Γιατί οι αρχαίοι αποκαλούσαν τον Άδη αόρατο ή πλούσιο;

Από την ιστοσελίδα του κ. Άγγελου Σακκέτου

Ας θεωρήσουμε το θέμα επίκαιρο!.. Τον Άδη, που το όνομα του σημαίνει «ο αόρατος», δεν τον ονόμαζαν συνήθως, γιατί φο­βούνταν πως, αν τον επικαλούνταν, θα προκα­λούσαν την οργή του. Γι' αυτόν το λόγο τόον δή­λωναν με ευφημισμούς. Η πιο συνηθισμένη επωνυμία ήταν Πλούτων, ο «πλούσιος», υπαι­νιγμός στον ανεξάντλητο πλούτο της γης, τόσο για το χώμα που καλλιεργείται όσο και για τα μεταλλεύματα που κρύβει!!..

ΕΙΝΑΙ γνωστό ότι, σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, ο Άδης είναι ο θεός των νεκρών. Αδελφός του Δία, του Ποσειδώνα, της Ήρας, της Εστίας και της Δήμητρας, είναι γιος του Κρόνου και της Ρέας. Μαζί με τον Δία και τον Ποσειδώνα είναι ο ένας από τους τρεις κυρίαρ­χους θεούς που μοιράστηκαν την εξουσία του Κόσμου ύστερα από τη νίκη τους εναντίον των Τιτάνων. Τη στιγμή που ο Δίας έπαιρνε ως μερί­διο τον ουρανό και ο Ποσειδώνας τη θάλασσα, στον Άδη απέμενε αναγκαστικά ο Κάτω Κόσμος ή Τάρταρος.
Ο Άδης, όταν γεννήθηκε, είχε την ίδια τύχη με τους αδελφούς του' ο Κρόνος τον κατάπιε και ύστερα τον ξέρασε. Πήρε μέρος στη μάχη ενα­ντίον των Τιτάνων και οι Κύκλωπες τον εφοδία­σαν με ένα κράνος, που έκανε αόρατο όποιον το φορούσε. Αυτό το κράνος του Άδη, όμοιο με εκείνο του Siegfried στη γερμανική μυθολογία, το φόρεσαν αργότερα και άλλες θεότητες, όπως η Αθηνά, και ακόμη και ήρωες, όπως ο Περσέας.
Στον Κάτω Κόσμο ο Άδης βασιλεύει στους νεκρούς. Είναι ανελέητος και δεν επιτρέπει σε κανέναν από τους υπηκόους του να ξαναγυρίσει στους ζωντανούς. Πλαισιώνεται από δαίμονες και πολύμορφα πνεύματα, που βρίσκονται κάτω από τις διαταγές του (π.χ. ο πορθμέας Χάροντας κτλ.). Κοντά του βασιλεύει η Περσεφόνη, που είναι εξίσου σκληρή. Διηγούνταν πως κάποτε την είχε απαγάγει από τις πεδιάδες της Σικελίας, ενώ εκείνη έπαιζε μαζεύοντας λουλούδια με τις φίλες της.
Η Περσεφόνη, η κόρη της Δήμητρας, είναι ανεψιά του. Ο Άδης την είχε ερωτευτεί, αλλά ο Δίας, ο πατέρας της Περσεφόνης, δεν έδωσε τη συγκα­τάθεση του για το γάμο, επειδή ήταν ανυπόφορο για τη Δήμητρα να γνωρίζει πως η νεαρή κοπέ­λα θα κλεινόταν αιώνια στον κόσμο των σκιών. Έτσι ο Άδης αποφάσισε να την απαγάγει. Ί­σως μάλιστα και ο Δίας να βοήθησε σ' αυτή την απαγωγή, γιατί έγινε κρυφά συνένοχος του. Αρ­γότερα ο Δίας διέταξε τον Άδη να επιστρέψει την Περσεφόνη στη μητέρα της. Αλλά ο Άδης είχε πάρει τα μέτρα του· της είχε δώσει να φάει ένα σπυρί από ρόδι· όποιος όμως είχε επισκε­φτεί το βασίλειο των νεκρών και εκεί είχε πάρει κάποια τροφή, δεν μπορούσε πια να ξανανεβεί στον κόσμο των ζωντανών. Έτσι η Περσεφόνη αναγκάστηκε να περνά το ένα τρίτο κάθε χρό­νου κοντά στον Άδη. Η ένωση τους υπήρξε άγο­νη.

Ο Ηρακλής με τον Κέρβερο, τον φύλακα του Άδη ή του Κάτω Κόσμου!...

Ο Άδης σπάνια εμφανίζεται μέσα σε μύθους. Εκτός από την αφήγηση της απαγωγής, που ανήκει στον κύκλο της Δήμητρας, τον συνα­ντούμε μόνο σε έναν άλλο μύθο, που σχετίζεται αυτή τη φορά με τον Ηρακλή. Η Ιλιάδα αφηγεί­ται πως, όταν ο ήρωας κατέβηκε στον Κάτω Κό­σμο, ο Άδης δε θέλησε να του επιτρέψει να μπει στο βασίλειο του! Τον συνάντησε στην «πύλη» του Κάτω Κόσμου, αλλά ο Ηρακλής τον πλήγω­σε με ένα βέλος στον ώμο, και χρειάστηκε να μεταφέρουν τον Άδη με μεγάλη βιασύνη στον Όλυμπο, όπου ο Παιάνας, ο θεός θεραπευτής, του έβαλε μια θαυματουργική αλοιφή και η πλη­γή του έκλεισε αμέσως. Παραλλαγές του μύθου δείχνουν τον Ηρακλή να σκοτώνει το θεό με μια πελώρια πέτρα. Όπως και αν έγινε, η νίκη ανή­κε στο γιο του Δία.
Και μία σημαντική λεπτομέρεια: Τον Άδη, που το όνομα του σημαίνει «ο αό­ρατος», δεν τον ονόμαζαν συνήθως, γιατί φο­βούνταν πως, αν τον επικαλούνταν, θα προκα­λούσαν την οργή του. Γι' αυτόν το λόγο τον δή­λωναν με ευφημισμούς. Η πιο συνηθισμένη επωνυμία ήταν Πλούτων , ο «πλούσιος», υπαι­νιγμός στον ανεξάντλητο πλούτο της γης, τόσο για το χώμα που καλλιεργείται όσο και για τα μεταλλεύματα που κρύβει. Έτσι συχνά ο Πλού­τωνας παρασταίνεται να κρατά ένα κέρας αφθο­νίας, σύμβολο αυτού του πλούτου, που σήμερα ως θέμα είναι τόσο επίκαιρο λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας – και όχι μόνο!..

(*) -άδης
(θηλ. -άδα)· κατάληξη πατρωνυμικών και μητρωνυμικών ονομάτων, που σημαίνουν γιο, κόρη ή, γενικά, απόγονο, όπως Ασκληπιός -άδης, Τελαμών -ιάδης κ.λπ.· πρβλ. νεώτ. Γεώργιος -άδης, Δημήτριος -άδης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ: Ιστορικό και Δημοσιογραφικό Αρχείο του γράφοντος, Βικιπαίδεια (εικόνες) Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Πιέρ Γκριμάλ, Ελλ. & Ρωμ. Μυθ., Όμ., Ε 395 κ.ε., Ι 569 κ.ε., Ο 187 κ.ε., Υ 61 κ.ε. Oμ. ύμν. στη Δημ. Ησ., θεογ. 311, 455, 768, 774, 850 / Έρ­γα 153. Αισχ., Ευμ. 269 κ.ε. Σχόλ. στον Oμ., Ο 188. Ευστ., Παρεκβ. 613, 24. Απολλόδ., Βιβλ. 1, 1, 5. 1, 2, 1. 1, 5, 1 κ.ε., 1, 5, 3 κ.ε. Διόδ. Σικ. 5, 4, 1-3. 5, 68, 2. Κικ., In Verr. 2, 4, 48. Οβίδ., Fasti 4, 419 κ.ε. / Μετ. 5, 346 κ.ε. Υγίν., Fab. 79 και 146. Στράβ. 3, 2, 9, σ. 147. Πρβ. Πλατ., Κραχ. 403 a. Βλ. J. Roeger "Αιδος κυνέη..., Graz, 1924., Πάπυρος, Μέγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας κ.α.

Το είδαμε εδώ