Όταν η Ελλάδα ήταν.. ζούγκλα!

*  Ο γίγαντας της Ευρώπης.



Ο Μαστόδοντας της Μηλιάς Γρεβενών είναι το μεγαλύτερο προβοσκιδωτό που έζησε ποτέ στην Ευρώπη.
Ήταν πρόγονος των ελεφάντων και διέθετε τέσσερις χαυλιόδοντες, δύο τεράστιους στην άνω γνάθο και δύο μικρούς στην κάτω.

"Στην Ευρώπη ζούσε πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια - δηλαδή πριν από τους ελέφαντες και τα μαμούθ - και το μήκος τους ξεπερνούσε τα....



 7 μέτρα. Τα δόντια του μαρτυρούν ότι τρεφόταν κυρίως με φύλλα και κλαδιά, ενώ χρειαζόταν πάνω από 300 κιλά τροφής και πάνω από 200 λίτρα νερό καθημερινά", αναφέρει ο γεωλόγος - παλαιοντολόγος Ευάγγελος Βλάχος.



"Οι πρώτες ανακαλύψεις σχετικά με το μαστόδοντα έγιναν το 1997 από την παλαιοντολογική ομάδα μου, που έφερε στο φως εκατοντάδες απολιθώματα.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δύο ζεύγη χαυλιοδόντων, το πρώτο με μήκος 4,39 μέτρα που βρέθηκε το 1997 και το δεύτερο με μήκος 5,06 μέτρα που εντοπίστηκε το 2007!", δηλώνει η αναπληρώτρια καθηγήτρια στον Τομέα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Ευαγγελία Τσουκαλά.

Το πιο πρόσφατο ζεύγος χαυλιοδόντων είναι το μεγαλύτερο που έχει βρεθεί στον κόσμο.

*  Μαμούθ στο μέγεθος αγριόχοιρου.

Πριν από δύο εβδομάδες, η ανακοίνωση Βρετανών επιστημόνων ότι απολιθώματα που έχουν ανακαλυφθεί από το 1907 στα Χανιά της Κρήτης ανήκουν σε ....νανομαμούθ προσέλκυσε το ενδιαφέρον των εγκυρότερων διεθνών μέσων ενημέρωσης. Στην πραγματικότητα, οι πρώτοι που προχώρησαν σε αυτή τη διαπίστωση ήταν οι ερευνητές του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, οι οποίοι κατάφεραν να απομονώσουν το DNA των απολιθωμάτων, εντοπίζοντας τεράστιες ομοιότητες με το γενετικό υλικό των γνωστών γιγαντιαίων μαμούθ.

Η μόνη διαφορά ήταν στο μέγεθος, καθώς ο "νάνος" της Κρήτης είχε ύψος μόλις 1,13 μέτρα και βάρος γύρω στα 300 κιλά.

*  Το θηρίο της Σάμου

Το νησί της Σάμου ήταν το πρώτο στον κόσμο όπου ανακαλύφθηκε ένα εκπληκτικό είδος ζώου, το οποίο έλαβε και το όνομα Ελλαδοθήριο ή Σαμοθήριο. Επρόκειτο για μία κοντόλαιμη καμηλοπάρδαλη που έζησε στο νησί του ανατολικού Αιγαίου πριν από περίπου 7 εκατομμύρια χρόνια. Τα μπροστινά της άκρα ήταν λίγο πιο ψηλά από τα πίσω, ενώ το συνολικό της ύψος ξεπερνούσε τα 2 μέτρα.



Τις προηγούμενες δύο δεκαετίες, παρόμοια απολιθώματα εντοπίστηκαν στην Κερασιά Ευβοίας και στο Πικέρμι Αττικής, δείχνοντας ότι αυτή η προϊστορική καμηλοπάρδαλη θριάμβευσε στον ελληνικό χώρο.



"Οι κοντόλαιμες καμηλοπαρδάλεις είχαν ύψος γύρω στα 2 μέτρα, ενώ οι σημερινές φτάνουν τα 5,5, μέτρα. Το γενετικό τους υλικό είναι ταυτόσημο, ωστόσο αν τις βλέπαμε σήμερα δίπλα δίπλα δεν θα είχαν καμία ομοιότητα", αναφέρει ο καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου και διευθυντής του Μουσείου Παλαιοντολογίας, Γεώργιος Θεοδώρου.





*  Σαβάνες σε ...σμίκρυνση.

Εκτός από τη Σάμο και την Κρήτη, τα ίχνη τεράστιων προϊστορικών βιότοπων συναντώνται σε πολλά νησιά και παράκτιες περιοχές του ελληνικού χώρου, όπως η Τήλος, η ανατολική Πελοπόννησος, η Χαλκιδική, η Θάσος, η Λευκάδα και η Πρέβεζα. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων  αυτών των περιοχών είναι τα σχετικά μικρό μέγεθος των εξαφανισμένων σήμερα ...θηρίων που κατοικούσαν άλλοτε εκεί.



Τα ευρήματα δείχνουν ότι στην Ελλάδα κατοικούσαν ρινόκεροι, ελέφαντες, αντιλόπες, γαζέλες, ύαινες, μαστόδοντα, μαχαιρόδοντες και άλλα τέτοια ζώα, που σήμερα συναντιόνται μόνο στις αφρικανικές σαβάνες.

 Ο πιο "σύγχρονος" προϊστορικός κάτοικος της Ελλάδας είναι ο Elephas tiliensis, ο οποίος ανακαλύφθηκε στην Τήλο και είναι ο τελευταίος ελέφαντας που κατοικούσε στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτό το είδος των προβοσκιδωτών έμεινε στο νησί για περίπου 40.000 χρόνια και το ύψος τους έφτανε μόλις και μετά βίας το ένα μέτρο.

Από το 1971 μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί στο σπήλαιο Χαρκαδιό περισσότερα από 15.000 απολιθωμένα οστά, που ανήκουν σε περισσότερους από 40 - 50 νάνους ελέφαντες.



 Ένα άλλο είδος ζώου που δεν ξεπερνούσε το 1,5 μέτρο ήταν ο ιπποπόταμος της Κύπρου. Ο Phanourios minor έζησε πριν από 11.000 χρόνια και θεωρείται ο μικρότερος ευρωπαϊκός ιπποπόταμος. Τα απολιθώματα του ζώου βρίσκονται στο Μουσείο Θάλασσας στην Αγία Νάπα.

Μαριέττα Κοντογιαννίδου

η διαδρομη