Η «φόρμουλα» της ευτυχίας: Τα 4 βασικά σημεία της «συνταγής» που ακολουθούν οι άνθρωποι που σπάνια νιώθουν μοναξιά

Η εμπειρία της μοναξιάς δεν συνδέεται απαραίτητα με τη φυσική απομόνωση, αλλά περισσότερο με το χάσμα ανάμεσα στο επίπεδο σύνδεσης που επιθυμεί κάποιος και σε αυτό που πραγματικά βιώνει. Ένα άτομο μπορεί να βρίσκεται μέσα σε πλήθος, να συνομιλεί και να συμμετέχει κοινωνικά, και παρ’ όλα αυτά να αισθάνεται εσωτερικά αποξενωμένο.
Ενδιαφέρον έχει ότι όσοι σπάνια νιώθουν μοναξιά δεν ακολουθούν κάποια περίπλοκη ή μυστική τακτική. Δεν χρειάζεται να είναι εξωστρεφείς ούτε να γεμίζουν το πρόγραμμά τους με κοινωνικές υποχρεώσεις. Δεν πιέζουν τον εαυτό τους να αποδέχεται κάθε πρόσκληση.
Αυτό που τους βοηθά είναι ένα σταθερό μοτίβο – μια εβδομαδιαία ρουτίνα που διατηρεί την αίσθηση σύνδεσης χωρίς να προκαλεί εξάντληση. Παρατηρήσεις και έρευνες συγκλίνουν στο ότι οι πιο ανθεκτικοί συναισθηματικά άνθρωποι ακολουθούν έναν συγκεκριμένο «ρυθμό» στις σχέσεις τους: έναν συνδυασμό σταθερών επαφών, ουσιαστικών συζητήσεων και συνειδητής φροντίδας των κοινωνικών δεσμών.
Αυτό το μοτίβο μπορεί να αναλυθεί σε τέσσερα βασικά στοιχεία, τα οποία λειτουργούν ως θεμέλιο για υγιείς και σταθερές συνδέσεις.
Η «φόρμουλα» της ευτυχίας: Τα 4 βήματα που ακολουθούν οι άνθρωποι που σπάνια νιώθουν μοναξιά
- Σταθερότητα της σύνδεσης
- Ανήκουν σε ένα περιβάλλον
- Κοινές δραστηριότητες
- Τακτικές επαφές
Σταθερότητα της σύνδεσης
Το πρώτο κομμάτι αφορά “τον στενό πυρήνα” των δικών μας ανθρώπων. Πρόκειται για μία ή δύο σχέσεις όπου μπορείτε να είστε ο πραγματικός σας εαυτός. Όχι η τέλεια εκδοχή, η τυπολατρική. Η ευάλωτη, αβέβαιη, μερικές φορές αγωνιώδης εκδοχή σας.
Η έρευνα για την κοινωνική υποστήριξη και τη μοναξιά δείχνει σταθερά ότι η ύπαρξη ισχυρών, υποστηρικτικών σχέσεων έχει μεγαλύτερη σημασία από το να έχετε πολλές σχέσεις. Μάλιστα, η υποστήριξη από φίλους συχνά έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στη μείωση της μοναξιάς, ακόμη και μεγαλύτερη από την οικογένεια ή τους ερωτικούς συντρόφους. Άνθρωποι που περιβάλλονται από δεκάδες γνωστούς, μπορεί να νιώθουν βαθιά απομόνωση.
Αντίθετα, άτομα που περιβάλλονται από έναν – δύο στενούς και αξιόπιστους φίλους, μοιάζουν ικανοί ν’ αντέξουν τα πάντα, χωρίς να νιώθουν μοναξιά.
Η διαφορά; Αυτές οι βασικές σχέσεις είναι ασφαλείς και αμοιβαίες. Οι άνθρωποι ξέρουν ότι μπορούν να εκφραστούν άνετα και ελεύθερα, ακόμη και όταν δεν είναι όλα τέλεια. Όπως είναι ένα απόγευμα Κυριακής με τον / τη σύντροφό σας. Τίποτα περίπλοκο, απλώς καφές και μια ευκαιρία να μιλήσετε πραγματικά για την επερχόμενη εβδομάδα, τι σας βαραίνει, πού θέλετε υποστήριξη. Αυτή η ρουτίνα σας συνδέει σε περιόδους που η ζωή είναι χαοτική.
Το κλειδί δεν είναι να συλλέγουμε ανθρώπους. Είναι να καλλιεργούμε μία ή δύο σχέσεις όπου υπάρχει πραγματική αμοιβαιότητα, όπου δεν κάνουμε προσποιούμαστε, δεν κάνουμε επίδειξη και δεν διαχειριζόμαστε εντυπώσεις.
Ανήκουν σε ένα περιβάλλον
Το δεύτερο μέρος της «φόρμουλας» είναι αρκετά πιο απλό απ’ όσο θα περίμενε κανείς. Πρόκειται για αυτό που συχνά αποκαλείται «περιφερειακή αίσθηση του ανήκειν» — τις χαλαρές, καθημερινές αλληλεπιδράσεις με ανθρώπους που δεν ανήκουν στον στενό κύκλο ενός ατόμου. Ο μπάρμαν που θυμάται την παραγγελία σας. Ο γείτονας με τον οποίο συνομιλείτε, ενώ παίρνετε τα γράμματα σας. Τα γνώριμα πρόσωπα στο γυμναστήριο, ακόμη κι αν ποτέ δεν έχετε μάθει τα ονόματά τους.
Οι μελέτες δείχνουν ότι αυτές οι αδύναμες σχέσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 60% της καθημερινής κοινωνικής επαφής των ανθρώπων, και όσοι είχαν περισσότερες από αυτές τις περιφερειακές συνδέσεις ανέφεραν μεγαλύτερα συναισθήματα του ανήκειν και ευεξίας.
Σκεφτείτε το. Η πλειονότητα της καθημερινής μας ανθρώπινης επαφής δεν είναι με στενούς φίλους ή την οικογένεια. Είναι με ανθρώπους που λίγο γνωρίζουμε. Και κάπως έτσι, αυτές οι σύντομες στιγμές έχουν μεγαλύτερη σημασία από ό,τι συνειδητοποιούμε. Αυτές οι ανταλλαγές λειτουργούν επειδή δεν απαιτούν πολλά.
Καμία συναισθηματική προσπάθεια, κανένα ξεκαθάρισμα περίπλοκων ιστοριών. Απλώς η απλή αναγνώριση ότι και οι δύο συνυπάρχετε σε αυτόν τον χώρο, αυτή τη στιγμή.
Για ανθρώπους που ήδη νιώθουν μοναξιά, το να αναγκάζουν τον εαυτό τους σε αυτές τις μικρές στιγμές μπορεί να φαίνεται παράδοξο. Αλλά η έρευνα δείχνει ότι ακόμη και οι αλληλεπιδράσεις με αγνώστους συμβάλλουν στο αίσθημα του ανήκειν, ειδικά για ανθρώπους με χαμηλή εξωστρέφεια. Η υφή της καθημερινής ζωής αλλάζει όταν δεν είστε αόρατοι για τους ανθρώπους γύρω σας.
Κοινές δραστηριότητες
Εδώ τα πράγματα γίνονται πιο ενδιαφέροντα. Το τρίτο μέρος δεν αφορά απλώς τον κοινό χρόνο, αλλά τις κοινές δραστηριότητες. Το να καθόμαστε απέναντι από κάποιον στο δείπνο είναι καλό. Αλλά το να μαγειρεύουμε το δείπνο μαζί, να περπατάμε σε ένα νέο μονοπάτι, να μαθαίνουμε έναν χορό, να δουλεύουμε σε ένα πρότζεκτ — αυτές οι κοινές δραστηριότητες δημιουργούν σύνδεση με έναν τρόπο που η συζήτηση από μόνη της συχνά δεν καταφέρνει.
Η έρευνα για την ποιότητα των σχέσεων έχει δείξει ότι τα ζευγάρια που συμμετέχουν μαζί σε νέες, κάπως απαιτητικές δραστηριότητες αναφέρουν μεγαλύτερη ικανοποίηση και εγγύτητα σε σύγκριση με όσους περιορίζονται σε ρουτίνα ή καθημερινές, κοινές ασχολίες. Η ίδια αρχή ισχύει και πέρα από τις ερωτικές σχέσεις. Οι φιλίες βαθαίνουν όταν χτίζετε κάτι μαζί, επιλύετε προβλήματα ή ζείτε κάτι καινούργιο πλάι-πλάι.
Η συνεργασία για έναν κοινό στόχο εξαλείφει την αμηχανία της προβλέψιμης συζήτησης. Η δραστηριότητα μας δίνει κάτι στο οποίο να επικεντρωθούμε εκτός από την αυτοσυνείδησή μας. Και κάπως έτσι, η σύνδεση εισχωρεί από την πλαϊνή πόρτα ενώ είμαστε απασχολημένοι κάνοντας κάτι άλλο.
Τακτικές επαφές
Το τέταρτο μέρος της συνταγής είναι αυτό που οι περισσότεροι παραβλέπουν: η τακτική, χαμηλού κόστους φροντίδα των σχέσεων. Σκεφτείτε το ως συντήρηση σχέσεων που δεν απαιτεί μεγάλη προσπάθεια. Ένα σύντομο μήνυμα για να πείτε ότι σκέφτεστε κάποιον. Η προώθηση ενός άρθρου που θα τον/την ενδιέφερε. Ένα ηχητικό μήνυμα για να τον/την ενημερώσετε για κάτι μικρό.
Η έρευνα για στρατηγικές συντήρησης σχέσεων δείχνει ότι τέτοιες μικρές, επαναλαμβανόμενες «ενέργειες διατήρησης επαφής» βοηθούν τις σχέσεις να παραμένουν στενές και διαθέσιμες, ακριβώς ό,τι προστατεύει από τη μοναξιά.
Το λάθος που κάνουν οι άνθρωποι είναι να περιμένουν μέχρι να έχουν χρόνο για μια ολοκληρωμένη κλήση επανένωσης ή ένα ολόκληρο βράδυ να περάσουν μαζί. Τότε οι εβδομάδες γίνονται μήνες και αυτό που κάποτε ήταν μια εύκολη φιλία αρχίζει να φαίνεται δύσκολο να αναζωογονηθεί.
Έχουμε την συνήθεια να στέλνουμε σύντομα ηχητικά μηνύματα στους φίλους ενώ περπατάμε στη γειτονιά μας. Τριάντα δευτερόλεπτα «σκέφτηκα εσάς, να τι σκέφτομαι». Χωρίς προσδοκία άμεσης απάντησης, χωρίς πίεση να προγραμματίσουμε κάτι. Απλώς τροφοδοτώντας το νήμα της επικοινωνίας.
Αυτές οι μικρές κινήσεις κάνουν περισσότερα από ό,τι νομίζουμε. Σηματοδοτούν ότι κάποιος υπάρχει στις σκέψεις μας ακόμα κι όταν δεν είναι φυσικά παρών. Και δίνουν την άδεια στο άλλο άτομο να επικοινωνήσει με τις δικές του μικρές στιγμές.
Όταν διδάσκουμε ζευγάρια για την αποκατάσταση σχέσεων, τονίζουμε ότι οι μεγάλες χειρονομίες έχουν μικρότερη σημασία από τις συνεπείς μικρές. Το ίδιο ισχύει για όλες τις σχέσεις. Είναι η συσσώρευση των μικρών επενδύσεων που κρατά τη σύνδεση ζωντανή. Οι άνθρωποι που σπάνια νιώθουν μοναξιά το έχουν κατακτήσει αυτό. Δεν περιμένουν την τέλεια στιγμή για να συνδεθούν. Στέλνουν ένα μήνυμα ένα βράδυ καθημερινής.
Tips
Αυτό που προκαλεί τη μεγαλύτερη εντύπωση σε αυτήν τη «τετραμερή φόρμουλα» είναι ο τρόπος με τον οποίο αλλάζει την αντίληψη για το τι πραγματικά σημαίνει μοναξιά. Η μοναξιά δεν σχετίζεται κυρίως με το πόσο χρόνο περνά κάποιος μόνος του. Συνδέεται περισσότερο με το χάσμα ανάμεσα στο επίπεδο σύνδεσης που επιθυμεί και σε αυτό που στην πραγματικότητα βιώνει. Και, το σημαντικότερο, σχετίζεται με το κατά πόσο αυτές οι σχέσεις προσφέρουν ασφάλεια και ανταπόκριση όταν υπάρχουν.
Κάποιος μπορεί να περιβάλλεται από ανθρώπους όλη μέρα και παρ’ όλα αυτά να νιώθει βαθιά απομονωμένος, αν καμία από τις αλληλεπιδράσεις δεν αγγίζει τις πτυχές όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη για κατανόηση και αναγνώριση. Αντίθετα, ένα άτομο μπορεί να περνά μεγάλα διαστήματα μόνο του και παρ’ όλα αυτά να αισθάνεται ουσιαστικά συνδεδεμένο, όταν οι βασικές του σχέσεις είναι σταθερές, όταν διατηρεί μια αίσθηση οικειότητας με πρόσωπα της καθημερινότητας, όταν μοιράζεται ουσιαστικές δραστηριότητες με άλλους και όταν κρατά ζωντανές αυτές τις συνδέσεις μέσα από μικρές, τακτικές επαφές.
Η «φόρμουλα» λειτουργεί επειδή συνδυάζει τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα της κοινωνικής σύνδεσης. Η «σχέση-άγκυρα» προσφέρει βάθος. Η «περιφερειακή αίσθηση του ανήκειν» προσφέρει πλάτος. Οι κοινές δραστηριότητες δημιουργούν αυθεντικές στιγμές συντονισμού και εμπιστοσύνης. Και οι «χαμηλής τριβής» επαφές διατηρούν αυτές τις συνδέσεις ζωντανές όταν η ζωή γίνεται έντονη.
Αν κάποιος νιώθει μοναξιά αυτή τη στιγμή, είναι χρήσιμο να αξιολογήσει σε ποιο βαθμό εφαρμόζονται αυτά τα τέσσερα στοιχεία στη ζωή του. Δεν χρειάζεται αναγκαστικά να αναδομηθεί πλήρως η κοινωνική ζωή. Ίσως αρκεί η ενίσχυση μιας σχέσης-άγκυρας, ένας χαιρετισμός σε ανθρώπους που βλέπει τακτικά κάθε εβδομάδα, η πρόταση για κάποια ενεργή δραστηριότητα αντί απλώς για κουβέντα ή η αποστολή ενός σύντομου μηνύματος που είχε καθυστερήσει.
Η σύνδεση με τους άλλους δεν είναι τόσο περίπλοκη όσο συχνά τη φανταζόμαστε. Χρειάζεται όμως πρόθεση. Και βοηθά να γνωρίζει κανείς τι πραγματικά κάνει τη διαφορά. Μπορεί να ξεκινήσει κάποιος αυτήν την εβδομάδα με ένα μόνο στοιχείο της φόρμουλας και να παρατηρήσει τις αλλαγές που προκύπτουν.
via enikos



Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου