ΟΙ ΜΥΣΤΗΡΙΕΣ ΦΙΓΟΥΡΕΣ, ΠΟΥ ΑΙΩΡΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΦΩΣ,ΣΤΗΝ ΒΟΡΕΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Στα καλυμμένα από ομίχλη βουνά -γεμάτα από ιστορίες μαγισσών και δαιμόνων- της βόρειας Γερμανίας, γενιές τρομοκρατημένων πεζοπόρων και ορειβατών έχουν βρεθεί ξαφνικά αντιμέτωποι με μια τεράστια φιγούρα, που αιωρείται στον ουρανό και περιβάλλεται από φως.
Στο "Round-about Rambles in Lands of Fact and Fancy" του Frank Richard Stockton από το 1910 διαβάζουμε:
... πρέπει να ομολογήσουμε ότι ήταν φοβερό θέαμα να βλέπει κανείς ξαφνικά στην κορυφή ενός βουνού έναν τεράστιο γίγαντα, μερικές φορές να δείχνει απειλητικά προς ένα χωριό... μερικές φορές με χέρια σηκωμένα ... και μετά εξαφανιζόταν ξαφνικά για μια στιγμή, μόνο για να εμφανιστεί ξανά πιο τρομερός από ό,τι πριν...
Αυτό το "φάντασμα" που τρομοκράτησε τόσο κόσμο, ενέπνευσε ποιητές και συγγραφείς, ίσως και να είναι η αληθινή πηγή αγίων και προφητικών θεάσεων και οδήγησε ακόμη και σε Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για ένα αναζητητή, είναι για την ακρίβεια μια περίπλοκη οπτική ψευδαίσθηση.

"Brockenspöke" από το "L'atmosphère, description des grands phénomènes de la nature" του Camille Flammarion (1888)

Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως "Brocken Spectre" από το γερμανικό βουνό όπου εμφανίζεται συχνά, σχετίζεται με μια άλλη ατμοσφαιρική οπτική ψευδαίσθηση όπως το Fata Morgana (στο οποίο τα αντικείμενα μοιάζουν να αιωρούνται πάνω από τον ορίζοντα) και το το Glories (στο οποίο κύκλοι φωτός εμφανίζονται στην ομίχλη). Αλλά οι πρώιμοι μάρτυρες το απέδιδαν σε πιο απόκοσμα αιτίες.
Το όρος Brocken είναι πλούσιο με σκοτεινούς μύθους, γεμάτο με θρύλους μαγισσών και δαιμονικές τελετές από τον 17ο αιώνα. Σε αυτό το βουνό άλλωστε τοποθέτησε ο Γκαίτε τον Φάουστ. Μέχρι σήμερα, πολλοί ανεβαίνουν στο Brocken για την Walpurgisnacht (Βαλπουργιανή Νύχτα) στο τέλος Απριλίου, όπου μπορούν να επισκεφθούν τα πετρώματα γνωστά ως "Teufelskanzel" και "Hexenaltar", δηλαδή "Άμβωνας του διαβόλου" και "Βωμός των Μαγισσών".

"Βαλπουργιανή Νύχτα" του Johann Heinrich Ramberg (1829)

Βέβαια, το φαινόμενο μπορεί να εξηγηθεί. Το Spectre είναι ένας συνδυασμός ενός οπτικού φαινομένου και οπτικής ψευδαίσθησης.
Η σκιά κάποιου ή κάτι προβάλλεται από τον ήλιο που βρίσκεται από πίσω του στα σύννεφα, μπροστά του ή από κάτω του. Η σκιά φαίνεται τεράστια, μερικές φορές με ύψος εκατοντάδων μέτρων, που οφείλεται σε μια απλή οπτική ψευδαίσθηση που έχει να κάνει με τον εσφαλμένο υπολογισμό του πόσο μακριά βρίσκονται τα σύννεφα από το θεατή. Το φωτοστέφανο (halo effect), γνωστό ως Glory, συμβαίνει όταν το φως του ήλιου βρίσκει μια επιφάνεια με σταγονίδια νερού ομοιόμορφου μεγέθους. Τα δύο φαινόμενα μαζί δημιουργούν το Spectre.
Το πιο κοινό μέρος για να δει κανείς το Spectre είναι μέσα σε μια πτήση, όταν το αεροπλάνο βρίσκεται ανάμεσα στον ήλιο και τα στρώμα των σύννεφων.


Αφίσα του "Φάουστ" από το 1887 

Το φαινόμενο έχουν αναφέρει συγγραφείς όπως οι Λούις Κάρολ και ο Καρλ Γιούνγκ. Αλλά δεν αποτελεί μόνο λογοτεχνική επιρροή. Η φασματική εικόνα ενέπνευσε τον Σκωτσέζο φυσικό CTR Wilson να δημιουργήσει τον θάλαμο νεφών το 1911, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει το δικό του Brocken Spectre. Η προσπάθειά του "φτιάξει" το φαινόμενο απέτυχε, αλλά η εφεύρεσή του τον οδήγησε στην ανακάλυψη ότι ο θάλαμος θα μπορούσε να ανιχνεύσει την ακτινοβολία. Το 1927 κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής με την ανακάλυψή του.

ΠΗΓΗ