Ερμηνεύοντας το Σύμβολο:Ουροβόρος Όφις

Ο ουροβόρος όφις ή απλά ουροβόρος (οὐροβόρος < οὐρά + βόρος) λέγεται ο όφις (το φίδι) τη στιγμή που ελίσσεται γύρω από τον εαυτό του και δαγκώνει την ουρά του αφαιρώντας το υπόλοιπο παλαιού δέρματός του, δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι τρώει την ουρά του.
Η περίκλειστη αναπαράστασή του αποτελεί ένα αρχαίο σύμβολο της αιωνιότητας και της συνέχειας του κυκλικού χρόνου. Αποτελεί επίσης από τα πλέον διαδεδομένα τεκτονικά ή ακόμη και γνωστικά σύμβολα. Βέβαια αξίζει να σημειωθεί ότι ως σύμβολο υπάρχει πολύ πιο πριν εμφανιστεί ο Τεκτονισμός.
Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το τι ακριβώς αντιπροσωπεύει. Πολλοί πιστεύουν ότι αντιπροσωπεύει την δημιουργική ώθηση της νέας αρχής, αλλά και την σοφία. Κάποιοι το έχουν συνδέσει και με την ανανέωση και την αναγέννηση επειδή το φίδι έχει την δυνατότητα να αλλάζει δέρμα.
Μια άλλη άποψη είναι ότι το κυκλικό του σχήμα υποδεικνύει την εκπνοή και την εισπνοή του Ινδού Βράχμα, του Κοσμικού Δημιουργού, του θεού της επέκτασης. Όταν ο Βράχμα εκπνέει οι κόσμοι εμφανίζονται, και αυτό συμβολίζεται με την κατερχόμενη φορά του σώματος του φιδιού, ενώ η ανερχόμενη φορά του συμβολίζει την άνοδο και επιστροφή των κόσμων προς το πνεύμα.
Η σπειροειδής αυτή κίνηση είναι αιώνια και δείχνει την εξέλιξη της ζωής μέσω των κύκλων του χρόνου. Ο ίδιος ο κύκλος αντιπροσωπεύει την τελειότητα και την αποκατάσταση της συμπαντικής αρμονίας, καθώς επίσης και το Απεριόριστο, από το οποίο όλα προέρχονται και στο οποίο όλα επιστρέφουν.
Η πρώτη που απαθανάτισε το σύμβολο αυτό, ήταν η πριγκίπισσα στην αρχαία Ελλάδα Μελίνα η οποία το μετέτρεψε σε οικόσημο της οικογενειας της. Ιστορικά φαίνεται να λατρεύεται ως σύμβολο κατά τους πρώτους μετά Χριστόν χρόνους στη Φρυγία από τουςΝαασενιανούς(οπαδοί γνωστικής αίρεσης όπως και οι Οφείτες) που θεωρούσαν τον όφι ως σύμβολο της υπέρτατης δύναμης της φρόνησης και της μυστηριακής γνώσης(¹).
Αργότερα για τους Αλχημιστές ο ουροβόρος όφις όπως και το "φιλοσοφικό ωόν" υποδηλώνει το ενιαίο της ύλης, την απόλυτη ενότητα, την έννοια της ψυχής του κόσμου, δηλαδή το "πάν που περιβάλλει παν ότι παρέχει γένεση". Εξ αυτού παρέχεται και η μυστικιστική ρήση:
"εν το παν και δι΄ αυτού το παν και εις αυτό το παν".
Η παραπάνω ρήση φέρεται πολύ συχνά εντός του συμβόλου ή επί του σώματος του ουροβόρου όφεος.
Στις διάφορες φιλοσοφικές αναζητήσεις ο ουροβόρος όφις συμβολίζει τη συνθετική ενότητα του ανθρώπου σε συνδυασμό με την έννοια της κυκλικής κίνησης της Γης.
Είχε συνδυασθεί η ρήση του Ιησού Χριστού στη Κ.Δ.: "γίνεσθε φρόνιμοι ως ο όφις"
Ερμηνεύοντας το Σύμβολο: ΟΥΡΟΒΟΡΟΣ ΟΦΙΣ.

Ο Ουροβόρος που δαγκώνει ή καταπίνει την ουρά του, είναι ένα πολύ συνηθισμένο σύμβολο, άμεσα συνδεδεμένο με την Αλχημεία, τους Γνωστικούς πρωτο-Χριστιανούς και την Ερμητική φιλοσοφία, αλλά το συναντάμε και σε ολόκληρο τον...
κόσμο με διάφορες μορφές.

Η αρχαιότερη απεικόνιση που γνωρίζουμε, χρονολογείται το 1600 π.Χ. στην Αίγυπτο, αν και ακόμα αρχαιότερες απεικονίσεις δράκων στην Ασία του 4700 έως 2200 π.Χ., θυμίζουν έντονα τον Ουροβόρο και ίσως η αρχική του προέλευση να είναι από εκεί, που πέρασε στην Αίγυπτο με τον δρόμο του μεταξιού. Από τους Αιγυπτίους πέρασε στους Φοίνικες και από τους Φοίνικες στους Έλληνες, όπου έλαβε την ονομασία «Ουροβόρος» με την οποία έγινε γνωστό το σύμβολο και κυριολεκτικά σημαίνει «καταβροχθίζει την ουρά του».

Συνήθως αναπαρίσταται σαν φίδι, το αρχέγονο και ερμαφρόδιτο σύμβολο θανάτου και αναγέννησης, καταστροφής και δημιουργίας, σοφίας και πάθους, που συναντάμε σε κάθε φιλοσοφία και θρησκεία ανά τον κόσμο.

Άλλες φορές αναπαρίσταται ως ερπετοειδής δράκος, ο λεγόμενος και «φτερωτός όφις», που επίσης πρόκειται για αρχαιότατο σύμβολο που συναντάμε σε κάθε φιλοσοφία ανά τον κόσμο. Ο Δράκος ως «φτερωτός όφις» συνδυάζει τα γήινα με τα ουράνια, την ύλη με την ψυχή, τα κατώτερα με τα ανώτερα και τα έξω με τα έσω.

Επίσης, ο Ουροβόρος μερικές φορές αναπαρίσταται με δύο πόδια, τονίζοντας την δυαδικότητα της φύσης του, άλλες φορές με τέσσερα πόδια, παραπέμποντας στα 4 βασικά στοιχεία του κόσμου και άλλες φορές με φτερά σαν νυχτερίδας, η οποία, όπως και ο «φτερωτός όφις», συμβολίζει τα γήινα (ποντίκι) και τα ουράνια (πουλί).

Κατά έναν πρώτο, γενικό συμβολισμό, ο Ουροβόρος είναι σύμβολο της αιωνιότητας, ο αέναος κύκλος που γεννά, παντρεύεται, γονιμοποιεί και σκοτώνει τον εαυτό του. Ο κύκλος που αναλώνεται και ανανεώνεται… Δίνοντας όμως μεγαλύτερη προσοχή, μαθαίνουμε ότι ο Ουροβόρος που δαγκώνει την ουρά του, συμβολίζει κάτι τελείως διαφορετικό απ’ αυτόν που καταπίνει την ουρά του:

Ο Ουροβόρος που δαγκώνει την ουρά του είναι στατικός. Περιγράφοντας έναν κύκλο, συμβολίζει την τελειότητα, την αιωνιότητα και τον διαχωρισμό του Όλου σε εσωτερικό και εξωτερικό. Συχνά, απεικονίζεται ο μισός μαύρος και ο μισός λευκός, συμβολίζοντας έτσι την ισορροπία μεταξύ Φωτός και Σκότους, Αρσενικού και Θηλυκού, την δημιουργική και την καταστροφική πλευρά της Φύσης. Πρόκειται για μια απεικόνιση που θυμίζει έντονα το Ταοϊστικό Γιν-Γιάνγκ και την συναντάμε πολύ συχνά στους Γνωστικούς πρωτο-Χριστιανούς.

Αντίθετα, ο Ουροβόρος που καταπίνει την ουρά του, είναι δυναμικός. Περιγράφει την σπειροειδή δύναμη και συμβολίζει την σπείρα, που είναι κυλινδρική και αεικίνητη. Εάν φανταστούμε την κίνηση, ο Ουροβόρος συνεχίζοντας να καταπίνει την ουρά του, κάποια στιγμή θα φτάσει στο κεφάλι του και θα εξαφανιστεί. Έτσι, συμβολίζει την πύλη μεταξύ του Όλου και του Απόλυτου. Συμβολίζει δηλαδή τον κύκλο του Όλου, που εκτινάχθηκε και κινείται σαν σπείρα, μέχρις ότου να φτάσει στο ύστατο σημείο που θα το εκτινάξει πάλι πίσω από εκεί που ξεκίνησε, για να εξαφανιστεί πάλι μέσα στο Απόλυτο, από το οποίο εκτινάχτηκε αρχικά. Αυτήν την μορφή, συναντάμε πιο συχνά σε Αλχημιστικά χειρόγραφα. Για τους Αλχημιστές επίσης, αυτός ο Ουροβόρος συμβολίζει και τον κύκλο που ενώνει τον συνειδητό με τον υποσυνείδητο νου.

Ο φημισμένος ψυχοαναλυτής Κάρλ Γιούνγκ, αναγνωρίζοντας την σοβαρότητα του συμβόλου, σχολιάζει λέγοντας:

«Ο Δράκος είναι ίσως το αρχαιότερο σύμβολο της Αλχημείας για το οποίο έχουμε γραπτές μαρτυρίες. Εμφανίζεται ως ‘ο Ουροβόρος’, αυτός που τρώει την ουρά του, στον Κώδικα του Μαρκιανού, που χρονολογείται τον 10ο ή 11ο αιώνα, μαζί με το θρυλικό ‘Εν το Παν’».

Ο Επίκουρος μας λέει «Το Παν ήταν από την αρχή σαν ένα αυγό, με το φίδι (πνεύμα) σαν λωρίδα ή κύκλο γύρω του».

Ο Ουροβόρος εμφανίζεται επίσης μαζί με το Άλφα και Ωμέγα, ενώ κατά την Ορφική Κοσμολογία είναι αυτός που τυλίγει το Κοσμικό Αυγό -ο Αιώνας, ο χρόνος ζωής του Όλου.

Στους Νορβηγικούς μύθους τον συναντάμε με το όνομα Jormungandr, έναν από τα 3 παιδιά του Θεού Λόκι, που μεγάλωσε τόσο πολύ, ώστε μπορούσε να περικυκλώσει τον κόσμο και να δαγκώσει την ουρά του.

Στους Ινδουιστικούς μύθους αναπαρίσταται ως δράκος που περικλείει μια χελώνα -σύμβολο των 4 στοιχείων που στηρίζουν τον κόσμο.

Τέλος, τον συναντάμε επίσης στους μύθους των Ατζέκων, των Κινέζων και των Σαμάνων.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό που οι σοφοί κάθε λαού ανά την υφήλιο, εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια μοιράζονται και ενστερνίζονται την φιλοσοφία που συμβολίζει ο Ουροβόρος. Ακόμα και πίσω από κάθε θρησκεία, νεότερη και παλαιότερη, συναντάμε έναν «Ουροβόρο»... Ένα γεγονός που επιβεβαιώνει την υπόθεση ότι οι θρησκείες και φιλοσοφίες του κόσμου και των αιώνων έχουν έναν κοινό πυρήνα...