O "EΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ" ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ..

Αγγελος χωρίς φτερά αλλά με τα αέρινα πέπλα που έχουν φουσκώσει κατά την προσγείωσή του επί γης. Ανάμεσα σε αυτή τη φιγούρα και στην απέναντι καθιστή μορφή διακρίνεται κάτι σαν κρίνος.

Η 32η μετόπη του Παρθενώνα είναι η μόνη που δεν καταστράφηκε από τους χριστιανούς. Πότε και γιατί αυτό συνέβη, θα είναι το αντικείμενο ερευνητικού προγράμματος Ετσι, έχουμε τη γνωστή μας από τις θρησκευτικές απεικονίσεις εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Μόνο που εδώ έχουμε ένα ανάγλυφο του Φειδία απαράμιλλης τελειότητας, μια μετόπη από τη βορειοδυτική γωνία του Παρθενώνα η οποία αναμένεται να ξαναμπεί σε ένα πρόγραμμα, αλλά αυτή τη φορά για να διασπιστωθεί με τρόπο επιστημονικό και τεκμηριωμένο γιατί η ανάγλυφη αυτή πλάκα του κλασικού ναού ήταν η μόνη που εξαιρέθηκε από το πελέκημα που επιφύλαξαν οι χριστιανοί στις μετόπες του Παρθενώνα.

Αγνωστο επίσης παραμένει πότε ακριβώς συνέβη αυτό. Τον 4ο αιώνα μ.Χ., τον 5ο, ή τον 6ο αιώνα, όταν ο Παρθενώνας μετετράπη σε χριστιανική εκκλησία; Το μόνο που γνωρίζουν οι αρχαιολόγοι είναι ότι στη δεκατετία του ’30 πρωτοδιατυπώθηκε από έναν ξένο μελετητή των γλυπτών του Παρθενώνα η θεωρία ότι το αρχαίο ανάγλυφο εξαιρέθηκε της καταστροφής γιατί πιθανότατα θύμιζε στους χριστιανούς τον «Ευαγγελισμό». «Πάντα υπήρχε η απορία γιατί μόνο αυτή η μετόπη από τις 92 του ναού δεν απολαξεύτηκε. Γιατί να έχουν χαλάσει τα 3/4 των μετοπών και εμπρός σε αυτή τη μετόπη σταματάνε; Ποιος ο λόγος;» μας είπε ο πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής, που επιθυμεί να δοθεί μια απάντηση σε όλα αυτά τα επιστημονικά ερωτήματα.

Στόχος σκοποβολής
Ο λεγόμενος «Ευαγγελισμός», που εκτίθεται στον τρίτο όροφο του Μουσείου της Ακρόπολης μετά τον καθαρισμό του από τη μαύρη κρούστα, απεικονίζει την Ηβη που φέρνει στην καθιστή θεά Ηρα το άγγελμα της απόφασης των θεών να νικήσουν οι Ελληνες στον Τρωικό Πόλεμο. Η Ηρα απεικονίζεται καθισμένη σε βράχο την ώρα που φθάνει η Ηβη, όπως υποδηλώνει η στάση του σώματός της αλλά και το αραχνοΰφαντο, σχεδόν μεταξωτό, ιμάτιό της, που κυματίζει. Το έργο αυτό είναι μοναδικής
τέχνης, λέει ο κ. Παντερμαλής, ο οποίος υποστηρίζει ότι η στάση των δύο μορφών ήταν αυτή που έδωσε την εντύπωση στους χριστιανούς ότι απεικονίζονται ο Αγγελος (όρθιος) και δίπλα (καθιστή) η Παρθένος, θυμίζοντάς τους την τυπική αναπαράσταση του Ευαγγελισμού. Από τη μετόπη λείπουν τα κεφάλια των μορφών, τα οποία μπορεί να έπεσαν θύματα «πυροβολισμών», καθώς συνηθιζόταν πριν από δύο αιώνες να γίνονται στόχος σκοποβολής.

Ο Φειδίας είχε επιλέξει να «αφηγηθεί» στις μετόπες που κοσμούσαν γύρω γύρω τον Παρθενώνα (32 σε καθεμιά από τις μακριές πλευρές και 14 στις στενές) τέσσερα σπουδαία μυθολογικά θέματα. Στην ανατολική πλευρά έχουμε σκηνές Γιγαντομαχίας, στη δυτική Αμαζονομαχίας, στη νότια Κενταυρομαχίας και στη βόρεια την Αλωση της Τροίας. Εδώ ανήκει ο «Ευαγγελισμός».

Από το σύνολο των μετοπών στην Αθήνα βρίσκονται μόνο 39, στο Βρετανικό Μουσείο, στο Λονδίνο, 5 και στο Λούβρο, στο Παρίσι, μία. Επάνω στο μνημείο έχουν μείνει μόνο οι γωνιακές. Εκείνες που γλίτωσαν το πελέκημα ήταν οι νότιες μετόπες, θραύσματα των οποίων εντοπίστηκαν εντοιχισμένα στα τείχη της Ακρόπολης. Οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν πως οι μετόπες της νότιας πλευράς είχαν καταστραφεί από την έκρηξη του Μοροζίνι (1687). Γι’ αυτό δεν τις αναζητούσαν. Εντοπίστηκαν όμως στη λεπτομερή φωτογραμμική αποτύπωση των τειχών. Πιστεύεται ότι ενσωματώθηκαν στην οχύρωση της Ακρόπολης κατά το 18ο αιώνα, όταν έγιναν έργα αποκατάστασης των τειχών. Οι μετόπες ξεχωρίζουν από τους απλούς λίθους της οχύρωσης γιατί είναι από λευκό μάρμαρο Πεντέλης και μάλιστα καλοδουλεμένο, όπως ήταν ο Παρθενώνας…


ΤΗΣ ΝΙΝΕΤΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ