Τι κοιτούν σε μια ταινία τα μάτια 11 ανθρώπων

Θεωρητικοί του κινηματογράφου ανέλυσαν με ποιο τρόπο βλέπουν οι θεατές τις σκηνές.



Δεν είναι μόνο εκπληκτικό, αλλά έχει και εντυπωσιακούς υπαινιγμούς για δημιουργούς κινηματογραφικών και τηλεοπτικών σόου. Με τη χρήση της τεχνολογίας Eyelink, η οποία καταγράφει την κίνηση της κόρης των ματιών του θεατή κάθε χιλιοστό του δευτερολέπτου μέσω μιας υπέρυθρης κάμερας, θεωρητικοί του κινηματογράφου ανέλυσαν με ποιόν τρόπο 11 εθελοντές παρακολουθούσαν τις σκηνές διαφόρων ταινιών.

Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενδιαφέροντα: τα μάτια μας κινούνται περίπου κάθε 1/3 του δευτερολέπτου, ακόμα και όταν βλέπουμε μια σχετικά στατική σκηνή. Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα ήταν το πόσο συγχρονισμένες ήταν οι ματιές των έντεκα θεατών· το φαινόμενο αποκαλείται συγχρονισμός προσοχής και συμβαίνει όταν μια κίνηση κατά τη διάρκεια μιας σκηνής κάνει τους θεατές να κοιτούν στο ίδιο μέρος της οθόνης την ίδια στιγμή.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την ακόλουθη σκηνή από την ταινία «Θα χυθεί αίμα». Είναι υπνωτιστικό και παράξενο να βλέπει κανείς τη σκηνή μαζί με τα… βλέμματα έντεκα άλλων ανθρώπων.




Τι συμπεράσματα μπορεί κανείς να βγάλει από αυτό λοιπόν; Αν είναι σκηνοθέτης, κυρίως το ότι υπάρχουν πολλοί αποτελεσματικοί και ικανοποιητικοί τρόποι να κατευθύνεις το βλέμμα του κοινού, πέραν από ανάστροφες λήψεις, πρώτα πλάνα και τα συναφή. Μπορείς να μετακινείς τους ηθοποιούς αντί την κάμερα.

Ο θεωρητικός κινηματογράφου David Bordwell αναλύει:

Τα βλέμματα των θεατών έλκονται από την ξαφνική εμφάνιση αντικειμένων και κινούμενων χεριών, κεφαλιών και σωμάτων. Όσο μεγαλύτερη είναι η αντίθεση κίνησης ανάμεσα στο κινούμενο σημείο και το στατικό φόντο, τόσο πιο πιθανό είναι να προσεχθεί απ’ τους θεατές. Αν υπάρχει μόνο ένα κινούμενο σημείο σε κάποια δεδομένη στιγμή, τότε όλοι οι θεατές θα κοιτάξουν το σημείο αυτό, συγχρονίζοντας την προσοχή τους.

Ελαχιστοποιώντας τους περισπασμούς στο φόντο, ο σκηνοθέτης P.T. Anderson δημιούργησε μια σκηνή η οποία κατευθύνει την προσοχή του θεατή με μεγάλη ακρίβεια. Επίσης, το πλεονέκτημα ενός μοναδικού, μακράς διάρκειας πλάνου είναι η ψευδαίσθηση της ελεύθερης βούλησης. Οι θεατές νομίζουν ότι μπορούν να κοιτάξουν όπου θέλουν στην οθόνη, αλλά, λόγω της ανεπαίσθητης επιρροής του σκηνοθέτη και των ηθοποιών, το σημείο της οθόνης στο οποίο θέλουν να κοιτάξουν αυτοί είναι το ίδιο που ο σκηνοθέτης θέλει να κοιτάξουν.

Επιπλέον, το στατικό μακράς διάρκειας πλάνο δημιουργεί μια αίσθηση ξεκάθαρου συσχετισμού των χαρακτήρων και έναν ήπιο, αργό ρυθμό που είναι κρίσιμος για τη συνέχεια της ταινίας. Αν η ίδια σκηνή είχε γυριστεί με ζουμ και πρώτα πλάνα, ο θεατής ίσως την ερμήνευε τελείως διαφορετικά.

Και αυτό ήταν το σημερινό μάθημα βασικής σκηνοθεσίας!



ΠΗΓΗ