Ίχνη της αρχαιότητας στο πρόσωπο του Ιησού

Είναι ίσως η πιο πολυζωγραφισμένη μορφή στον δυτικό κόσμο κι όμως χρειάστηκαν αιώνες για να κατασταλάξει η εικόνα του. Παράλογο;

Καθόλου, καθώς δεν υπάρχει ούτε μια γραμμή στα Ευαγγέλια που να περιγράφει τη μορφή του Ιησού. Και ουδεμία απεικόνισή του καθώς οι πρώτοι χριστιανοί ήταν υπό διωγμού, οπότε και η τέχνη τους ήταν πρόχειρη και αόριστη και βεβαίως εχθρική απέναντι στα είδωλα καθώς οι ειδωλολάτρες ήταν οι διώκτες τους.

 

Η έκθεση στο Τορίνο λοιπόν έρχεται από ένα μεγάλο αριθμό αριστουργημάτων της τέχνης να δείξει την εξέλιξη των απεικονίσεων του Ιησού στο πέρασμα των χρόνων. Και να δείξει πως οι χριστιανοί μπορεί να ενέδωσαν τελικώς στην παραστατική απεικόνισή του, αλλά πως αυτή διέφερε πολύ από τον τρόπο που οι παγανιστές απέδιδαν το σώμα των δικών τους θεών: γεμάτο ανθρώπινα ελαττώματα.

«Στα πρωτοχριστιανικά χρόνια οι καλλιτέχνες ζωγράφιζαν με σύμβολα το πρόσωπο και το σώμα του Ιησού», επισημαίνει ο επιμελητής της έκθεσης «Ιησούς, το Σώμα, το Πρόσωπο στην τέχνη» (που πραγματοποιείται στο Τορίνο), Τίμοθι Βέρντον. «Δείτε για παράδειγμα τους μικρούς Εσταυρωμένους που χρονολογούνται στη ρωμαϊκή εποχή και συγκρίνετέ τους με τα αντίστοιχα έργα του 14ου, 15ου και 16ου αιώνα. Στα ύστερα έργα νιώθει ο θεατής την επιθυμία του καλλιτέχνη να συλλάβει την ψυχολογική, αλλά και τη σαρκική διάσταση του Θείου Δράματος. Ο θεατής πλέον δεν καλείται να αποκωδικοποιήσει ένα σύμβολο, αλλά να ταυτιστεί με έναν συνάνθρωπό του που έχει πέσει θύμα προδοσίας και έχει αδίκως καταδικαστεί σε βασανιστήρια και θάνατο».

Εντυπωσιακή είναι η αλλαγή που συμβαίνει από τον Μεσαίωνα έως την Αναγέννηση και το Μπαρόκ. Εποχή που το σώμα και το πρόσωπο γίνονται εκ νέου πρωταρχικοί φορείς του μηνύματος, στοιχεία που είχε γεννήσει η αρχαία ελληνική τέχνη και είχε απορρίψει ο χριστιανισμός. Είναι η εποχή που το ανθρωποκεντρικό πνεύμα αναδύεται και πάλι χάρη στους φραγκισκανούς μοναχούς περί το 1200 και το 1300. Είναι η εποχή που επιστρέφουν οι αξίες της ελληνορωμαϊκής τέχνης- οι οποίες έχουν και τη μοναδική ιδιότητα να αποδίδουν με ζωντάνια το ανθρώπινο σώμα και τα συναισθήματα. «Χάρη στον νέο αυτό διάλογο με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ο χριστιανισμός στην Ευρώπη ανέπτυξε μια διαφορετική σχέση με την Ιστορία», καταλήγει ο Τίμοθι Βέρντον.

Παραδομένος στον πόνο είναι ο Εσταυρωμένος του Μιχαήλ Αγγέλου, δημιούργημα μιας εποχής (1492-93) όπου οι πλαστικές αξίες της αρχαιότητας έχουν επανέλθει και επιτρέπουν την απόδοση του Θείου Πάθους με ανθρώπινα μέτρα

Ο Χριστός έχει καθιερωθεί πλέον με μακριά μαλλιά και γένια στην εποχή που ο Ρούμπενς ζωγραφίζει τη δική του Ανάσταση (1615-16)

Το σώμα του Χριστού είναι πολύ κοντά στα ανθρώπινα πρότυπα όταν ο Τζιοβάνι Μπελίνι ζωγραφίζει την Αποκαθήλωσή του (1575)

Άλλον «είδαν» οι επιστήμονες

 

Μελαψό με κοντά μαλλιά, γένια και τραχιά φυσιογνωμία «είδαν» τον Ιησού οι επιστήμονες πριν από περίπου μία δεκαετία σε σχετικό ντοκιμαντέρ του ΒΒC. Αξιοποιώντας ένα αντιπροσωπευτικό κρανίο του 1ου αι. μ.Χ. και μεθόδους της ιατροδικαστικής επιστήμης κατάφεραν σε ποσοστό 70% να προσεγγίσουν την όψη του Ιησού, που απέχει πολύ από την καθιερωμένη με τα μακριά μαλλιά και τα γαλάζια μάτια.

Το σχήμα των κρανίων της εποχής βοήθησε ώστε να αποδοθεί με σχετική ακρίβεια το σχήμα του προσώπου, των φρυδιών, της μύτης και της γνάθου.

Τα μαλλιά, τα γένια και το χρώμα του προσώπου του Χριστού προστέθηκαν στη συνέχεια, με βάση τοιχογραφίες συναγωγών του Βορείου Ιράκ, που χρονολογούνται από τον 1ο έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. Στις τοιχογραφίες οι Ιουδαίοι της εποχής απεικονίζονται με κοντά σγουρά μαλλιά και περιποιημένη κοντή γενειάδα. Όσο για το χρώμα του προσώπου, προσδιορίστηκε με βάση τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής.
http://www.inout.gr/showthread.php?t=59692