Η... γλυκιά εκδίκηση του Βλαντιμίρ Πούτιν

Του Gideon Rachman

Το κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον έχει βιώσει...
πολλά διαφορετικά συναισθήματα μετά τη σύνοδο Τραμπ-Πούτιν στο Ελσίνκι: δυσπιστία, φόβο, θυμό. Αλλά το πιο έντονο συναίσθημα είναι αυτό της ταπείνωσης. Ο Αμερικανός πρόεδρος διασύρθηκε διεθνώς, ενώ ο Ρώσος πρόεδρος παρακολουθούσε, χαμογελώντας αυτάρεσκα.

Για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, φέρνει μεγάλη ικανοποίηση να προκαλεί έναν τέτοιο εξευτελισμό της Αμερικής. Η κοσμοθεωρία του Ρώσου προέδρου έχει συγκροτηθεί γύρω από την ιδέα ότι η Δύση έχει σκοπίμως αποδυναμώσει και ταπεινώσει τη Ρωσία για δεκαετίες. Για τον κ. Πούτιν, είναι η ώρα της εκδίκησης.

Η Μόσχα θυμίζει τώρα μια αίθουσα κατόπτρων στην οποία κάθε ρωσική επιθετική ενέργεια αντανακλάται ως μια αναγκαία απάντηση στην υποτιθέμενη επιθετικότητα της Δύσης.

Στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Ρωσία αντιμετωπίζεται ως ένα βίαιο κράτος που προσάρτησε την Κριμαία και εξαπέλυσε έναν ακήρυχτο πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία. Η απάντηση της Ρωσίας είναι ότι οι δυτικοί σύμμαχοι έχουν διαπράξει χειρότερα στο Ιράκ και στη Λιβύη και έχουν απειλήσει άμεσα τη Ρωσία με την επέκταση του ΝΑΤΟ ως τα σύνορά της. Η προσάρτηση της Κριμαίας παρουσιάζεται ως μια αμυντική κίνηση της Μόσχας, που είχε σαν στόχο να διασφαλίσει εν μέρει ότι η ρωσική ναυτική βάση στη Σεβαστούπολη δεν θα φιλοξενήσει ποτέ πλοία του ΝΑΤΟ.

Τι γίνεται με την κατηγορία ότι η Ρωσία υπονόμευσε την αμερικανική δημοκρατία; Η απάντηση της γραμμής Πούτιν (πέρα από την προκαθορισμένη άρνηση) είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν επιχειρήσει επί μακρόν να υπονομεύσουν το ρωσικό πολιτικό σύστημα. Η ξεκάθαρη στήριξη της Χίλαρι Κλίντον για τις διαδηλώσεις κατά του Πούτιν στη Μόσχα το 2011-2012 δεν συγχωρέθηκε ποτέ από τον κ. Πούτιν και μπορεί να τον ενέπνευσε να εργαστεί κατά της υποψήφιας στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016.

Από τη σκοπιά του Λονδίνου ή της Ουάσιγκτον, ένα από τα πιο ανατριχιαστικά στοιχεία της Ρωσίας του Πούτιν είναι ο τρόπος που στηρίζει τη βία, από την Ουκρανία ως το Ηνωμένο Βασίλειο, και στη συνέχεια ψεύδεται συστηματικά γι' αυτό. Η συζήτηση για την τακτική αυτή με την επίσημη Ρωσία είναι κάτι δύσκολο, καθώς δεν θα αναγνωρίσουν ποτέ ότι λένε ψέματα. Αλλά ανάμεσα στις γραμμές, η άμυνα της γραμμής Πούτιν είναι διπλή: πρώτον, η Δύση ψεύδεται και αυτή, δεύτερον, η Ρωσία είναι υπό πολιορκία και τα ψέματα και η εξαπάτηση είναι ένας αναγκαίος μηχανισμός άμυνας.

Από την άποψη αυτή, η επίσημη γραμμή της Ρωσίας για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων είναι κυνική και ταυτόχρονα απόλυτα ειλικρινής. Η ρωσική κυβέρνηση ασχολείται με το να προπαγανδίζει ψέματα για τη δική της συμπεριφορά και τον υπόλοιπο κόσμο. Αλλά πιστεύει ειλικρινά πως τα ψέματα αυτά είναι δικαιολογημένα στο πλαίσιο μιας ευρύτερης καμπάνιας ενάντια στη δυτική υποκρισία και επιθετικότητα.

Το ίδιο μείγμα κυνισμού και ειλικρίνειας εντοπίζει κανείς και στην προσωπική συμπεριφορά των αξιωματούχων.

Μια άποψη για τον κ. Πούτιν και τον στενό του κύκλο είναι πως το κίνητρό τους είναι μόνο χρηματικό. Όπως μου είπε ένας Ρώσος φίλος: «Το μόνο πράγμα που τους ενοχλεί πραγματικά είναι αν μπεις ανάμεσα σε αυτούς και στα χρήματά τους».

Αν και η διαφθορά είναι βαθιά στη Ρωσία, αυτό δεν σημαίνει πως ο κ. Πούτιν και οι σύμβουλοί του δεν είναι πραγματικοί εθνικιστές.

Το αποτέλεσμα είναι πως η Ρωσία και η Δύση μπορεί να παρακολουθούν τα ίδια γεγονότα και να βλέπουν διαφορετικά πράγματα να συμβαίνουν.

Διαπίστωσα τον τρόπο που εκδηλώνεται αυτό ενώ παρακολουθούσα τον αγώνα της Αγγλίας εναντίον της Κολομβίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο, σε ένα μπαρ στη Ρωσία. Όταν η Αγγλία κέρδισε ένα πέναλτι και διάφοροι Κολομβιανοί παίκτες δέχθηκαν κίτρινη κάρτα, εμένα μου φάνηκε ως μια επιβεβαίωση ότι οι αντίπαλοι της Αγγλίας είναι μια βρώμικη ομάδα που δικαίως τιμωρήθηκαν. Στους Κολομβιανούς οπαδούς που κάθονταν δίπλα μου, τα ίδια γεγονότα αποτελούσαν απόδειξη ότι ο αγώνας ήταν στημένος και ότι ο διαιτητής σφύριζε εναντίον τους.

Με παρόμοιο τρόπο, πιστεύω ότι η Ρωσία επενέβη βίαια στην Ουκρανία, κατέρριψε ένα επιβατικό αεροσκάφος και στη συνέχεια δηλητηρίασε ανθρώπους στη Βρετανία και ως εκ τούτου τιμωρήθηκε με οικονομικές κυρώσεις. Oι Ρώσοι βλέπουν τα ίδια γεγονότα και καταλήγουν ότι οι οικονομικές κυρώσεις αποτελούν περαιτέρω απόδειξη της βαθιά ριζωμένης ρωσοφοβίας της Δύσης. (Δεν ήταν ποτέ πέναλτι και ο διαιτητής είναι πουλημένος!).

Αναγνωρίζοντας αυτές τις διαφορετικές οπτικές γωνίες, δεν σημαίνει πως πρέπει να υποκύψει κανείς στον απόλυτο σχετικισμό. Ο κ. Πούτιν και οι ακόλουθοί του κάνουν λάθος που κατηγορούν τη Δύση για όλα τα πισωγυρίσματα που βίωσε η Ρωσία μετά το 1991.

Οι χώρες που εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το έκαναν με δική τους βούληση, επειδή φοβούνταν τη Ρωσία, εξαιτίας και της πρόσφατης ιστορίας τους. Οι διαδηλωτές που παρέλασαν στους δρόμους της Μόσχας το 2011-12 δεν ήταν πιόνια των Αμερικανών. Ήταν πραγματικοί Ρώσοι με πραγματικά προβλήματα. Κατά τον ίδιο τρόπο, το οικονομικό και πολιτικό χάος στη Ρωσία τη δεκαετία του 1990 δεν «επιβλήθηκε από τη Δύση», όπως υποστηρίζει η ιδεολογία που ασπάζεται ο Πούτιν. Προήλθε από την κατάρρευση του σοβιετικού συστήματος και τα λάθη που έκαναν αργότερα οι ρωσικές κυβερνήσεις. 

Αλλά τώρα το αμερικανικό δημοκρατικό σύστημα -το οποίο είχε θριαμβεύσει το 1989- βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση. Η Ρωσία εν τω μεταξύ αντιμετωπίζεται ξανά από έναν Αμερικανό πρόεδρο σαν μια υπερδύναμη.

Για τον κ. Πούτιν, είναι μια στιγμή γλυκιάς εκδίκησης. Για τους Αμερικανούς φιλελεύθερους, θα έπρεπε να είναι μια αιτία αναστοχασμού. Ένα μεγάλο μέρος από το τι έχει πάει στραβά στη Ρωσία του Πούτιν προέρχεται από την αποτυχία της να αντιμετωπίσει εγχώρια προβλήματα, κατηγορώντας αντίθετα τη Δύση για όλα τα προβλήματα της χώρας. Τώρα οι Αμερικανοί φιλελεύθεροι μπαίνουν στον πειρασμό να κατηγορήσουν τη Ρωσία για τον εφιάλτη του Ντόναλντ Τραμπ.

Αλλά τα πραγματικά προβλήματα, και στις δύο χώρες, ξεκινούν από το εσωτερικό.

Πηγή

Let's block ads! (Why?)

πηγη