Τα χαμένα αγάλματα των Πολεμιστών της Σαρδηνίας. Προϊστορικά ρομπότ;

Αρχαιολόγοι και συντηρητές από τη Σαρδηνία έχουν καταφέρει να συναρμολογήσουν με επιτυχία τα χιλιάδες κομμάτια πέτρας στην κυριολεξία για να
ανασυνθέσουν ένα μικρό, αλλά μοναδικό γκρουπ αγαλμάτων πολεμιστών σε φυσικό μέγεθος που είχαν αρχικά καταστραφεί σε μία εχθροπραξία στα μέσα της πρώτης χιλιετίας πΚΕ.

Πρόκειται για το μοναδικό σύνολο αγαλμάτων πολεμιστών σε φυσικό μέγεθος που έχει βρεθεί ποτέ στην Ευρώπη. Αν και σε αριθμό είναι πολύ μικρότερος από τις φιγούρες που αποτελούν τον Πήλινο Στρατό και που έχουν βρεθεί στην Κίνα, το παράδειγμα της Σαρδηνίας είναι 500 χρόνια πιο παλιό και είναι κατασκευασμένο με τη χρήση πέτρας και όχι πηλού.

Μετά τη λήξη ενός οκταετούς προγράμματος συντήρηση και ανακατασκευής, 25 από τα 33 αρχικά αγάλματα των πολεμιστών—τοξοτών, των «μποξέρ» που κρατούν ασπίδες και πιθανότατα και ξιφοφόρων—έχουν συναρμολογηθεί σε μεγάλο βαθμό.

Τα αγάλματα αυτά είχαν αρχικά κατασκευαστεί και τοποθετηθεί για να φρουρούν τους τάφους των αριστοκρατών της Σαρδηνίας την εποχή του Σιδήρου τον 8οαιώνα πΚΕ. Οι πέτρινοι αυτοί φύλακες φαίνεται πως είτε αποτελούσαν την προσωποποίηση των νεκρών ή λειτουργούσαν σαν αιώνιοι φύλακες του τάφου.

Ωστόσο, μέσα σε λίγους αιώνες, οι Καρχηδόνιοι επιτέθηκαν στη Σαρδηνία και οι αρχαιολόγοι υποψιάζονται ότι ήταν και εκείνοι που κατέστρεψαν τα αγάλματα σε πέντε χιλιάδες κομμάτια. Είναι πιθανόν ότι ο μικρός αυτός πέτρινος στρατός—και οι τάφοι που φρουρούν—να ήταν στα μάτια των εισβολέων σημαντικά σύμβολα εγχώριας δύναμης και υπεροχής.

Η περιοχή εγκαταλήφθηκε και ξεχάστηκε. Τα χιλιάδες των θραυσμάτων ανακαλύφθηκαν και πάλι τη δεκαετία του 1970—και ήρθαν στο φως στις αρχές της δεκαετίας του 1980 από τον Ιταλό αρχαιολόγο Carlo Troncheti. Δύο από τα αγάλματα επανασυρμολογήθηκαν τότε, αλλά στην μεγάλη του πλειοψηφία το υλικό αποθηκεύτηκε σε ένα τοπικό μουσείο όπου και παρέμεινε μέχρι το 2004 όταν άρχισαν και πάλι οι εργασίες ανακατασκευής από τους συντηρητές στο Sassari της βόρειας Σαρδηνίας.

Η ανάδειξη αυτού το όχι και τόσο γνωστού πέτρινου «στρατού» συνδέεται με τον όχι και τόσο γνωστό πολιτισμό, τον Νουραγικό, όπου και επικράτησε στο νησί από τον 16ο αιώνα ένας και τον 6ο αιώνα πΚΕ. Η εποχή του Χαλκού αποτέλεσε και το ζενίθ του, χονδρικά από τον 16ο έως και τον 13οαιώνα πΚΕ όταν και κατασκεύασε μερικά από το πιο εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά μνημεία της προϊστορίας.

Ακόμα και σήμερα τα κατάλοιπα των 7000 Νουραγικών φρουρίων (των αρχαιότερων κάστρων της Ευρώπης) κυριαρχούν στο τοπίο της Σαρδημίας. Αρκετά από αυτά άντεξαν αρκετά καλά μέσα στο χρόνο και δίνου μία πολύ καλή εικόνα για τη Σαρδηνία της εποχής του Χαλκού. Ο στρατός των πέτρινων αγαλμάτων αναμένεται να εκτεθεί στο Μουσείο Cagliari της νότιας Σαρδηνίας αυτό το καλοκαίρι, 70 μίλια μακριά από την περιοχή που αρχικά έγινε η ανακάλυψη.

Πολλοί από τους πέτρινους πολεμιστές είναι εξοπλισμένοι με τόξα και προστατεύονται με ασπίδες—φορούν πανοπλίες που προστατεύουν το στήθος τους και κράνη με κέρατα στο κεφάλι. Μερικοί από τους πολεμιστές—εκείνοι που θεωρούνται ότι απεικονίζουν μποξέρ—μεταφέρουν ασπίδες στο αριστερό τους χέρι που τις κρατούν πάνω από το κεφάλι τους. Αυτοί οι «μποξέρ» πιθανόν να απεικονίζουν ασπιδοφόρους στην υπηρεσία της αριστοκρατίας της Σαρδηνίας την εποχή του Σιδήρου που τοποθετήθηκαν αργότερα δίπλα στους τάφους τους.

Υπάρχει επίσης μία σειρά μοντέλων των Νουραγικών φρουρίων σε δέκα διαφορετικά σχέδια με μερικά να έχουν μόνο έναν πύργο και άλλα περισσότερους. Είναι πιθανόν τα μοντέλα αυτά να αντιγράφουν τα πραγματικά κτήρια (τα φρούρια της εποχής του Χαλκού μετατράπηκαν σε «αρχαία» ιερά την εποχή του Σιδήρου) που συνδέονταν με το κάθε νεκρό μέλος της οικογένειας. Η άρχουσα αριστοκρατία σε αυτό το μέρος της Σαρδηνίας ενδεχομένως να ήταν μία πολύ κλειστή ομάδα μελών με στενή σχέση μεταξύ τους. Το σκελετικό υλικό από τις ταφές που έχει μεταφερθεί σε εργαστήριο στη Φλωρεντία δείχνει ότι οι περισσότεροι από τους νεκρούς ανήκουν σε δύο γενεές από μία μεγάλη οικογένεια.