Αστρονόμοι για πρώτη φορά εντόπισαν την προέλευση μιας «γρήγορης εκπομπής ραδιοκυμάτων»

Οι Fast Radio Burst (FRBs), σύντομες αλλά λαμπρές εκρήξεις κοσμικών ραδιοκυμάτων, έχουν φέρει σε αμηχανία τους αστρονόμους από τότε που για πρώτη φορά εντοπίστηκαν, σχεδόν πριν από μια δεκαετία. Παρόλο που φαίνεται να προέρχονται από το μακρινό Σύμπαν, κανένα από αυτά τα αινιγματικά γεγονότα δεν αποκάλυψε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το πώς και πού σχηματίζονται, μέχρι τώρα.

Μελετώντας προσεκτικά πάνω από 650 ώρες αρχειακών δεδομένων από το (NSF) Green Bank Telescope ***του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών (GBT), μια ομάδα αστρονόμων αποκάλυψε την πιο λεπτομερή καταγραφή που έγινε ποτέ ενός FRB. Η έρευνά τους δείχνει ότι η έκρηξη προήλθε μέσα σε μία άκρως μαγνητισμένη περιοχή του χώρου, που ενδεχομένως να συνδέεται με ένα πρόσφατο σουπερνόβα ή το εσωτερικό ενός ενεργού νεφελώματος που σχηματίζει άστρα. Από το μακρινό σύμπαν δηλαδή και η προέλευσή τους δεν είναι κάποια πηγή κοντά στη Γη. Η ανακάλυψη βοηθά τους επιστήμονες να κάνουν υπολογισμούς για την πυκνότητα και το βάρος του Σύμπαντος.

***Το Green Bank Telescope είναι το μεγαλύτερο πλήρως πηδαλιουχούμενο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου.

Οι μυστηριώδεις FRB, που για πρώτη φορά έγιναν αντιληπτές το 2007, εκπέμπουν σε ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου τόση ενέργεια, όση ο Ήλιος μας σε 10.000 χρόνια. Μέχρι σήμερα έχουν εντοπισθεί 16 τέτοιες εκλάμψεις αν και οι επιστήμονες θεωρούν δεδομένο ότι συμβαίνουν συνεχώς στο Σύμπαν και εκτιμούν μάλιστα ότι στον ουράνιο θόλο κάνουν καθημερινά την εμφάνιση τους περί τις 10.000 και περνούν απαρατήρητες.

Παραμένει όμως ακόμη άγνωστο το φυσικό φαινόμενο που τις προκαλεί. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι προέρχονται από τη σύγκρουση δύο άστρων νετρονίων και πάντως όχι από εξωγήινους, όπως έχουν ισχυρισθεί οι φανατικοί των… X-Files.

Τον Απρίλιο του 2015 το ραδιοτηλεσκόπιο Parkes στην Αυστραλία εντόπισε μια FRB γεγονός που σήμανε συναγερμό στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Πολλοί αστρονόμοι έστρεψαν διάφορα τηλεσκόπια στην περιοχή από όπου φαινόταν ότι είχε έρθει η FRB. Τελικά το ιαπωνικό τηλεσκόπιο Subaru κατάφερε να εντοπίσει την πηγή της FRB που ήταν ένας ελλειπτικός γαλαξίας στα βάθη του Σύμπαντος και πιο συγκεκριμένα σε απόσταση περίπου έξι δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη.

Ο εντοπισμός της προέλευσης της έκλαμψης επέτρεψε στους ερευνητές να αναπτύξουν μια νέα εναλλακτική μέθοδο να μετρήσουν την πυκνότητας της ύλης και να «ζυγίσουν» έτσι το Σύμπαν. Επιβεβαίωσαν με αυτό τον τρόπο ότι η ορατή (κανονική ή βαρυονική) ύλη αποτελεί περίπου μόνο το 5% του σύμπαντος. Το υπόλοιπο 25% εκτιμάται ότι είναι σκοτεινή ύλη και το 70% σκοτεινή ενέργεια. Στο άρθρο τους στην επιθεώρηση «Nature» οι ερευνητές με επικεφαλής τον Εβαν Κιν του Αστεροσκοπείου Jodrell Bank στη Μ.Βρετανία αναφέρουν ότι η ποσότητα των ατόμων του Σύμπαντος είναι διπλάσια από αυτή που φαίνεται στο ορατό Σύμπαν. Τα άτομα που δεν φαίνονται είναι κρυμμένα μέσα σε γιγάντια νέφη που βρίσκονται ανάμεσα στους γαλαξίες.

«Στο σύνολό τους, αυτά τα αξιόλογα στοιχεία αποκαλύπτουν περισσότερα για ένα FRB από ό, τι έχουμε δει ποτέ μέχρι σήμερα και να μας δίνει σημαντικούς περιορισμούς σε αυτά τα μυστηριώδη γεγονότα», λέει ο Kiyoshi Masui, ένας αστρονόμος στο University of British Columbia and the Canadian Institute for Advanced Research. "Έχουμε επίσης ένα συναρπαστικό νέο εργαλείο για την αναζήτηση μέσα από διαφορετικά αρχειακά δεδομένα να αποκαλύψουμε περισσότερα παραδείγματα και να έρθουμε πιο κοντά στην πραγματική κατανόηση της φύσης τους."
Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature.
ΠΗΓΗ