Εγκεφαλική αιμορραγία από... Ανεύρυσμα– «Κεραυνός εν αιθρία»

Η υπαραχνοειδής αιμορραγία εγκεφάλου από ρήξη (σπάσιμο) αρτηριακού ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΟΣ, αποτελεί συνήθως ένα σοβαρό και τελείως αιφνίδιο συμβάν, που αφορά ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ.

Το ανεύρυσμα είναι ένα παθολογικό «φούσκωμα» σε μία από τις μεγάλες αρτηρίες του εγκεφάλου. Το «φούσκωμα» αυτό έχει σαθρά τοιχώματα, και κάποια στιγμή μπορεί να σπάσει. Λίγες φορές τα ανευρύσματα του εγκεφάλου οφείλονται σε λοιμώξεις, σύνδρομα ή άλλα αίτια. Στην μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων («σακκοειδή» ανευρύσματα) δεν υπάρχει εμφανής προηγούμενη νόσος υπεύθυνη για την δημιουργία του ανευρύσματος. Πιθανολογείται πως σε κάποιους ανθρώπους υπάρχουν μικροανωμαλίες εκ γενετής στο τοίχωμα αρτηριών του εγκεφάλου, που με τα χρόνια οδηγούν στην δημιουργία ανευρύσματος. Παράγοντες που μπορεί να έχουν συμβολή στη δημιουργία αυτή είναι οι γνωστοί αγγειολογικοί παράγοντες κινδύνου (αρτηριακή υπέρταση, υπερχοληστεριναιμία, κάπνισμα κλπ). Από την στιγμή που ένα ανεύρυσμα δημιουργείται, συνήθως μεγαλώνει σταδιακά σε μέγεθος και επίσης μεγαλώνει (αθροιστικά) ο κίνδυνος να σπάσει : π.χ. αν ο κίνδυνος αιμορραγίας είναι 1% ανά έτος, τότε αθροιστικά είναι 10% στην δεκαετία κλπ.

Συνηθέστατα το ανεύρυσμα ΔΕΝ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΕΙ πριν σπάσει. Σπανιότερα, μπορεί να υπάρχουν πρόδρομα συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε «προειδοποιητικές» μικροαιμορραγίες (ασυνήθιστοι πονοκέφαλοι μαζί με εμετό) ή σε πίεση νευρικού ιστού από το ανεύρυσμα (π.χ. διπλωπία ή άλλα ασυνήθιστα νευρολογικά συμπτώματα).

Η κλινική εικόνα της ρήξης του ανευρύσματος συνήθως είναι ΑΙΦΝΙΔΙΑ και ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ, γι’ αυτό έχει χαρακτηριστεί «κεραυνός εν αιθρία». Ο ασθενής απροειδοποίητα «κεραυνοβολείται» από μια πολύ ισχυρή κεφαλαλγία (πονοκέφαλο) που συνήθως εντοπίζεται στο πίσω μέρος του κεφαλιού και στον αυχένα. Πολλές φορές ο πονοκέφαλος αυτός είναι τόσο ισχυρός και απότομος που αναγκάζει τον πάσχοντα να πέσει κάτω ή να γονατίσει. Ο ασθενής αισθάνεται σαν «κάποιος να ήρθε από πίσω και να κτύπησε το κεφάλι με σφυρί». Σχεδόν πάντα ο ασθενής κάνει και εμετό.

Από κει και πέρα : στις βαρύτερες περιπτώσεις, ποσοστό περίπου 50%, ο ασθενής πεθαίνει επί τόπου πριν προλάβει να φτάσει στο νοσοκομείο. Η εγκεφαλική αιμορραγία είναι μια από τις συχνότερες αιτίες αιφνίδιου θανάτου, δεύτερη μετά τα καρδιαγγειακά επεισόδια.

Η αντιμετώπιση του υπόλοιπου 50% των ασθενών, αυτών δηλαδή που φτάνουν ζωντανοί στο νοσοκομείο, πρέπει να είναι γρήγορη και εξειδικευμένη. Προέχει η θεραπεία του ανευρύσματος ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΞΑΝΑΣΠΑΣΕΙ, αφού σε ασθενείς που έχουν ήδη αιμορραγήσει ο κίνδυνος δεύτερης αιμορραγίας είναι σοβαρότατος.

- Η διάγνωση της κατάστασης μπορεί να γίνει άμεσα με επείγουσα αξονική τομογραφία (CT) εγκεφάλου που δείχνει την αιμορραγία, και μπορεί επί τόπου να συμπληρώνεται με αξονική αγγειογραφία που θα δείξει και το ανεύρυσμα. Συνήθως ακολουθεί και ψηφιακή αγγειογραφία εγκεφάλου (DSA).

- Η θεραπεία του ανευρύσματος για να μην ξανααιμορραγήσει σήμερα συνήθως γίνεται με ειδική ενδαγγειακή τεχνική (μέσα από τα αγγεία με «εμβολισμό», χωρίς ανοικτή επέμβαση). Σε περιπτώσεις που αυτό δεν είναι εφικτό τεχνικά, η θεραπεία γίνεται με κρανιοτομία και μικροχειρουργική επέμβαση.

- Η εντατική θεραπεία σε ειδική μονάδα είναι πολύ σημαντική αφού υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές όπως ο «αγγειόσπασμος» (μεθαιμορραγική ισχαιμία) που οφείλονται στην αρχική αιμορραγία και μπορεί να επισυμβούν ακόμα και αν έχει θεραπευτεί το ανεύρυσμα επιτυχώς και έγκαιρα.

Όπως είναι προφανές από τα παραπάνω, το εγκεφαλικό ανεύρυσμα θυμίζει «ρώσικη ρουλέτα», γι’ αυτό φυσικά το ιδανικό είναι να γίνει η διάγνωση ΠΡΙΝ το ανεύρυσμα αιμορραγήσει τότε που συνήθως δεν έχει δώσει συμπτώματα. Έτσι μπορεί να θεραπευτεί πριν σπάσει. Γι’ αυτό οι νευροχειρουργοί εδώ και χρόνια προτείνουν να γίνεται προληπτικός έλεγχος με μαγνητική αγγειογραφία (ΜRA) εγκεφάλου σε όλον τον πληθυσμό. 

Πάνος Παπανικολάου, Νευροχειρουργός, Επιμελητής Α΄ , Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας – Πειραιά

www.isarkadias.gr

ΠΗΓΗ