Φοινικέλαιο, και γιατί είναι αναγκαίο να το αποφεύγουμε

Πως θα σας φαινόταν αν σας έλεγα πως ο κάθε ένας από μας είναι υπεύθυνος για μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές και πράξεις γενοκτονίας ζώων στην ιστορία;




"Ποιος; Εγώ;" θα πείτε. "Αποκλείεται!"




Κι όμως, αν αυτή τη στιγμή που διαβάζετε αυτό το άρθρο, μασουλάτε μια σοκολάτα ή ροκανίζετε μερικά πατατάκια, κατά πάσα πιθανότητα περιέχουν φοινικέλαιο (palm oil) το οποίο ευθύνεται για την καταστροφή τροπικών δασών και τυrφώνων (περιοχή με άφθονη χλωρίδα, και οργανική ουσία στην οποία δεν έχει γίνει καμία ανθρώπινη επέμβαση καλλιέργειας και συντήρησης) σε νησιά της Νοτιοανατολικής Ασίας όπως το Βόρνεο και η Σουμάτρα.




Σ’ αυτά τα δύο νησιά της Ινδονησίας όπως και στη Μαλαισία, εξάλλου, συντελείται και η μεγαλύτερη καταστροφή.




Οι επιδράσεις στο περιβάλλον




Το Βόρνεο και η Σουμάτρα είναι δύο από τις πιο σημαντικές περιοχές του κόσμου σε βιοποικιλότητα.




Είναι εξαιρετικά πλούσια σε μορφές ζωής περιλαμβάνοντας περίπου 20.000 ανθοφόρα φυτά, 3.000 είδη δέντρων, 300.000 είδη ζώων, ενώ χιλιάδες ακόμη ανακαλύπτονται κάθε χρόνο.




Παρά αυτή την απίστευτη βιοποικιλότητα και το ευπαθές δίκτυο ειδών, μια περιοχή τροπικού δάσους ίσα με 300 γήπεδα ποδοσφαίρου αποψιλώνεται κάθε ώρα στην Ινδονησία με σκοπό τη δημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων για παραγωγή φοινικέλαιου.




Φανταστείτε, δηλαδή, 6 γήπεδα ποδοσφαίρου να καταστρέφονται ανά λεπτό! Δεν είναι ν’ απορεί κανείς που αυτά τα νησιά έχουν τη μεγαλύτερη λίστα ειδών σε κίνδυνο εξαφάνισης η οποία περιλαμβάνει τον ουραγκουτάγκο και την τίγρη της Σουμάτρας.




Τα δάση της Ινδονησίας καθώς και οι τυρφώνες δρουν ως τεράστιες αποθήκες διοξειδίου του άνθρακα. Έτσι, λοιπόν, όταν αντικαθιστούνται με φυτείες πολλά προβλήματα προκύπτουν.




Εξαιτίας της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης για φοινικέλαιο, οι εταιρείες στην προσπάθειά τους να καθαρίσουν γρήγορα την περιοχή, καίνε δέντρα και τύρφη με αποτέλεσμα να παράγεται τοξικός καπνός που σε συνδυασμό με την απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα συντελεί στο φαινόμενο του θερμοκηπίου σε τέτοιο βαθμό που φτάνει να είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες για αυτό το φαινόμενο.




Όσον αφορά τα ζώα που ζουν σε αυτά τα τροπικά δάση, αυτά θεωρούνται πρόβλημα από τη βιομηχανία φοινικέλαιου.




Έτσι, κατά τη διαδικασία της αποψίλωσης των δασών, οι εργάτες ξέρουν πως αν κάποια μορφή ζωής βρεθεί στο δρόμο τους, είναι υποχρεωμένοι να κάνουν ότι χρειαστεί για να τα ξεφορτωθούν.




Καμία σημασία δεν έχει ο τρόπος.Οι ουραγκουτάγκοι, λοιπόν, και τα υπόλοιπα ζώα είτε πεθαίνουν καθώς τεράστια μηχανήματα περνάνε από πάνω τους, ξυλοκοπούνται μέχρι θανάτου, θάβονται ζωντανά είτε καίγονται στις φωτιές…




Ο ουραγκουτάγκος δε, είναι σημαντικό μέρος του οικοσυστήματος των τροπικών δασών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Είναι θεμελιώδες είδος.




Για παράδειγμα, οι ουραγκουτάγκοι βοηθούν στην εξάπλωση πολλών σπόρων δέντρων, πολλοί από τους οποίους μπορούν να βλαστήσουν μόνο αφού περάσουν μέσα από το πεπτικό σύστημα του ουραγκουτάγκου.




Αυτά τα όμορφα και πανέξυπνα πρωτεύοντα θηλαστικά είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων του Βόρνεο και της Σουμάτρας και της βιοποικιλότητας των δασών.




Ο ουραγκουτάγκος δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς το τροπικό δάσος και το τροπικό δάσος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον ουραγκουτάγκο.




Κι, όμως, το 90% του φυσικού του περιβάλλοντος έχει ήδη καταστραφεί ενώ περισσότεροι από 50.000 ουραγκουτάγκοι έχουν χαθεί.




Σε όλα αυτά να προσθέσουμε την ευρεία χρήση παράνομων χημικών και λιπασμάτων που μολύνουν τον αέρα, τη γη και το νερό, καθώς και την εκμετάλλευση των εργατών.




Οι επιδράσεις στην υγεία μας




Οι αρνητικές επιδράσεις του φοινικέλαιου δεν σταματάνε στο περιβάλλον.




Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) προειδοποιεί για την αλόγιστη χρήση του που απειλεί και τους καταναλωτές.




Ο Π.Ο.Υ. αναφέρει πως υπάρχουν ικανές αποδείξεις ότι η κατανάλωση φοινικέλαιου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιοαγγειακών νοσημάτων.




Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται από έρευνες αρμόδιων φορέων σε Ευρώπη και ΗΠΑ, οι οποίοι φορείς συστήνουν προσεκτική κατανάλωση φοινικέλαιου.




Πως, όμως, μπορεί ο καταναλωτής να προστατευτεί (και να προστατέψει το περιβάλλον) όταν το εν λόγω έλαιο χρησιμοποιείται ευρέως σε τρόφιμα, καλλυντικά και καθαριστικά και οι εταιρείες δεν είναι υποχρεωμένες να αναγράφουν στη συσκευασία τη λέξη φοινικέλαιο ή palm oil;




Xρησιμοποιείται δε το έλαιο αυτό κατά κόρον σε φαστ φουντ εστιατόρια αλλά και σε ταβέρνες και εστιατόρια μια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέχρι 3-4 φορές για τηγάνισμα.




Το πρόβλημα είναι εδώ. Η λύση;




Σύμφωνα με την Greenpeace, η κυβέρνηση της Ινδονησίας θα πρέπει έγκαιρα να συστήσει ένα μορατόριουμ σχετικά με την καταστροφή δασικών εκτάσεων που θα παρέχει την ευκαιρία για την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων λύσεων και θα εμποδίσει επιπλέον εκπομπές αερίων.




Η προστασία των δασών που έχουν απομείνει είναι απαραίτητη.




Πως, όμως, θα γίνει αυτό; Μια κοινότητα της Ινδονησίας η Ντοσαν (Dosan) βρήκε τη λύση για αειφόρο ανάπτυξη.




Στις αρχές του 21ου αιώνα οι αρχές της Σιακ (περιοχή της Ινδονησίας) συνέστησαν ένα σύστημα φυτειών φοινικέλαιου για μικροκαλλιεργητές το οποίο είχε ως αποτέλεσμα οι φυτείες να δοθούν σε συνεταιρισμούς τοπικών κοινοτήτων.




Από το 2008 η κοινότητα Ντοσαν χειρίζεται την φυτεία της περιοχής με τα κέρδη να επιστρέφουν στο χωριό ενώ επίσης παρέχει πλήρη απασχόληση στους κατοίκους.




Με τη βοήθεια της μη-κυβερνητικής οργάνωσης Elang έχουν εφαρμοστεί βελτιωμένες πρακτικές διαχείρισης οι οποίες έχουν αυξήσει την απόδοση παραγωγής και μειώσει την επίδραση στο περιβάλλον.




Το συγκεκριμένο σύστημα έχει πετύχει τόσο ώστε αποτελεί μοντέλο διαχείρισης των τυρφώνων.




Το δάσος ήταν πάντα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής στη Ντοσαν και η προστασία του είναι όχι μόνο ανάγκη αλλά και προτεραιότητα καθώς παρέχει στην κοινότητα καουτσούκ, ινδοκάλαμο (ρατάν), τροφή και ξυλεία.




Η γη που ήταν κάποτε εγκαταλελειμμένη, τώρα διοικείται προσεκτικά από την κοινοτική φυτεία φοινικέλαιου και οι άνθρωποι εκεί, καθώς και τα ζώα της περιοχής, έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.




Εμείς, ως καταναλωτές θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά επιλεκτικοί όσον αφορά τις αγορές μας και να βεβαιωνόμαστε τουλάχιστον πως το φοινικέλαιο που βρίσκεται στα αγαθά που αγοράζουμε προέρχεται από συνεταιρισμούς που κάνουν σωστή διαχείριση της γης.