Η κοιλάδα με τις πεταλούδες στην Ρόδο

Από τα πιο φημισμένα αξιοθέατα της Ρόδου είναι η Κοιλάδα με τις Πεταλούδες. Ποταμάκια, τρεχούμενα νερά και σκιερά πλατάνια δημιουργούν ένα ειδυλλιακό σκηνικό, ενώ χιλιάδες πεταλούδες καλύπτουν τους κορμούς των δέντρων. Η συγκεκριμένη περιοχή προσελκύει πλήθος κόσμου.

Στη δυτική πλευρά του νησιού, στα νοτιοανατολικά του χωριού Θεολόγος, βρίσκεται η Κοιλάδα των Πεταλούδων, που απέχει 25 χιλιόμετρα από την πόλη της Ρόδου. Είναι μια μικρή κοιλάδα η οποία εκτείνεται κατά μήκος του χειμάρρου Πελεκάνος και είναι γεμάτη ρυάκια, πεύκα, πλατάνια, συκιές, πολύχρωμα λουλούδια και χιλιάδες πεταλούδες! Η κλίση του εδάφους κατά μήκος της ρεματιάς στην έκταση της κοιλάδας είναι έντονη και σε πολλά σημεία δημιουργούνται μικροί καταρράκτες. Την κοιλάδα, που βρίσκεται κάτω από τη Μονή της Καλόπετρας, διασχίζει ο ποταμός Πελεκάνος. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η κοιλάδα στην αρχή ονομαζόταν Πελεκάνος, αλλά αργότερα, προφανώς λόγω της εμφάνισης των πεταλούδων, ονομάστηκε Κοιλάδα των Πεταλούδων και το ποτάμι που τη διασχίζει Πελεκάνος.

Ο θρύλος αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο οποίος έχτισε τη Μονή της Καλόπετρας, έφερε σε αυτή την κόρη του που έπασχε από φυματίωση, γιατί εκεί το κλίμα ήταν καλό, και έβαλε ένα δούλο να τη φυλάει. Ο δούλος, που ονομαζόταν Πελεκάνος, αγάπησε το κορίτσι και, όταν ο Υψηλάντης αρνήθηκε το γάμο τους, εκείνος αυτοκτόνησε μέσα στην κοιλάδα και έτσι αυτή πήρε το όνομα του.

Το 1930 εμφανίστηκαν οι πεταλούδες. Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι τις έφεραν οι Ιταλοί, αλλά οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, οι οποίοι δούλευαν στην κοιλάδα, λένε ότι υπήρχαν και ότι απλώς ανακαλύφθηκαν εκείνη την εποχή.

Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα η βλάστηση ήταν τόσο πυκνή και άγρια, που η κοιλάδα ουσιαστικά ήταν απροσπέλαστησε όλους εκτός από λίγους ξυλοκόπους. Το 1928 οι Ιταλοί εγκαταστάθηκαν στο γειτονικό οικισμό Καλαμώνα και άρχισαν έργα στη μέχρι τότε παρθένα κοιλάδα. Έφτιαξαν δύο δεξαμενές και έναν καινούργιο αλευρόμυλο για να αλέθουν τα σιτηρά τους.

Στην κοιλάδα βρίσκουν καταφύγιο οι πεταλούδες που έρχονται από τις 15 Ιουνίου νια να ζευγαρώσουν και φεύγουν στις 30 Σεπτεμβρίου, καθώς έλκονται από το φυτό στόρακας. Οι επισκέπτες μπορούν να τις δουν στους κορμούς των δέντρων και στους βράχους σε όμορφους σχηματισμούς. Την περίοδο αυτή στην κοιλάδα συγκεντρώνονται εκατομμύρια πολύχρωμες πεταλούδες, και μάλιστα σπάνια είδη, όπως το Panaxia Quadri-punctaria. Οι περισσότερες είναι νυκτόβιες, γι” αυτό απαγορεύεται αυστηρά στη διάρκεια της μέρας οι επισκέπτες να κάνουν θόρυβο.

Το καλοκαίρι, οι θερμοκρασίες εντός του πάρκου παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, γι” αυτό όλοι το προτιμούν για περιπάτους. Έχουν κατασκευαστεί γεφυράκια, τεχνητές λιμνούλες και δρόμοι που διευκολύνουν την περιήγηση σε τούτο το μοναδικό μέρος. Στο χώρο υπάρχουν επίσης εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης του κοινού, όπως αναψυκτήρια, εστιατόρια, ενημερωτικά περίπτερα και μουσείο.

Στην είσοδο της κοιλάδας λειτουργεί Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το οποίο περιλαμβάνει ενδημικά και σπάνια είδη από τη Ρόδο και την Ελλάδα, καθώς και ορυκτά και πετρώματα. Τα μονοπάτια και οι γέφυρες οδηγούν στη Μονή της Παναγίας της Καλόπετρας, που χτίστηκε το 1782 από τον ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Αλέξανδρο Υψηλάντη πάνω στα ερείπια παλαιότερου μοναστηριού.

Η όμορφη αυτή πεταλούδα έχει πολλούς εχθρούς: βατράχους, σαύρες, καβούρια, αρκετά πουλιά, τον διώκτη της την νυκτερίδα και τον φοβερότερο εχθρό της τον . άνθρωπο. Πραγματικά, τα τελευταία χρόνια οι πολλοί τουρίστες, Έλληνες και ξένοι δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στις πεταλούδες που αναγκάζονται να αποσύρονται σε απόκρημνα μέρη για να αποφύγουν τους «φιλόζωους» ανθρώπους.
Η πεταλούδα αυτή δεν ζει μονάχα στην Ρόδο, αλλά σε όλη την Μεσόγειο, την Ευρώπη και την Δυτική Ασία. Στη Ρόδο έχει εντοπιστεί ο μεγαλύτερος πληθυσμός της, αλλά στο ελλαδικό χώρο την συναντάμε και στην Βοιωτία, την Κρήτη, την Αττική, πολλά νησιά και αλλού. Λέγεται πως κυριότερος λόγος, πέρα από τις άριστες κλιματολογικές συνθήκες για την μεγάλη συγκέντρωση πεταλούδων στη Ρόδο είναι η ύπαρξη του πανέμορφου, όσο και σπάνιου δέντρου «Υγράμβαρη» με την αρωματική της ρητίνη.