Ο κίνδυνος… μίας ηλεκτρονικής κατάρρευσης

Όταν εμφανίστηκε η κρίση του 2008, πολλοί έκπληκτοι αναρωτήθηκαν πώς έγινε και οι αγορές, τα κράτη και οι ειδικοί αναλυτές, δεν την προέβλεψαν.

Σήμερα, το ίδιο μπορούμε να αναρωτηθούμε για την τρωτότητα της παγκόσμιας οικονομίας απέναντι σε ηλεκτρονικές κυβερνοεπιθέσεις.

Τα κοινά στοιχεία μεταξύ των οικονομικών κρίσεων και των απειλών μιας ηλεκτρονικής κατάρρευσης είναι πολλά. Αν και η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται από κάποια κράτη παρίες, με την δυνατότητα δημιουργίας εξελιγμένων ιών, δεν παύει να κινδυνεύει ο κόσμος και από διάφορους αναρχικούς χάκερς, ή τρομοκράτες, ή ακόμη και από εγγενή σφάλματα στους υπολογιστές, σε συνδυασμό με μια φυσική καταστροφή.

Κάποιοι ειδικοί σε θέματα ασφάλειας έχουν ήδη σημάνει συναγερμό, όπως πρόσφατα ο Jonathan Evans, επικεφαλής της βρετανικής υπηρεσίας ΜΙ5. Σε γενικές όμως γραμμές, ελάχιστοι είναι οι ηγέτες που έχουν την θέληση να μειώσουν την ανάπτυξη στον τεχνολογικό ή στον διαδικτυακό τομέα, στο όνομα μιας γενικά αόριστης απειλής. Αντ’ αυτού, προτιμούν να συστήνουν κάποιες ομάδες εργασίας, που υποτίθεται ασχολούνται με το ζήτημα.

Οι σύγχρονες οικονομίες εξαρτώνται σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό από τα υπολογιστικά συστήματα. Φανταστείτε τι θα συνέβαινε, αν μια μέρα κάποιοι δορυφόροι επικοινωνιών έβγαιναν εκτός λειτουργίας, ή οι τράπεζες δεδομένων κάποιων χρηματοπιστωτικών οργανισμών σβηνόντουσαν.

Εδώ και καιρό, οι ειδικοί τονίζουν την ευπάθεια του ηλεκτροπαραγωγικού δικτύου, αφού οποιαδήποτε σύγχρονη οικονομία θα κατέρρεε αμέσως χωρίς ρεύμα.

Όπως όμως λένε οι σκεπτικιστές, με κάποια σχετικά χαμηλά σε κόστος προληπτικά μέτρα, μια κυβερνοεπίθεση θα μπορούσε να προληφθεί. Η δυνατότητα, λένε που έχουν οι τρομοκράτες και οι εκβιαστές για να επαναλάβουν όλα αυτά που είδαμε στη ταινία Die Hard 4 του 2007 με τον Bruce Willis, είναι καθαρά προϊόν φαντασίας.

Δύσκολα μπορούμε να κρίνουμε ποιος έχει δίκιο, αφού την κάθε πλευρά εκπροσωπούν σοβαροί γνώστες του αντικειμένου και ειδικοί. Υπάρχει όμως μια ολόκληρη σειρά ομοιοτήτων μεταξύ της πολιτικής οικονομίας της νομοθεσίας της κυβερνο-ασφάλειας και αυτής της οικονομίας.

Πρώτον, τόσο η κυβερνο-ασφάλεια, όσο και η οικονομική σταθερότητα αποτελούν σύνθετα ζητήματα, με τα οποία οι κυβερνήσεις δύσκολα τα καταφέρνουν. Η βιομηχανία των υπολογιστών αμείβει πολύ καλύτερα από τον δημόσιο τομέα, και τα καλύτερα μυαλά του κόσμου εργάζονται σ’ αυτήν. Το αποτέλεσμα είναι, σύμφωνα με πολλούς, πως το μόνο αντίδοτο είναι ο αυτοέλεγχος της βιομηχανίας λογισμικού. Κάτι ανάλογο ακούγεται για όλους τους σημαντικούς τομείς της σύγχρονης οικονομίας, όπως είναι τα τρόφιμα και τα φάρμακα.

Δεύτερον, όπως ο χρηματοπιστωτικός τομέας, έτσι και η βιομηχανία της τεχνολογίας επηρεάζει πολιτικά, μέσα από τα λόμπυ και τις χρηματικές εισφορές. Στις ΗΠΑ, όλοι ανεξαιρέτως οι υποψήφιοι για την προεδρία, πρέπει οπωσδήποτε να πραγματοποιήσουν προσκύνημα στην Silicon Valley και σε άλλα κέντρα τεχνολογίας, για να μαζέψουν χρήματα.

Αυτού του είδους η υπερβολική πολιτική επιρροή, αποτέλεσε μια από τις ρίζες-αιτίες της οικονομικής κατάρρευσης του 2008, ενώ συνεχίζει και σήμερα να παίζει ρόλο στα σοβαρά προβλήματα της Ευρώπης.

Τρίτον, με την στάσιμη ανάπτυξη στις προηγμένες χώρες, η τεχνολογία της πληροφορικής μοιάζει να βρίσκεται εκτός, όπως ακριβώς οι χρηματοπιστωτικές αγορές μέχρι πριν από πέντε χρόνια. Οι πρόχειρες απόπειρες των κυβερνήσεων να την ελέγξουν, δεν θα φέρουν αποτέλεσμα απέναντι σε μια καταστροφή που θα πνίξει την όποια ανάπτυξη.

Και στις δυο περιπτώσεις, στην οικονομική σταθερότητα και στην κυβερνο-ασφάλεια, το ρίσκο της μεταδοτικότητας προκαλεί μια επικίνδυνη κατάσταση, με την δημιουργία σχέσης μεταξύ ιδιωτικών κινήτρων και κοινωνικής απειλής.

Σίγουρα, η πρόοδος στον τομέα της τεχνολογίας παράγει μεγάλα κοινωνικά κέρδη που ξεπερνούν τα αντίστοιχα άλλων σημαντικών τομέων τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά όπως και με την πυρηνική ενέργεια, έτσι και εδώ, η πρόοδος μπορεί να καταστεί καταστροφική αν απουσιάζει ο έλεγχος.

Τέλος, η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται από την αλαζονεία και την άγνοια, δυο ανθρώπινα χαρακτηριστικά που αποτελούν τον πυρήνα της κάθε οικονομικής κρίσης.

Οι πρόσφατες αποκαλύψεις σχετικά με τους σούπερ ιούς Stuxnet και Flame είναι ενδεικτικές και ιδιαζόντως ανησυχητικές. Οι ιοί αυτοί μάλλον αναπτύχθηκαν στην Αμερική και στο Ισραήλ για να εμποδίσουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, οι οποίοι εμπεριέχουν μια τεχνολογική πρόοδο σε επίπεδα που δεν έχουμε ξανασυναντήσει ποτέ στο παρελθόν. Οι ιοί αυτοί είναι κωδικοποιημένοι και δύσκολα ανιχνεύονται όταν εισέλθουν σε κάποιον υπολογιστή. Ο ιός Flame έχει την δυνατότητα να αναλαμβάνει τον έλεγχο όλων των περιφερειακών συστημάτων ενός υπολογιστή, να καταγράφει τις συνομιλίες που γίνονται μέσω Skype, να ελέγχει την κάμερα του υπολογιστή και να μεταδίδει πληροφορίες σε άλλες συσκευές μέσω του Bluetooth.

Εφόσον οι κυβερνήσεις των μεγάλων χωρών δημιουργούν ιούς, τι εγγυήσεις έχουμε ότι τα πράγματα δεν θα πάνε στραβά; Πως ξέρουμε ότι οι ιοί αυτοί δεν θα «αποδράσουν» και δεν θα μολύνουν και άλλα συστήματα, ή δεν θα χρησιμοποιηθούν για άλλους λόγους, ή δεν θα μπορέσουν να τους εκμεταλλευτούν και τα κράτη παρίες, ή οι τρομοκράτες, στρέφοντάς τους εναντίον των δημιουργών τους;

Καμιά οικονομία δεν κινδυνεύει στον βαθμό που κινδυνεύει αυτή της Αμερικής. Και αποτελεί αλαζονεία, το να πιστεύουν οι Αμερικάνοι ότι έχουν την τεχνολογική πρωτοπορία (εκτός της Κίνας), και άρα είναι απρόσβλητοι.

Δυστυχώς, η λύση δεν είναι κάτι το απλό, όπως το να φτιαχτούν καλύτερα συστήματα αντιμετώπισης των ιών. Η προστασία από ιούς και η δημιουργία ιών αποτελούν έναν άνισο αγώνα. Ένας ιός μπορεί να αποτελείται από μερικές εκατοντάδες κωδικών, ενώ τα προγράμματα προστασίας απαιτούν εκατοντάδες χιλιάδες, αφού θα πρέπει να μπορούν να εντοπίσουν μια ευρεία κατηγορία απειλών.

Μας λένε να μην ανησυχούμε για μια ηλεκτρονική κατάρρευση, διότι ποτέ δεν συνέβη, καθώς τα κράτη βρίσκονται σε εγρήγορση. Δυστυχώς όμως, ένα από τα μαθήματα της οικονομικής κρίσης είναι ότι οι πολιτικοί μας αδυνατούν να κάνουν τις σωστές επιλογές, μέχρι να υλοποιηθούν οι «αόριστες» απειλές. Ας ελπίσουμε πως θα συνεχίσουμε να είμαστε τυχεροί.

project-syndicate.org

S.A.

http://www.antinews.gr