες. Απλά μερικοί δεν το έχουν ανακαλύψει γιατί δεν έχουν το χρόνο να μάθουν τι υπάρχει μέσα τους. Έχουν εγκλωβιστεί σε μια ψυχρή απαιτητική καθημερινότητα. Για αυτό λέμε καμιά φορά ότι οι καλλιτέχνες είναι επαναστάτες. Γιατί επιμένουν στην τέχνη τους, προτιμώντας την ανέχεια απ’ το να οχτάωρο. Κάνουν επανάσταση με τον εαυτό τους.

Αν ήμασταν συνειδητοί και ειρηνοποιοί, δε θα είχαμε πολέμους. Αλλά όταν βγαίνεις στους δρόμους, επειδή κάποιος σου είπε να το κάνεις, εκεί μπερδεύεται λιγάκι το πράγμα. Χάνεις τον εαυτό σου, δεν ξέρεις τι πας να αναζητήσεις. Κάνεις την επανάστασή σου, σπάζοντας πενήντα βιτρίνες ή ό,τι άλλο σου ζητηθεί και τελικά το αποτέλεσμα είναι αυτό που επιθυμούν οι άλλοι. Είσαι υποκινούμενος. Η ιστορία έχει αποδείξει ότι η επανάσταση δε φέρνει λύση. Φέρνει ένα επόμενο στάδιο μαζικοποίησης με άλλο όνομα.

Τ.Ν.: Η επανάσταση δε γίνεται στους δρόμους. Γίνεται μέσα μας.

Κάθε επανάσταση μοιάζει λίγο με ένα ασανσέρ των τάξεων… Θα ήθελα να ρωτήσω κάτι άλλο, μέσα σε αυτό το κομφούζιο πληροφοριών που μας βραχυκυκλώνει, μπορούμε να βρούμε νέες οπτικές για να κοιτάξουμε τα πράγματα;

Τ.Ν.: Πάντα υπάρχουν νέοι τρόποι. Εμείς, σαν Like Emily, δεν έχουμε υιοθετήσει ακραίους τρόπους για να στηρίξουμε την πρότασή μας. Η μουσική είναι εύκολη. Ο στίχος κατανοητός. Και νομίζουμε ότι αυτό είναι πρωτοποριακό! Καθώς αυτό που κυριαρχεί γενικότερα είναι ένα εξεζητημένα περίπλοκο και δήθεν πρωτοποριακό μοτίβο.

Κάπως έτσι προχωράτε και στις ενορχηστρώσεις σας; Αποσκοπώντας στο λιτό και κατανοητό άκουσμα;

Τ.Ν.: Το βασικό στοιχείο είναι η μελωδία. Σαν ενορχηστρωτής διαλέγω τον πιο pop τρόπο για να στηρίξω τη μελωδία, χωρίς αυτός να είναι φτηνός. Δεν είναι εύκολο αυτό. Και δε γνωρίζω κατά πόσο καλά το έχω πετύχει. Ο χρόνος θα δείξει.

Ε.Π.: Ενορχηστρώνουμε τα κομμάτια μας ούτως ώστε να μπορούμε να τα υποστηρίξουμε στα live γρήγορα και αποτελεσματικά. Δε θα μπορούσαμε να έχουμε δεκαπέντε τρομπέτες! Κυριαρχεί η ιδέα της πρακτικής ενορχήστρωσης.

Έμιλυ, με αφορμή και το βιβλίο σου «Τα μυστικά του κόσμου», λόγια απ’ το οποίο φιλοξενούνται σε ομώνυμο κομμάτι στο δίσκο θα ήθελα να σε ρωτήσω πως αντιμετωπίζεις τις διαφορετικές μορφές τέχνης (συγγραφή, υποκριτική, τραγούδι) με τις οποίες ασχολείσαι.

Ε.Π.: Η συγγραφή ξεκίνησε από τα παιδικά μου χρόνια. Διάβαζα πολύ λογοτεχνία. Και έπειτα μου έγινε βίωμα. Έμαθα να εκφράζομαι με αυτή. Το θέατρο το αγαπώ. Έχει έναν δικό του κώδικα. Είναι ολόκληρη επιστήμη. Ωστόσο υποκριτική σπούδασα συνειδητά για να υποστηρίξω το τραγούδι. Από τα αρχαία χρόνια αυτά συνδέονται. Ορθοφωνία, τραγούδι και υποκριτική είναι τα απαιτούμενα εφόδια για έναν καλό ερμηνευτή.

Υπάρχει μια εμμονή για καλλιτεχνική έκφραση… Ισοδυναμεί αυτό με την ομολογία ότι η ζωή δεν αρκεί, όπως θα έλεγε και ο Πεσσόα;

Ε.Π.: Δε θα έλεγα ότι η ζωή δεν είναι αρκετή. Από μικρή απλά δεν πιστεύω σε αυτό που μου σερβίρουν σαν πραγματικότητα. Έψαχνα την αλήθεια με δικούς μου τρόπους και μέσα από την τέχνη αρχίζω να ζω πιο συνειδητά.

Τ.Ν.: Τι με ρωτάς; Γιατί έγινα καλλιτέχνης; Στην αρχή ήταν η εφηβική μου επιθυμία να μη μοιάσω με τους άλλους. Όπως όλοι οι έφηβοι ήθελα να αποφύγω να γίνω, όπως ήταν τότε, η μάνα μου, ο πατέρας μου και ο γείτονας. Να γίνω κάτι πιο φρέσκο. Ήταν τότε η εποχή της άνθισης του ροκ. Pink Floyd, Led Zeppelin, Sex Pistols. Και από το Δάκη και τον Πασχάλη ως τους Led Zeppelin ήταν μεγάλη η διαφορά. Ο ένας ήταν διανοούμενος και ο άλλοι ήταν σα να έπλεναν αυτοκίνητα. Προτίμησα τον διανοούμενο!

Μιλώντας για τα δικά σας έργα, σε ποια γνώμη είστε πιο ευαίσθητοι; Σας ενδιαφέρει ή γνώμη των συναδέλφων σας ή απευθύνεστε αποκλειστικά στο απλό κοινό;

Τ.Ν.: Των συναδέλφων τη γνώμη δε τη λαμβάνουμε υπόψη. Ξέρουμε ότι οι συνάδελφοι δε μπορούν να είναι αντικειμενικοί. Ο ένας κοιτάει τη δουλειά του άλλου σα να τον αφορά. Όμως δεν τον αφορά. Ή του αρέσει, ή δε του αρέσει. Είναι τόσο απλό. Η γνώμη τους κρύβει την δική τους την ταυτότητα πίσω απ’ το δικό μας έργο. Είναι άκυρο να κριτικάρουμε δουλειές ίδιες. Ο συγγραφέας το συγγραφέα, ο μουσικός το μουσικό και ούτω καθ’ εξής.

Ε.Π.: Συνήθως δεν απευθύνεσαι σε συναδέλφους. Για παράδειγμα θέατρο δε βλέπουν μόνο οι ηθοποιοί. Ο ηθοποιός θα κοιτάξει την παράσταση πιο στεγνά πιο επαγγελματικά. Όταν κάνεις τέχνη απευθύνεσαι στον κόσμο που θέλει να ρουφήξει κάτι από αυτήν. Γίνεσαι πιο ευτυχισμένος ή πιο ολοκληρωμένος όταν το έργο που έχεις κάνει με πολύ αγάπη αγκαλιάζεται από όσο περισσότερους

Μιλώντας για κοινό, πλέον, είναι σα να υπάρχουν πολλά κοινά. Το κοινό που θα έρθει σ’ ένα live, αυτός που θα ακούσει το κομμάτι στο youtube, αυτός που θα το προσπεράσει. Το διαδίκτυο μοιάζει να έχει ανασκευάσει τους χώρους. Η δική σας εμπειρία;

Ε.Π.: Έχει χαθεί το παίρνω από το έργο αυτό που έχει να μου πει και πάω στο σπίτι μου και το σκέφτομαι, και έχει έρθει το, κρίνω το έργο, γιατί μου είναι πολύ εύκολο να το κάνω. Με το ίντερνετ ο διάλογος έχει γίνει πιο άμεσος, αλλά και πιο πρόχειρος. Έχει πολύ πλάκα όταν δουλεύεις 10-16 ώρες τη μέρα, αγαπάς πολύ αυτό που κάνεις, και βγαίνει ο άλλος σ’ ένα παραθυράκι και σου λέει την άποψη του τόσο απλά κι εύκολα.

Όσον αφορά τους Like Emily οι αντιδράσεις απ’ το ίντερνετ, κάποιος θα έλεγε πως είναι συγκλονιστικά θετικές. Ας πούμε, τη σελίδα μας στο facebook την έχουν επισκεφθεί τριάντα χιλιάδες άτομα. Από κει και πέρα, πρέπει να δούμε αν αυτός ο αριθμός είναι πλασματικός λόγω διαδικτυακού και μόνο ενδιαφέροντος ή απλής περιέργειας, ή αν πραγματικά έχουν ενδιαφερθεί κάποιοι άνθρωποι για αυτό που κάνουμε.

Τ.Ν.: Κι επειδή η δισκογραφία δεν υφίσταται σαν συναλλαγή, το μόνο που μας έχει μείνει είναι οι ζωντανές εμφανίσεις. Όχι μόνο σ’ εμάς, σε όλους. Εκεί φαίνεται η δουλειά μας. Στο πόσο μεταδίδουμε κάποιο συναίσθημα σε αυτούς που μας ακούνε. Αν έχει πετύχει η παράσταση, το κοινό φεύγει με το συναίσθημα που έχουμε προγραμματίσει εμείς. Αν το κοινό φύγει με άλλο συναίσθημα, ή με κανένα, τότε κάτι δεν πήγε καλά. Στις ζωντανές παραστάσεις δεν υπάρχει εκείνη τη στιγμή η απόσταση και το περιθώριο της κριτικής. Εκεί υπάρχει μόνο η άμεση επαφή, η αίσθηση της στιγμής. Η αίσθηση του τώρα, τη στιγμή που φεύγει. Είναι όπως στο θέατρο. Βλέπεις την παράσταση. Το μόνο που σε αφορά είναι τι γίνεται τώρα και τι θα γίνει μετά. Αν αυτές οι συνεχόμενες στιγμές έχουν μια ωραία πορεία και σου δημιουργούν συναισθήματα, χαρά, λύπη, κάθαρση, πάει να πει ότι κάποιος το έχει φτιάξει καλά. Αν το έργο τελειώσει και δεν κατάλαβες τι έγινε ξαφνικά, πάει να πει ότι ή αυτό ήθελε να πετύχει ο σκηνοθέτης, ή κάτι δεν πήγε σωστά. Ή ότι κόπηκε το ρεύμα!

Ο ήχος σας είναι κάτι δεδομένο; Ή μπορούμε να σας δούμε στον επόμενο δίσκο σε πολύ διαφορετικό ύφος;

Τ.Ν.: Μπορεί να είναι και πολύ διαφορετικός.

Ε.Π.: Κι εγώ πιστεύω πως ο επόμενος δίσκος μπορεί να είναι πολύ διαφορετικός. Γιατί θα περιλαμβάνει τα συναισθήματα και το ερέθισμα της τότε εποχής. Για παράδειγμα, σε αυτό το δίσκο υπάρχουν κομμάτια που τα γράψαμε με αφορμή όλα αυτά που συμβαίνουν εκεί έξω. Ακούμε την πραγματικότητα.

Τη μουσική τη γράφετε πάνω στους στίχους ή τους στίχους πάνω στη μουσική;

Τ.Ν.: Εμένα μου αρέσει το πρώτο. Γιατί ο στίχος σου δίνει το σκηνικό. Δε μπορούσα ας πούμε να κάνω το "Ρουφιάνοι" κουαρτέτο με έγχορδα! Θα είχε πολύ μεγάλο γέλιο! Οπωσδήποτε μουσική και στίχος είναι αλληλένδετα. Αλλά κατά το πλείστον, στη μοντέρνα μουσική, ο στίχος, εφ’ όσων υπάρχει, υποστηρίζεται από τη μουσική.

Νομίζω επειδή τα κομμάτια σας αφηγούνται μια ιστορία, κι επειδή έχουν μια νοηματική συνοχή, υπάρχει μια αναγκαιότητα η μουσική να υποστηρίξει το στίχο. Θα θέλατε να μου αποκαλύψετε τα βραχυπρόθεσμα και τα μακροπρόθεσμα σχέδια σας;

Ε.Π.: Στα βραχυπρόθεσμα σχέδιά μας, είναι να ξεκινήσουμε περιοδεία κάποια στιγμή μετά το Δεκέμβριο. Δηλαδή, μετά την κυκλοφορία του cd θέλουμε να πάμε σε όλη την Ελλάδα και στην Κύπρο, στις μεγάλες πόλεις, να παίξουμε ζωντανά, να παρουσιάσουμε την δουλειά μας. Από εκεί και πέρα, θέλουμε να κυκλοφορούμε ένα δίσκο κάθε χρόνο. Για να κρατιόμαστε κι εμείς δημιουργικοί και για να υποστηρίζουμε αυτό που ξεκινήσαμε. Θέλουμε οι Like Emily να έχουν μακρινή πορεία.