Η γλώσσα του σώματος και τα αρχαία αγάλματα

Του Γιώργου Χαραλαμπίδη,
Φαινομενικές λεπτομέρειες που αφορούν την τεχνοτροπία ενός αγάλματος, στις οποίες σπάνια δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή, είναι εξαιρετικά σημαντικές.
Σήμερα ζούμε σε μία εποχή που αναγνωρίζουμε την «γλώσσα του σώματος» σαν έναν τρόπο μη λεκτικής επικοινωνίας, που μας δίνει την δυνατότητα να γνωρίζουμε σε μεγάλο βαθμό, τον τρόπο που σκέφτεται ένας άνθρωπος, μόνο από την στάση ή τις κινήσεις του σώματός του και χωρίς στην πραγματικότητα να μιλήσουμε μαζί του.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτή η μέθοδος της μη λεκτικής επικοινωνίας, δεν αποτελεί μία πρωτοτυπία της εποχής μας, μία σημερινή ανακάλυψη, αλλά ανήκει σε ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά και τρόπους έκφρασης της αρχαίας Ελληνικής τέχνης.

Χωρίς αμφιβολία, η δυνατότητα να αναγνωρίζει κάποιος τις βαθύτερες σκέψεις ενός ανθρώπου, χωρίς να έχει επικοινωνήσει προηγουμένως μαζί του, αποτελεί μία μορφή τέχνης ή εξειδικευμένης τεχνικής.

Πρόκειται επομένως για την πρακτική εφαρμογή μιας εκπαίδευσης, την οποία κατείχαν όπως φαίνεται οι αρχαίοι Έλληνες, όχι όμως μόνο για να αποκωδικοποιούν κρυφά τις ανθρώπινες συμπεριφορές με στόχο το προσωπικό τους όφελος, αλλά αντιθέτως, για να μπορούν να έρχονται σε συνδιαλλαγή με την μυστική διδασκαλία του θεού, η μορφή και τα σύμβολα του οποίου απεικονιζόταν σε κάποιο άγαλμα, το οποίο είχε κατασκευαστεί ακριβώς για αυτόν τον σκοπό.

Όπως σήμερα προσπαθούμε να καταλάβουμε έναν άνθρωπο και να κατανοήσουμε τις κρυφές του σκέψεις, από τον τρόπο που κινείται μέσα στον χώρο και από τις επιμέρους κινήσεις που κάνει συνειδητά ή ασυνείδητα με το σώμα του, με τις εκφράσεις που παίρνει το πρόσωπό του, η χροιά της φωνής του και οι γενικότερες αντιδράσεις του, κατά τον ίδιο τρόπο οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε και τα αρχαία ελληνικά αγάλματα και κυρίως τα αγάλματα των Θεών.

Διαπιστώνουμε ότι η μέθοδος της μη λεκτικής επικοινωνίας αφορά κατεξοχήν την σχέση μας με τον Θεό, με τον οποίο εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να κάνουμε διάλογο μαζί του, όπως συμβαίνει πολύ εύκολα με τους συνανθρώπους μας.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η μη λεκτική επικοινωνία εκφράζεται μέσω της τέχνης, στην οποία άλλωστε οι αρχαίοι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι, κυρίως με την αρχιτεκτονική, την ζωγραφική και την γλυπτική.

Ο λόγος που οφείλουμε να ασχοληθούμε με την αρχαία γλυπτική τέχνη, δεν είναι απλώς επειδή τα αγάλματα αυτά είναι συνήθως ιδιαιτέρως όμορφα ή επειδή η κατασκευή τους διέπεται από την εφαρμογή των κανόνων της απόκρυφης αρμονίας του χρυσού αριθμού φ.

Ο πραγματικός λόγος είναι διότι τα αγάλματα των Θεών είναι γεμάτα από σύμβολα ή συμβολικές αναπαραστάσεις, από «κινήσεις» ανάλογες με αυτές που αναζητούμε σήμερα στον συνομιλητή μας για να καταφέρουμε να αποκωδικοποιήσουμε τις κρυφές του σκέψεις πριν προλάβει να τις εκφράσει.

Ακριβώς αυτός θα πρέπει να είναι ο σκοπός κάθε ανθρώπου, που επιθυμεί να εισέλθει στην απόκρυφη πλευρά ή στην αποκωδικοποίηση της ελληνικής φιλοσοφίας.

Δεδομένου ότι όλοι οι αρχαίοι γλύπτες και καλλιτέχνες ήταν άτομα βαθιά μυημένα στην φιλοσοφία, είναι βέβαιο ότι μέσω των δημιουργημάτων τους, αυτό που προσπάθησαν δεν ήταν απλώς να αποδώσουν την μορφή κάποιας συγκεκριμένης θεότητας, όπως οι ίδιοι την φαντάστηκαν, αλλά μέσω της συγκεκριμένης στάσης και των συμβόλων με τα οποία φρόντισαν να εφοδιάσουν τα αγάλματα, να αποδώσουν στον παρατηρητή τους απαραίτητους κωδικοποιημένους συμβολισμούς, μέσω των οποίων θα μπορούσε να συνδιαλλαγεί μαζί τους και να προσλάβει την μυστηριακή φιλοσοφική γνώση που μεταφέρουν, δια μέσου των αιώνων.

Φαινομενικές λεπτομέρειες ή ανύποπτα στοιχεία στην τεχνοτροπία της κατασκευής ενός αγάλματος αφορούν μόνο τους ανύποπτους ανθρώπους που προσπερνούν αυτά τα έργα τέχνης χωρίς να είναι σε θέση να συνειδητοποιούν ότι το άγαλμα αυτό, όχι μόνο θα μπορούσε να μιλήσει στην ψυχή τους, αλλά επιπλέον και να τους προσφέρει την πολυπόθητη ψυχική ΑΓΑΛΛ-ΙΑΣΗ.

Δηλαδή, την ΙΑΣΗ της ίδιας τους της ΨΥΧΗΣ, η οποία σύμφωνα με τις διδασκαλίες των Φιλοσόφων μας, βρίσκεται σε ασθενή κατάσταση, όσο δεν είναι εκπαιδευμένη ώστε να μπορεί να διακρίνει τα υποκρυπτόμενα σύμβολα των αγαλμάτων, τα οποία όμως από την στιγμή που γίνουν κατανοητά, διαθέτουν την δύναμη ακόμα να αλλάξουν ολοκληρωτικά τον γενικότερο τρόπο συμπεριφοράς ενός ανθρώπου.

Φαινομενικές λεπτομέρειες που αφορούν την τεχνοτροπία ενός αγάλματος, στις οποίες σπάνια δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή, είναι εξαιρετικά σημαντικές.

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ορισμένα συγκεκριμένα παραδείγματα, όπως αν το άγαλμα βρίσκεται σε όρθια ή σε καθιστή θέση. Αν είναι μόνο του ή αν βρίσκεται μέσα σε ένα σύμπλεγμα και άλλων αγαλμάτων. Ακόμα και τον συγκεκριμένο χώρο μέσα στον οποίο είχε επιλεγεί να τοποθετηθεί. Αν συνοδεύεται από υλικά σύμβολα, τα οποία αφορούν την ύπαρξη αρχετύπων την λειτουργία των οποίων η ψυχή μας έχει απόλυτη ανάγκη όχι μόνο να κατανοήσει αλλά και να προχωρήσει στην λειτουργία τους.

Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε σαν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς που βρισκόταν μέσα στον Παρθενώνα.

Από αυτό το αριστουργηματικό έργο τέχνης, ύψους 12 μέτρων δεν έχει φτάσει στις μέρες μας, ούτε ένα μικροσκοπικό κομματάκι. Εκτός όμως από τα πολύτιμα υλικά κατασκευής αυτού του αγάλματος, εξίσου πολύτιμοι ήταν και οι κρυμμένοι ή εσωτερικοί συμβολισμοί που διέθετε:

Στα πέδιλα της Αθηνάς απεικονιζόταν η ΑΜΑΖΟΝΟΜΑΧΙΑ, ενώ φέρεται να είναι οπλισμένη με ΑΣΠΙΔΑ, ΔΟΡΥ και ΠΕΡΙΚΕΦΑΛΑΙΑ, γεγονός που την καθιστά ετοιμοπόλεμη.

Επιπλέον το σύμβολο του ΟΦΕΩΣ είναι κυρίαρχο σε ολόκληρη την έκταση του αγάλματος. Αρχικά υπάρχει ένας περιελισσόμενος όφις που βρίσκεται πίσω από την ασπίδα της, όμως όσο ανερχόμαστε προς το κεφάλι της, διαπιστώνουμε ότι οι όφεις καλύπτουν ολόκληρη την περιοχή του στήθους της, σχηματίζοντας το περίφημο «ΓΟΡΓΟΝΕΙΟ» και εμφανίζονται επίσης και στην περικεφαλαία της μαζί με την συνοδεία ΓΡΥΠΩΝ.

Είναι προφανές ότι ο αρχαίος γλύπτης, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν ο ΦΕΙΔΙΑΣ, θέλησε μέσω όλων αυτών των μυστηριακών συμβόλων να προσδώσει σε αυτό το άγαλμα όλες τις κρυφές ιδιότητες τις οποίες αντιπροσώπευε η ΘΕΑ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ, με τέτοιον τρόπο όμως, παρόμοιο με τον σημερινό της μη λεκτικής επικοινωνίας, που θα μπορούσαν να γίνουν αντιληπτοί μόνο από αυτούς που θα μπορούσαν ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ του συγκεκριμένου αγάλματος και επομένως να έχουν το δικαίωμα να παραλάβουν αυτήν την μυστηριακή γνώση, αφού μόνο σε μία τέτοια περίπτωση θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτήν.

Αυτή είναι η περίπτωση που το ΑΓΑΛΜΑ μέσω της ΑΓΑΛΛΙΑΣΗΣ θα μπορούσε να προσφέρει ΙΑΣΗ στην ψυχή του ανθρώπου εκείνου που βρίσκεται σε ένα τέτοιο γνωστικό επίπεδο, ώστε να έρθει σε μία εσωτερική, ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΗ με το άγαλμα και τα σύμβολά του και ανακαλύπτοντας τα αρχέτυπα που ιερογλυφούνται μέσω αυτών να γεμίσει με φιλοσοφικό κάλλος την ήδη όμορφη ψυχή του.

Αυτή ήταν η μεγάλη διαφορά ως προς την αξία και την ψυχική καλλιέργεια που μπορούσε να προσφέρει η αρχαία Ελλάδα μέσω της τέχνης της και μέσω της αγαλλίασης των αγαλμάτων της.

Δυστυχώς σήμερα ζούμε σε μία εποχή που έχουμε ξεχάσει προ πολλού να διαβάζουμε αυτήν την μυστική γλώσσα του σώματος των αγαλμάτων μας. Αυτός είναι και ο λόγος που η λέξη ΑΓΑΛΜΑ πέρασε στην δύση ως STATUS δηλαδή κάτι που απλώς είναι ακίνητο!

Πράγματι, η ψυχή μας δεν κινείται ούτε και συγκινείται πλέον από την θέαση της τέχνης, ούτε και παρακινείται να αναπτύξει και πάλι αυτές τις χαμένες μυστηριακές εσωτερικές της δυνατότητες για να εμφανιστεί και πάλι μέσω της ΑΓΑΛΛΙΑΣΗΣ η ΙΑΣΗ της ψυχής μας…

Γιώργος Χαραλαμπίδης
apocalypsejohn
Το είδαμε εδω...