Τα αινίγματα των αρχαίων μινωικών Γουρνιών Ιεράπετρας! Ήταν ο πρώτος συνεταιριστικός οικισμός;

Τα αινίγματα των αρχαίων μινωικών Γουρνιών Ιεράπετρας! Ήταν ο πρώτος συνεταιριστικός οικισμός;

Του Γιώργου Λεκάκη

Το 2014, μια σειρά κεραμικών κλιβάνων ανακαλύφθηκε στο βόρειο άκρο του οικισμού Γουρνιά[1] Ιεράπετρας Λασυθίου στην Κρήτη.

Όλοι μαζί οι κλίβανοι σχημάτιζαν ένα μεγάλο συγκρότημα, που περιελάμβανε πολλαπλές φάσεις κατασκευής.

Χαρακτηριστικό αγγείο (με διακόσμηση ένα χταπόδι)
από τα Γουρνιά Ιεράπετρας Κρήτης.

Το συγκρότημα χρονολογείται αποκλειστικά στην Υστερομινωική περίοδο ΙΑ (1600-1500 π.Χ.).

Οι κλίβανοι γενικά συμμορφώνονται με τον μινωικό τύπο τον διεθνώς γνωστό ως «cross-draught channel». Αν και αυτός ο τύπος είναι γνωστός και από άλλες περιοχές της Κρήτης, δεν υπάρχει κανένας άλλος τόπος που να αντιπροσωπεύει τόσες πολλές μεμονωμένες φάσεις κατασκευής, όσο τα Γουρνιά!

Συνολικά, εντοπίστηκαν 16 ξεχωριστοί κλίβανοι, οι οποίοι αποτελούσαν κατά κύριο λόγο αποσπασματικά κανάλια και θάλαμοι καύσης, που συχνά χτίστηκαν ο ένας επάνω στον άλλο.

Μια εξέταση της κατασκευής και της θέσεως της εγκατάστασης θα μπορούσε να βοηθήσει να απαντηθούν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την οργάνωση της παραγωγής.

Από καιρό θεωρείται ότι τα Γουρνιά ήταν μια βιομηχανική "πόλη", όπου η παραγωγή ήταν διασκορπισμένη σε όλα τα νοικοκυριά, αντί να είναι στενά συγκεντρωμένη σε έναν χώρο. Υποστηρίζεται ότι αυτό το συγκρότημα καμινιών δεν ήταν συνδεδεμένο με το παλλάτι, αλλά ούτε ήταν πλήρως ανεξάρτητο. Ίσως να λειτουργούσε υπό τον έλεγχο μιας εταιρίας ήσυνεταιρισμού ή μιας εκτεταμένης οικογενειακής επιχείρησης ή βιομηχανίας, που η ηγεσία επέβλεπε την παραγωγή και την διανομή κεραμικών και άλλων προϊόντων.

ΠΗΓΗ: Brian S. Kunkel / Hunter College «The Recently Discovered Kiln Complex at Gournia: Its Construction and Operation within the Late Minoan IA Settlement», New York Aegean Bronze Age Colloquium, ομιλίαπου δόθηκε στο ISAW, στις 26.2.2019.