Τζεμίλ Μπαϊκάλ παραπονιέται: «Κοιτάξτε, δεν πούλησα τίποτα!» Στη σκεπαστή αγορά της Άγκυρας, η κρίση της τουρκικής λίρας έχει προκαλέσει ήδη θύματα μεταξύ των εμπόρων. «Δεν πουλάμε, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να ερχόμαστε για να βγάλουμε το ψωμί μας», αναστενάζει η Μπαϊκάλ βλέποντας τα σακιά με τις πατάτες της να μένουν απούλητα.
Εδώ, για τους εμπόρους, η οικονομική κρίση αποδίδεται στη διπλωματική σύγκρουση ανάμεσα στην Άγκυρα και την Ουάσινγκτον, η οποία ξέσπασε κυρίως λόγω της κράτησης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον. Πρόκειται για ένα μέρος της αλήθειας και για το αφήγημα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος προβάλλοντας αποκλειστικά το ζήτημα του "οικονομικού πολέμου" θέλησε να βάλει κάτω από το χαλί το οικονομικό πρόβλημα που δημιούργησε με τις πολιτικές του στην οικονομία. Είναι ενδεικτικό πως η λίρα έχει πτωτική πορεία από τις αρχές του έτους, έχοντας χάσει σήμερα πάνω από το 40% της αξίας της έναντι του δολαρίου.
Όπως αναφέρει σε ανταπόκρισή του το Αθηναϊκό Πρακτορείο, η πτώση αυτή είχε αντίκτυπο στις τιμές. Ο Γιακούπ Κούρντι σηκώνει τους ώμους μπροστά από τον πάγκο του όπου πουλάει φρούτα. Προηγουμένως το πακέτο με τις 200 πλαστικές σακούλες κόστιζε 6,5 λίρες, τώρα σχεδόν τα διπλά. Για να αντιμετωπίσει την αύξηση του κόστους, αναγκάστηκε να αυξήσει τις τιμές του, κατά 50 λεπτά εδώ και εκεί. Ο Ιλχάν Γκετσγκέλ, που έχει έναν πάγκο λίγο πιο πέρα, αφήνει να ξεσπάσει η οργή του. «Πουλάω τα φρούτα μου, αλλά υποφέρω όταν τα πουλάω. Ένα κιλό σύκα κάνει 10 λίρες. Είναι δυνατόν;» λέει. «Είναι παράλογο. Θα έπρεπε να κάνουν 4 με 5 λίρες». «Ο κόσμος δεν μπορεί πλέον ούτε καν να οργανώσει τους γάμους των παιδιών του», προσθέτει.
Αγοραστική δύναμη
Αν οι έμποροι παραπονούνται ότι δεν έχουν κόσμο και το αποδίδουν στην κρίση της τουρκικής λίρας, η Σέμρα Καλαϊτζί, μια δικηγόρος που γνωρίζει την αγορά, είναι πιο συγκρατημένη και προσθέτει στις αιτίες το καλοκαίρι και τις διακοπές. Παρ΄όλ’ αυτά, επισημαίνει την έκρηξη των τιμών: τα αμύγδαλα που αγόρασε την περασμένη εβδομάδα έναντι 55 λιρών, σήμερα της κοστίζουν 70. «Κι όπως οι μισθοί μας δεν έχουν αυξηθεί καθόλου, αυτό μας επηρεάζει πολύ», λέει, κρατώντας στο χέρι τον μικρό σάκο της για ψώνια.
Ο πληθωρισμός δεν περίμενε την κρίση με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να εκραγεί. Τον Ιούλιο, βρισκόταν σχεδόν στο 16% σε ετήσια βάση. Και οι οικονομολόγοι προβλέπουν πως η κρίση της τουρκικής λίρας μπορεί να ωθήσει τον πληθωρισμό πάνω από το 20% τους ερχόμενους μήνες. Μάλιστα καθημερινότητα των πολιτών θα επιβαρυνθεί περαιτέρω αν τελικά η τουρκική κυβέρνηση εφαρμόσει το πρόγραμμα λιτότητας που εξήγγειλε την Πέμπτη ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, σε μια προσπάθεια να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα των διεθνών αγορών για την αξιοπιστία της τουρκικής οικονομίας.
Οι τομείς που επηρεάστηκαν περισσότερο μέχρι σήμερα από τον πληθωρισμό και την πτώση της λίρας ήταν οι μεταφορές, όπου οι τιμές αυξήθηκαν πάνω από 24% μέσα σε ένα χρόνο και τα προϊόντα διατροφής (+19%). Ο Αλτάι Γκιολτεκίν, ένας συνταξιούχος που ήρθε να κάνει μερικά ψώνια, παραδέχεται ότι χρειάστηκε να μειώσει το επίπεδο της ζωής του ως αποτέλεσμα. «Δεν υπάρχει οικογένεια που να μην μιλάει γι΄αυτό στο σπίτι», είπε.
Πανικός...
Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν εδώ και μήνες για υπερθέρμανση της οικονομίας, με καλπάζοντα πληθωρισμό, έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που δεν «κλείνει» και υψηλή ανάπτυξη. Οι αγορές ανησυχούν επίσης για την αυξανόμενη χειραγώγηση της οικονομίας από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει ενισχυθεί μετά την επανεκλογή του τον Ιούνιο. Όμως ο τελευταίος καταγγέλλει μια «συνωμοσία» που έχει σκοπό την υποταγή της Τουρκίας και κάλεσε τους Τούρκους να ανταλλάξουν τα ξένα νομίσματα που έχουν στην κατοχή τους με λίρες.
Έκκληση που επαναλαμβάνει η Αϊσέ Τζελικτάς, μια νοικοκυρά που ήρθε να κάνει τα ψώνια της και στενοχωριέται που το δολάριο μπορεί να επηρεάζει με αυτό τον τρόπο την τουρκική οικονομία. «Δεν θα αποσύρουμε τις λίρες μας για να τις ανταλλάξουμε με δολάρια», επιμένει. «Ο χρυσός έχει επίσης αξία. Ας κερδίσουν και λίγο οι κοσμηματοπώλες μας!».
Στην Τουρκία, ο χρυσός είναι μια παραδοσιακή επένδυση και ένα συνηθισμένο δώρο. Μερικά χιλιόμετρα από εκεί, στην παλιά πόλη, χρυσά περιδέραια και βραχιόλια αστράφτουν στις βιτρίνες του κοσμηματοπωλείου του Χακάν Καρακιλίτς. Στην αρχή η κρίση είχε επηρεάσει σημαντικά τη δουλειά του, αλλά η κατάσταση έχει επανέλθει λίγο έπειτα από τα μέτρα που ανακοίνωσαν οι αρχές, είπε.
Ένας άλλος κοσμηματοπώλης, που το κατάστημά του βρίσκεται σε κοντινή απόσταση αλλά θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, είναι λιγότερο αισιόδοξος. «Όταν οι τιμές του χρυσού και του δολαρίου αυξάνονται, η δραστηριότητά μας επιβραδύνεται αμέσως», εξηγεί. Το αποτέλεσμα είναι άμεσο: «Ο κόσμος πανικοβάλλεται, ανησυχεί για το τι θα γίνει». Όπως λέει, «όλος ο κόσμος βρίσκεται σε αναμονή».
Τα χρέη των τουρκικών επιχειρήσεων
Oι τελευταίοι μήνες ήταν εξαιρετικά επώδυνοι για τον συνήθως γεμάτο αυτοπεποίθηση εταιρικό τομέα της Τουρκίας. Αλλά κάθε ημέρα φαίνεται να γίνεται και πιο δύσκολη. Σύμφωνα με τους Financial Times, οι εταιρείες στις κατασκευές, το real estate και την ενέργεια έχουν πληγεί από την αδύναμη λίρα, ενώ πλήγμα έχουν δεχθεί και οι τράπεζες που τις χρηματοδοτούν. Το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο για τις επιχειρήσεις που για χρόνια εκμεταλλεύονταν τις μεγαλύτερες ωριμάνσεις και τα χαμηλότερα επιτόκια για να δανείζονται σε ευρώ και δολάρια, αντί σε τουρκική λίρα. «Είναι εύκολο να μιλάς εκ των υστέρων» σημείωσε στέλεχος μεγάλης τουρκικής εταιρείας στον τομέα των υπηρεσιών. «Αλλά η τρέχουσα εμπειρία δείχνει πως ως τουρκικές εταιρείες δεν θα έπρεπε να είχαμε πάρει αυτό το ρίσκο (σημ: της αύξησης του χρέους σε ξένο νόμισμα)».
Έκθεση της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας έδειξε ότι το 85% των $293 δισ. σε δάνεια σε ξένο νόμισμα βρίσκεται στα χέρια 2.300 εταιρειών. Ακόμα και οι τουρκικές εταιρείες χωρίς μεγάλα χρέη σε ξένο νόμισα αντιμετωπίζουν δυσκολίες. «Έχουμε αρχίσει να έχουμε προβλήματα με τους προμηθευτές» δήλωσε ο ιδιοκτήτης μιας μικρής εταιρείας τροφίμων και πρόσθεσε: «Δεν μπορούν να προσφέρουν κάποια από τα προϊόντα που έχουμε παραγγείλει λόγω δυσκολιών στην τιμολόγηση».
Αναλυτές και επενδυτές ανησυχούν ότι ο τουρκικός ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να δώσει μάχες σε διάφορα μέτωπα. Η κατάρρευση της αξίας της λίρας καθιστά πιο δύσκολη την εξυπηρέτηση του χρέους σε εξωτερικό νόμισα και την εισαγωγή αγαθών. Mόνο τους επόμενους δώδεκα μήνες, σύμφωνα πάντα με τους Financial Times, οι ιδιωτικές εταιρείας της Τουρκίας εξαιρουμένων των τραπεζών, θα πρέπει να αποπληρώσουν ή να μετακυλίσουν 66 δισ. δολάρια σε ξένο χρέος. Για τις τράπεζες το ποσό είναι 76 δισ. δολάρια.
Πηγή
Reviewed by olablogs
on
07:29
Rating:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου