Τα παράδοξα αφιερώματα των πιστών του Ασκληπιού…

Υπήρχε και στην αρχαιότητα, όπως μαρτυρούν τα συγγράμματα και αποδεικνύουν οι ανασκαφές, το έθιμο των αφιερωμάτων, όπως ισχύει και σήμερα ακόμη.

Οι ασθενείς θεωρούσαν ως ένα από τα καλύτερα μέσα εξευμενισμού του Θεού για τη θεραπεία τους το αφιέρωμα, το τάμα, όπως λέμε. Κατασκευαζόταν, λοιπόν, το πάσχον μέλος του σώματος από πηλό και ανηρτάτο στο Ασκληπιείο, αφού πρώτα ο ενδιαφερόμενος υποβαλλόταν και σε άλλες διατυπώσεις, τις οποίες απαιτούσε η θεραπεία του.

Κάτι παρόμοιο πράττουν σήμερα και οι Χριστιανοί, το λεγόμενο τάξιμο. Στα χωριά ιδιαιτέρως, οι χωρικοί καταφεύγουν συχνά στα μέσα εξευμενισμού του Θεού, ο οποίος μόνο αυτός μπορεί να τους βοηθήσει και να απαλύνει τον πόνο τους, αλλά και να επισπεύσει την ίασή τους, μιας και είναι Παντοδύναμος. Φυσικά, το ίδιο συνέβαινε και στα αστικά κέντρα.
Οι Άγιοι, στους οποίους οι Χριστιανοί προσφέρουν τα περισσότερα αφιερώματα, είναι ο Κοσμάς και ο Δαμιανός, αλλά κυρίως ο Άγιος Παντελεήμων, ο οποίος νοείται ως ο κατ’ εξοχήν ιατρός Άγιος των πιστών.
Στις περιοχές, επομένως, που υπάρχει εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, κάθε χρόνο ανήμερα της εορτής του μαζεύονται πολλοί άνθρωποι και ιδίως ασθενείς, οι οποίοι φροντίζουν να βαστούν το τάμα τους και να το αποδώσουν ευλαβικά στον Άγιο, προκειμένου να τους γιατρέψει.

Ανάθημα γυναικείου ποδιού αφιερωμένο στον Ασκληπιό

Κάτι παρόμοιο, βεβαίως, διαδραματιζόταν και στην αρχαιότητα. Ο Ασκληπιός ήταν ο προστάτης και θεραπευτής των αρρώστων τα χρόνια εκείνα. Για τους απλούς ανθρώπους, ο Ασκληπιός ενσάρκωνε την ουσία της ιατρικής και του αποδίδονταν θεϊκές δυνάμεις, ενώ οι ιερείς δεν πίστευαν στη θεία αυτή ιδιότητά του.
Σύμφωνα με μια άποψη, στον λαβύρινθο του Ασκληπιείου της Επιδαύρου υπήρχε ο τάφος του Ασκληπιού, τον οποίο κρατούσαν μυστικό οι ιερείς από τον λαό, για να μη μάθει ότι ο θεός της ιατρικής ήταν απλός θνητός και χάσει την υψηλή ιδέα που έτρεφε γι’ αυτόν.
Εν τούτοις, οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν τον Ασκληπιό ως θεό, που μπορούσε να τους θεραπεύει από κάθε νόσο και έτσι, προσέρχονταν στους ναούς του για να προσευχηθούν για την υγεία τους.

Ανάθημα γυναικείων μαστών αφιερωμένο στον Ασκληπιό

Μάλιστα, ο Διόφαντος από τον Σφηττό (τα σημερινά Σπάτα της Ανατολικής Αττικής) παρακαλούσε ως εξής τον Ασκληπιό:

“Τάδε σοι Διόφαντος επεύχομαι
σώσον με, μάκαρ, σθεναρώτατε,
ιασάμενος ποδάγραν κακήν,
προς σου πατρός, ω μεγάλ’ εύχομαι,
ου γαρ τις επιχθονίων βροτών
τοιώνδε πόροι λύσιν αλγέων.
Μόνος ει συ, μάκαρ θείε, σθένων.
Σε γαρ θεοί οι πανυπείροχοι
δώρον μέγα, τον φιλελήμονα,
θνητοίς έπορον, λύσιν αλγέων…”

Συνεπώς, είναι καταφανής η εκπληκτική ομοιότητα του παρακλητικού αυτού ύμνου με τα χριστιανικά τροπάρια. Έτσι, οι ασθενείς κατέφευγαν στο Ασκληπιείο, όπου έπιναν το ιερό ύδωρ και αναρτούσαν τα αφιερώματά τους, προσμένοντας τα καλά μαντάτα για την υγεία τους.
Εν τούτοις, από τα αναθήματα αυτά βρέθηκαν πολλά κατά τις ανασκαφές στο Ασκληπιείο. Τα πιο πολλά ήταν κατασκευασμένα από πηλό, αλλά ήταν άριστης τέχνης. Και τι δεν ανακαλύφθηκε εκεί! Δεν υπάρχει μέλος του ανθρωπίνου σώματος που να μην είχε αφιερωθεί στον θεράποντα ιατρό της αρχαιότητας. Αυτιά, μύτες, μάτια, πόδια ολόκληρα και μισά, χέρια, μαστοί γυναικών, ανδρικά γεννητικά όργανα και άλλα.

Θαυμάσιο ανάγλυφο σε μαρμάρινη πλάκα, που βρέθηκε σε Ασκληπιείο (5ος - 3ος αιώνας π.Χ.) — Θαυμάσιο ανάγλυφο σε μαρμάρινη πλάκα, που βρέθηκε σε Ασκληπιείο (5ος – 3ος αιώνας π.Χ.)

Τα αφιερώματα του Ασκληπιού ήταν καμωμένα αριστοτεχνικά, με έμφαση στις λεπτομέρειες, ούτως ώστε συχνά να είναι ξεκάθαρη και η πάθηση του ασθενούς. Υπήρχε, μάλιστα, η συνήθεια τα αντρικά μέλη να χρωματίζονται με κόκκινο χρώμα, για να διακρίνονται από τα γυναικεία.
Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Η ΒΡΑΔΥΝΗ”, στις 15/06/1931…