Διαχείριση ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής-αντιμετώπιση

Σε παγκόσμιο επίπεδο πέντε από τις δέκα σημαντικές αιτίες που προκαλούν στον άνθρωπο σημαντική δυσλειτουργία, ανήκουν σε ψυχιατρικές διαταραχές....



Μια απ’ αυτές είναι η Ιεοψυχαναγκαστική Δαταραχή (ΙΨΔ).



Η συνήθης έναρξη της ΙΨΔ τοποθετείται στην εφηβεία ή την πρώιμη ενήλικη ζωή (21-25 έτη). Μελέτες του εξωτερικού έχουν δείξει ότι η ΙΨΔ εκδηλώνεται στο 2-3% του ενήλικου πληθυσμού, και η αναλογία μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι σχεδόν ίδια (υπερέχουν ελαφρώς οι γυναίκες). Με βάση αυτό το ποσοστό, ελλείψει ελληνικών δεδομένων, ο αριθμός των ασθενών στη χώρα μας υπολογίζεται στις 200.000-300.000.



Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή χαρακτηρίζεται από ι) ιδεοληψίες και ιι) τελετουργίες (ή καταναγκασμούς)



Οι Ιδεοληψίες είναι επίμονες, ανεπιθύμητες ιδέες, παρορμήσεις, αμφιβολίες, εικόνες, που το άτομο τις βιώνει ως εισβολή στη ροή της σκέψης του, ή έχουν ακατάλληλο, ακατανόητο ή δυσφορικό χαρακτήρα.



Αυτός που τις έχει :

- Τις θεωρεί ξένες προς τον εαυτό του

- Προσπαθεί να τις αγνοήσει ή να αντισταθεί σ’ αυτές (τις περισσότερες φορές ανεπιτυχώς)

- Αισθάνεται άγχος, δυσφορία, ανασφάλεια

Όταν εμφανίζονται οι ιδεοληψίες, ακολουθούν οι τελετουργίες (ή καταναγκασμοί). Έτσι ορίζονται συγκεκριμένες πράξεις που ο άνθρωπος αισθάνεται την ακατανίκητη ανάγκη να κάνει, για πάνω από μία ώρα, προκειμένου να μειωθεί το άγχος, η ανησυχία, η δυσφορία ή η αβεβαιότητα που δημιουργούνται από τις ιδεοληψίες.

Τελικά αυτό που συμβαίνει είναι ότι:



Βραχυπρόθεσμα η δυσφορία καταλαγιάζει, αλλά μακροπρόθεσμα ενεργοποιείται ένας φαύλος κύκλος μέσω του οποίου εδραιώνονται και διαιωνίζονται οι ιδεοληψίες και οι τελετουργίες.

Παραδείγματα ιδεοληψιών είναι : "Μήπως δεν έκλεισα το μάτι της κουζίνας;", "Μήπως κάνω κακό στον εαυτό μου ή σε κάποιον άλλον;", "μήπως κολλήσω κάποια αρρώστια ή μολυνθώ;", "μήπως δεν κατάλαβα καλά;" κ.λ.π. Παραδείγματα καταναγκασμών είναι: αλλεπάλληλοι έλεγχοι στο μάτι της κουζίνας για να βεβαιωθεί κάποιος ότι είναι κλειστό, αποφυγές, υπερβολικοί καθαρισμοί, επαναλήψεις κ.λ.π.



Για την αντιμετώπισή της προτείνονται ένας από τους παρακάτω τρεις τρόπους :



1. Ψυχολογική θεραπεία συμπεριφοράς

2. Φαρμακευτική θεραπεία

3. Μικτή θεραπεία (ο συνδυασμός των δύο παραπάνω)

Πιο αναλυτικά:



Ψυχολογική θεραπεία

Η Ψυχολογική Θεραπεία Συμπεριφοράς (ΨΘΣ) θεωρείται η αποτελεσματικότερη μορφή ψυχολογικής θεραπείας γι’ αυτού του είδους τα προβλήματα. Ακόμη και στις περιπτώσεις εκείνες που τα ιδεοψυχαναγκαστικά συμπτώματα δεν υφίενται σε ικανοποιητικό βαθμό, μπορεί να βοηθήσει τους θεραπευόμενους να είναι λειτουργικοί και να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής. Στόχος της είναι να διδαχθεί ο θεραπευόμενος τρόπους να διαχειρίζεται τον παράλογο φόβο/άγχος του πηγαίνοντας ενάντια σ’αυτόν και ουσιαστικά μπαίνοντας στις καταστάσεις που τον φοβίζουν και τον αγχώνουν. Σταδιακά, αποκτά όλο και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και τελικά γίνεται θεραπευτής του εαυτού του.



Φαρμακευτική θεραπεία

Βασικά φάρμακα αντιμετώπισης είναι τα αντικαταθλιπτικά. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας 6 αντικαταθλιπτικά φάρμακα, θεωρούνται πρώτης επιλογής για τη θεραπεία της ΙΨΔ.

Δε γνωρίζουμε τον ακριβή τρόπο δράσης των φαρμάκων αυτών, ωστόσο εμπειρικά έχει διαπιστωθεί ότι βοηθούν.



Μικτή θεραπεία



Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν, πως ο συνδυασμός φαρμακοθεραπείας – Ψυχολογικής Θεραπείας Συμπεριφοράς είναι ιδιαίτερα ωφέλιμος σε πολλές περιπτώσεις ατόμων με ΙΨΔ διαταραχή, που δεν μπορούν να βοηθηθούν με τον ψυχοθεραπευτικό ή με τον φαρμακευτικό τρόπο αντιμετώπισης.

Συνοψίζοντας, η Ψυχολογική θεραπεία Συμπεριφοράς για την ΙΨΔ με έκθεση και παρεμποδισμό απάντησης είναι μια από τις πιο επιτυχημένες προσεγγίσεις στην αντιμετώπιση της ΙΨΔ.

Μέσα στο χρονικό διάστημα των τελευταίων 20 χρόνων, η πρόγνωση των ατόμων με ΙΨΔ έχει αλλάξει προς το καλύτερο ως αποτέλεσμα της εξέλιξης της ΣΓΘ.

Από τη διεθνή βιβλιογραφία θεωρείται ότι πρέπει να αποτελεί την πρώτη θεραπευτική επιλογή για τον ασθενή και την οικογένειά του.

Αν δοκιμαστεί η ΨΘΣ χωρίς να επιφέρει τα αναμενόμενα θεραπευτικά αποτελέσματα θα ήταν χρήσιμο να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά φάρμακα ή μόνο φάρμακα.


ΠΗΓΗ