“Αγαθάγγελος” είναι ο τίτλος ενός χρησμολογικού βιβλίου, συντεταγμένο ατέχνως, το οποίο μιμούνταν τις Προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης και της Αποκαλύψεως του Ιωάννη. Ισχυριζόταν πως προέλεγε τις τύχες των δυτικών και βορείων κρατών της Ευρώπης, σε συνάφεια πάντοτε με τις χώρες της Ανατολής.
Στο πρόλογο του μυστηριώδους αυτού βιβλίου αναφερόταν πως ο “Αγαθάγγελος” είχε συγγραφεί στην ελληνική γλώσσα, στη Μεσσήνη της Ιταλίας, από τον Ιερώνυμο Αγαθάγγελο, ο οποίος ήταν ιερομόναχος της τάξεως του Μεγάλου Βασιλείου, γεννημένος στη Ρόδο.
Επίσης, ο πρόλογος ανέγραφε ακόμη ότι την ιταλική του μετάφραση είχε επιμεληθεί ο Βενεδικτίνος ιερομόναχος Ιάκωβος Παλαιώτης και η οποία εκδόθηκε το 1555 στο Μιλάνο. Κατόπιν, μεταγλωττίστηκε στα ελληνικά το 1751 από τον Αρχιμανδρίτη Θεόκλητο Πολυειδή.
Όμως, όσα λέγονται για τη συγγραφή και την έκδοση του μυστηριώδους αυτού βιβλίου είναι πλαστά, υποστήριζε ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης. Όλες οι έρευνες των λογίων σε διάφορες βιβλιοθήκες του Μιλάνου προς ανακάλυψη της έκδοσης που συντάχτηκε εκεί, αποδείχτηκαν μάταιες.
Μάλιστα, το ίδιο το κείμενο της “Οπτασίας του Αγαθαγγέλου”, το οποίο αναφερόταν σε ιστορικά γεγονότα των αρχών του 18ου αιώνα κυρίως έως το 1745, ελέγχει ως συγγραφέα τον φερόμενο ως μεταφραστή του, τον Θεόκλητο Πολυειδή. Ο Πολυειδής ήταν ένας πολυμαθής και πολυταξιδεμένος λόγιος, ο οποίος είχε συντάξει διάφορα εκκλησιαστικά συγγράμματα στη λατινική και στη γερμανική γλώσσα.
Φαίνεται, λοιπόν, πως ο Πολυειδής είχε παρασκευάσει την έκδοση του “Αγαθαγγέλου”, αλλά δεν ήταν εκείνος που είχε δημοσιεύσει την ψευδεπίγραφη “Οπτασία”.
Κατά τα τελευταία χρόνια της πολυετούς σκλαβιάς μας στους Τούρκους, το παράξενο αυτό βιβλίο είχε φροντίσει εν τω μεταξύ να αναπτερώσει με τον παρακινητικό του λόγο το ηθικό των υπόδουλων Ελλήνων. Συνεπώς, δε θα πρέπει να καταφρονήσουμε το άτεχνο αυτό πόνημα του Θεόκλητου Πολυειδούς.
Μάλιστα, η αδιασάλευτη πίστη των υπόδουλων στους αψευδείς χρησμούς του “Αγαθαγγέλου” διατηρήθηκε ακόμη και μετά τη σύσταση του ελληνικού κράτους, ενώ οι Αγαθαγγελιστές όλο και πλήθαιναν, δίδοντας συχνά ολοένα και διαφορετικές ερμηνείες της “Οπτασίας του Αγαθαγγέλου”.
Είναι αληθές ότι από τις αρχές του 18ου αιώνα, επί Πέτρου του Μεγάλου, άρχισαν οι νοθείες και παρερμηνείες των χρησμών του. Αναφερόταν συχνά πως η λύτρωση θα ερχόταν από το “ξανθό γένος”, υπονοώντας πως οι Ρώσοι θα γλίτωναν το ελληνικό γένος από τα βάσανα της σκλαβιάς. Σημειωτέον ότι παλαιότερα ο όρος αυτός αναφερόταν στους Νορμανδούς και όχι στους Ρώσους.
Η “Οπτασία του Αγαθαγγέλου” διαιρείται σε δέκα κεφάλαια. Στο πρώτο, προφήτευε την κατάλυση του Βυζαντίου, δίνοντας ακριβέστατη ημερομηνία του τέλους της Αυτοκρατορίας. Κατόπιν, οι προρρήσεις εστιάζονταν στους βασιλείς και ευγενείς των διαφόρων χωρών της Ευρώπης, ενώ όλα τα γεγονότα καλύπτονταν με αλληγορικό ύφος και προφητικό μυστήριο, έτσι ώστε να είναι δύσκολο να διακριθούν τα αποκρυπτόμενα ονόματα ή καταστάσεις.
Ένα μόνο κεφάλαιο ξεχώριζε, το οποίο ήταν πιο σαφές και πιο συγκεκριμένο και αυτό αναφερόταν στους βασιλείς της Ρωσίας, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στη Βασίλισσα Ελισάβετ της Ρωσίας και στους απογόνους της, οι οποίοι, σύμφωνα με το βιβλίο, θα ήταν εκείνοι που θα έσωζαν την Ελλάδα από τα αβάσταχτα δεσμά των Οθωμανών.
Η “Οπτασία του Αγαθαγγέλου” είχε σκοπό, εν κατακλείδι, να τονώσει το φρόνημα των Ελλήνων πριν από τη Μεγάλη Επανάσταση του Γένους, ώστε να εκπληρωθούν οι δίκαιοι ηθικοί πόθοι του και δεν είχε καμία απολύτως σχέση με τις Προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, όπως τουλάχιστον ευαγγελιζόταν.
Η είδηση δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Εστία”, στις 15/01/1889…
Η “Οπτασία του Αγαθαγγέλου”…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου