Αυτό είναι το σκοτεινό μυστικό που έκρυβε ένας πίνακας του 19ου αιώνα

Ένας πίνακας των τελών του 19ου αιώνα φαίνεται πως έκρυβε ένα σκοτεινό μυστικό το οποίο βγήκε στην επιφάνεια μόλις πριν από λίγες μέρες -μόνο και μόνο για να μας υπενθυμίσει πόσα είναι αυτά που δεν έχουμε ακόμα ανακαλύψει στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Πρόκειται για έναν πίνακα του Βρετανού καλλιτέχνη Henry Gillard Glindoni ο οποίος απεικονίζει το διάσημο μάγο του 16ου αιώνα, John Dee, να επιχειρεί ένα πείραμα μπροστά στην Βασίλισσα Ελισάβετ. Εκ πρώτης όψεως ο πίνακας δείχνει ακριβώς αυτό: τον μάγο να ρίχνει κάτι σαν σκόνη μέσα σε ένα θυμιατήρι στο πάτωμα ενώ η βασίλισσα και μέλη της αυλής τον παρακολουθούν με αγωνία και περιέργεια.
Μια νέα ακτινογραφία που έγινε πρόσφατα στον πίνακα όμως, αποκαλύπτει το σκοτεινό του μυστικό. Στην ακτινογραφία αυτή φαίνεται καθαρά πως ο Dee στέκεται μέσα σε έναν κύκλο από ανθρώπινα κρανία.

Credits: National Gallery of London

Credits: Royal College of Physicians
Η, κάπως τρομακτική, ανακάλυψη έγινε στο πλαίσιο μιας έρευνας που πραγματοποιήθηκε για τις ανάγκες της έκθεσης Scholar, Courtier, Magician: The Lost Library of John Dee, η οποία άνοιξε την περασμένη εβδομάδα στο Royal College of Physicians (RCP) του Λονδίνου. Η επιμελήτρια της έκθεσης, Katie Birkwood, εξηγεί πως κατά την Περίοδο των Τυδώρ στην Αγγλία «οι διαφορές ανάμεσα στη μαγεία και τη φυσική φιλοσοφία -όπως οριζόταν τότε η επιστήμη- δεν ήταν τόσο ευδιάκριτες» όπως είναι σήμερα. Για αυτό η μετατροπή του πίνακα, από την απεικόνιση ενός τελετουργικού μαύρης μαγείας στην απεικόνιση μιας σκηνής που μοιάζει περισσότερο με επιστημονική επίδειξη, εκπροσωπεί με τον ίδιο τρόπο την ένταση που περιείχε η ταυτότητα του Dee: ήταν ταυτόχρονα άνθρωπος της επιστήμης αλλά και λάτρης του αποκρυφισμού. Ο διαχωρισμός ανάμεσα σε αυτές τις δύο ιδιότητες θολώνει σημαντικά στον πίνακα του Glindoni.

Credits: National Gallery of London
Στην έκθεση ο επίμαχος πίνακας έχει τοποθετηθεί δίπλα σε ένα πορτρέτο του 17ου αιώνα του φυσικού Sir Theodore de Mayerne, που τον απεικονίζει να φορά μαύρο σκούφο, μαύρη επίσημη ρόμπα, να έχει μακριά γενειάδα και να κρατά ένα ανθρώπινο κρανίο. Η αντιπαράθεση με τον πίνακα του Glindoni παρουσιάζει εμφανείς ομοιότητες ανάμεσα στους δύο άνδρες (η αμφίεση για παράδειγμα, που θα μπορούσε να είναι τόσο αυτή ενός μάγου όσο κι ενός λόγιου) και αποδεικνύει πως τα κρανία θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν ανατομικές γνώσεις, memento mori ή ακόμα και σκοτεινές τέχνες.

Credits: Royal College of Physicians
Η ακτινογραφία βρήκε και κάποιες επιπλέον αλλαγές στον πίνακα του Glindoni, όπως την προσθήκη του βοηθού του Dee, Edward Kelley, ο οποίος φορά ένα σκούφο για να κρύβει τα κομμένα αυτιά του (πιθανώς τιμωρία για κάποιο έγκλημα όπως αυτό της πλαστογραφίας, σύμφωνα με το RCP), ή την προσθήκη βάζων και άλλων σφαιρικών αντικειμένων στο τραπέζι που βρίσκεται μπροστά στον Dee. Η βασίλισσα Ελισάβετ είχε επισκεφθεί τον Dee στο σπίτι του στο Mortlake σε τέσσερις γνωστές περιπτώσεις, αυτή η σκηνή όμως ζωγραφίστηκε αιώνες αργότερα και επηρεάστηκε σημαντικά από τη Βικτωριανή περίοδο (την περίοδο που έζησε ο ζωγράφος) καθώς και από τον πελάτη που ανέθεσε το μεγάλης κλίμακας έργο στον Glindoni.

ΠΗΓΗ