Γιατί τα κουνούπια δεν τσιμπάνε όλους τους ανθρώπους...

Η σκηνή είναι οικεία σε όλους μας: δέκα άνθρωποι μαζεμένοι στον ίδιο χώρο, κάποιοι θα γίνουν… σουρωτήρι από τα τσιμπήματα των κουνουπιών μέχρι να περάσει η βραδιά, ενώ άλλους ούτε που θα τους… κοιτάξουν τα ενοχλητικά αυτά έντομα. Όταν αυτό γίνεται συνεχώς, παύει να αποτελεί σύμπτωση – και έρχεται η επιστήμη να εξηγήσει το γιατί. «Ένας στους δέκα ανθρώπους είναι ιδιαίτερα ελκυστικός για τα κουνούπια, όχι για λόγους επιβίωσης, αλλά για λόγους αναπαραγωγής», λέει ο δρ Τζέρι Φ. Μπάτλερ, ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Εντομολογίας & Νηματολογίας του Πανεπιστημίου της Φλώριντα.

Όπως εξηγεί, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουμε τα κουνούπια δεν πίνουν το αίμα μας για να επιβιώσουν: τα θηλυκά κουνούπια (σ.σ. μόνο αυτά μας τσιμπούν, όχι τα αρσενικά) χρειάζονται το ανθρώπινο αίμα για να παράξουν γόνιμα αυγά. Και προφανώς, δεν είναι το αίμα όλων των ανθρώπων κατάλληλο γι’ αυτή τη δουλειά. Αν και η επιστήμη δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει όλα τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το ανθρώπινο αίμα για να είναι… λαχταριστό για τα θηλυκά κουνούπια, η αναζήτηση διεξάγεται με εντατικούς ρυθμούς.

«Τεράστιος αριθμός μελετών διεξάγονται με τα συστατικά και τις μυρωδιές του ανθρώπινου σώματος που μπορεί να προσελκύουν τα κουνούπια», λέει ο δρ Τζο Κόνλον, σύμβουλος της Αμερικανικής Εταιρείας Ελέγχου των Κουνουπιών (AMCA). «Δεδομένου ότι πρέπει να εξεταστούν ένα-ένα τα σχεδόν 400 διαφορετικά συστατικά που εκπέμπει το ανθρώπινο σώμα, θα χρειαστεί πολύς καιρός για να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα. Ωστόσο, ήδη έχουμε μάθει αρκετά πράγματα».

Πριν από λίγα χρόνια, Αμερικανοί επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι τα κουνούπια αντιλαμβάνονται την παρουσία μας μέσω τριών σετ υποδοχέων που διαθέτουν. Το ένα σετ ανιχνεύει το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνεται με κάθε εκπνοή, το άλλο σετ ανιχνεύει τα ίχνη της οκτενόλης (μιας χημικής ουσίας που υπάρχει στην ανάσα και τον ιδρώτα) και το τρίτο ανιχνεύει το μίγμα από τις υπόλοιπες ουσίες που συνθέτουν τη μυρωδιά του σώματος. Οι επιστήμονες ξέρουν επίσης ότι η γενετική καθορίζει σε ποσοστό 85% το αν κάποιος θα είναι ελκυστικός για τα θηλυκά κουνούπια ή όχι. Επιπλέον, έχουν εντοπιστεί ορισμένα στοιχεία της χημείας του σώματός μας, τα οποία «καλοβλέπουν» τα κουνούπια.

«Όσοι έχουν υψηλές συγκεντρώσεις στεροειδών ή χοληστερόλης στην επιδερμίδα τους προσελκύουν περισσότερο τα κουνούπια», εξηγεί ο δρ Μπάτλερ. «Αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην πως τα κουνούπια προτιμούν όσους έχουν πρόβλημα χοληστερόλης, αλλά μάλλον ότι προτιμούν εκείνους των οποίων ο οργανισμός επεξεργάζεται πιο αποδοτικά τη χοληστερόλη των τροφίμων, τα υποπροϊόντα του μεταβολισμού της οποίας συσσωρεύονται στην επιφάνεια του δέρματος».

Τα κουνούπια στοχεύουν επίσης όσους υπερπαράγουν ορισμένα οξέα, όπως το ουρικό οξύ, προσθέτει ο εντομολόγος δρ Τζων Έντμαν, εκπρόσωπος της Εντομολογικής Εταιρείας της Αμερικής (ESA). Τα οξέα αυτά διεγείρουν την όσφρηση των κουνουπιών και τα έλκουν προς τα ανυποψίαστα θύματά τους. Ωστόσο, η τέχνη της προσέλκυσης αρχίζει πολύ πριν από την… προσγείωση. Τα κουνούπια μπορούν να μυρίσουν το… γεύμα τους από απόσταση 50 μέτρων, κατά τον δρα Έντμαν. Και αυτό δεν είναι διόλου παρήγορο για όσους εκπνέουν πολύδιοξείδιο του άνθρακα – ένα συστατικό που μαγνητίζει τα θηλυκά κουνούπια.

Ο ρόλος του διοξειδίου του άνθρακα στην προσέλκυση των κουνουπιών μόνο αμελητέος δεν είναι. Μελέτη που δημοσιεύθηκε προ ετών στην επιθεώρηση «Αnnals of Ιnternal Μedicine» έδειξε ότι οι άντρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να δεχτούν τις επιθέσεις των κουνουπιών, κυρίως επειδή είναι πιο μεγαλόσωμοι από τις γυναίκες, οπότε εκπνέουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα. Για τον ίδιο λόγο, οι γυναίκες γίνονται πολύ πιο… δελεαστικές για τα κουνούπια όταν είναι έγκυοι. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Τhe Lancet» το 2000, έδειξε ότι οι έγκυοι προσελκύουν διπλάσια κουνούπια απ΄ ό,τι οι άλλες γυναίκες. Όσον αφορά τα παιδιά, πολύ πιο σύνηθες είναι να τσιμπήσουν τα κουνούπια τον ή τους ενήλικες που τα συνοδεύουν, παρά τα ίδια.

Ισχυρή προσελκυστική ουσία φαίνεται ότι είναι επίσης το γαλακτικό οξύ, το οποίο παράγεται όταν ιδρώνουμε και εξηγεί γιατί μας επιτίθενται περισσότερο τα κουνούπια όταν βρισκόμαστε έξω και κάνει ζέστη, κατά τον δρα Κλίφορντ Μπάσετ, από το Ίδρυμα Αλλεργίας και Άσθματος της Νέας Υόρκης.Μία άλλη εξαιρετικά ελκυστική κατάσταση για τα κουνούπια είναι η κακοσμία των ποδιών. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Βάγκενινγκεν, στην Ολλανδία, είχαν εξετάσει προ ετών δείγματα ιδρώτα από τα πέλματα 48 ανδρών, ηλικίας 20 έως 64 ετών. Όπως διαπίστωσαν, όσα δείγματα περιείχαν τα περισσότερα είδη βακτηρίων (σ.σ. η κακοσμία των ποδιών οφείλεται στη συσσώρευση βακτηρίων) ήταν και τα πιο ελκυστικά για τα κουνούπια.


ΠΗΓΗ