Κλωνοποίηση εξαφανισμένων... ειδών;

Ακούγεται σαν το σενάριο της γνωστής ταινίας «Τζουράσικ Παρκ», αλλά είναι πολύ κοντά στο να γίνει πραγματικότητα. Σύμφωνα με μελέτη του επιστημονικού συγγραφέα Καρλ Ζίμμερ που δημοσιεύθηκε στο τελευταίο τεύχος του National Geographic, δεν αναμένεται να φέρουμε πίσω στη ζωή δεινόσαυρους, αλλά η επιστήμη έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορούμε να συζητάμε σοβαρά το ενδεχόμενο κλωνοποίησης προσφάτως εξαφανισμένων ειδών.

Τον Ιούλιο του 2003, μία ομάδα Γάλλων και Ισπανών επιστημόνων απομόνωσε ένα μέρος του DNA που είχε διασωθεί από το τελευταίο ζωντανό μπουκάρδο, ένα είδος αίγαγρου στα Πυρηναία το οποίο είχε εξαφανιστεί το 2000, με σκοπό να αναβιώσουν για πρώτη φορά ένα εξαφανισμένο ζώο.

Το μπουκάρδο (Capra pyrenaica pyrenaica) ήταν ένα υποείδος αγριοκάτσικου που ζύγιζε περίπου 110 κιλά και είχε χαρακτηριστικά, μακριά κέρατα. Μετά από αιώνες εκτεταμένου κυνηγιού, το 1989 είχαν απομείνει λιγότερα από 12 ζωντανά μπουκάρδο, ενώ το 1999 μόλις ένα. Ύστερα από το θάνατο του τελευταίου, διατηρήθηκαν κύτταρα σε εργαστήρια στη Σαραγόσα και τη Μαδρίτη.

Η επιστημονική ομάδα της βιοτεχνολογικής εταιρείας Advanced Cell Technology τοποθέτησε πυρήνες από αυτά τα κύτταρα σε ωάρια κοινής κατσίκας, από τα οποία είχε αφαιρεθεί το γενετικό υλικό. Από τα 285 ωάρια που κατασκευάστηκαν, 54 εμφυτεύθηκαν σε 12 ανάδοχες μητέρες, άγριες και εξημερωμένες κατσίκες. Από αυτές, μόνο έξι έμειναν έγκυες, και από αυτά τα έμβρυα μόνο δύο επέζησαν τους πρώτους δύο μήνες της κύησης, προτού πεθάνουν και αυτά.

Έξι χρόνια μετά, το 2009, και μετά από νέες προσπάθειες, ένας κλώνος γεννήθηκε, αλλά πέθανε μόλις επτά λεπτά αργότερα, λόγω φυσικών ατελειών στους πνεύμονες. Συγκεκριμένα υπήρχε ένας παραπανίσιος μεγάλος λοβός μεγέθους ήπατος. Διάφορες ατέλειες πνευμόνων έχουν εμφανιστεί και σε κλώνους προβάτων, όπως στη διάσημη Ντόλλυ. Αυτό συμβαίνει διότι το DNA αποσυντίθεται ακόμα και παγωμένο, ενώ η συγκεκριμένη περίπτωση ήταν ακόμα πιο δύσκολη καθώς το δείγμα προερχόταν από ηλικιωμένο (13 ετών) μπουκάρδο. Ακόμα και αν ο κλώνος επιζούσε τα αρχικά προβλήματα, θα είχε περιορισμένο χρόνο ζωής, όμως οι απόγονοί του θα ήταν απολύτως υγιείς.

Έστω και για επτά λεπτά, η περίπτωση του μπουκάρδο είναι η πιο κοντινή που φτάσαμε στην αναβίωση ενός εξαφανισμένου είδους. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της τότε ομάδας, Αλμπέρτο Φερνάντεθ Αρίας, η επιστήμη έχει πλέον προοδεύσει αρκετά ώστε νέες προσπάθειες να στεφθούν με επιτυχία. Η εισήγησή του σε πρόσφατο συνέδριο στην Ουάσινγκτον έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από ομάδα γενετιστών και βιολόγων, και όπως δήλωσε ο έφορος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης, το θέμα πλέον είναι μόνο ηθικό.

«Εφόσον μιλάμε για είδη που ο άνθρωπος ώθησε σε εξαφάνιση, πιστεύω έχουμε υποχρέωση να τα φέρουμε πίσω», δήλωσε ο Αυστραλός παλαιοντολόγος Μάικλ Άρτσερ. «Παίξαμε τον Θεό όταν τα εξαφανίσαμε», πρόσθεσε. Ο Άρτσερ ηγείται μίας ομάδας με την ονομασία «Lazarus Project» που προσπαθεί να αναβιώσει τον εξαφανισμένο αυστραλιανό βάτραχο. Σύμφωνα με τον Άρτσερ, έχουν ήδη αναπαράγει τα πρώτα έμβρυα, και πλέον πρόκειται για ζήτημα πιθανοτήτων. Στα επόμενα χρόνια θεωρεί ότι θα ήταν πιθανή ακόμα και η επαναφορά των εξαφανισμένων μαμούθ.

Άλλα επιχειρήματα των υπερμάχων της κλωνοποίησης εξαφανισμένων ειδών περιλαμβάνουν την αύξηση της βιοποικιλότητας που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία νέων φαρμάκων. Ωστόσο αρκετά μέλη της επιστημονικής κοινότητας εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για τις αρνητικές συνέπειες που θα είχε η εισαγωγή ενός κατ’ουσίαν γενετικά τροποποιημένου οργανισμού σε ένα νέο οικοσύστημα.

ΠΗΓΗ