ΑΜΟΥΔΣΕΝ ΡΟΑΛΝΤ:Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΜΥΣΤΗΡΙΟΔΩΣ

Ο Ρόαλντ Αμούνδσεν αγνοείται από τον Ιούνιο του 1928.
Ο Ρόαλντ Αμούνδσεν γεννήθηκε στη Νορβηγία το 1872. Κρυφά από τους γονείς του που ήθελαν να τον κάνουν γιατρό, εξασκούσε το σώμα του ν' αντέχει στις κακουχίες. Όταν οι γονείς του πέθαναν, παράτησε την Ιατρική σχολή κι έπιασε δουλειά σε ένα ψαράδικο που κυνηγούσε φώκιες.
Στα 1905, ένιωσε πως ήταν έτοιμος να ξεκινήσει. Πρώτο του στόχο έθεσε να βρει, αν υπάρχει θαλάσσιο πέρασμα από τον Ατλαντικό προς τον Ειρηνικό ωκεανό, πάνω από την Αμερική. Τον ίδιο στόχο είχε κι ο Δανός Βίτος Βέριγγ (1680-1741) που, διακόσια χρόνια πριν (1728), είχε ανακαλύψει ότι Αμερική και Ασία δεν ενώνονται αλλά χωρίζονται από έναν πορθμό: Τον Βερίγγειο, όπως τον ονόμασαν προς τιμή του. Ο Βέριγγ, όμως, είχε πεθάνει σε ένα νησί (που επίσης φέρει το όνομά του) πριν να επιχειρήσει το ταξίδι.

Ο Αμούδσεν ξεκίνησε από το νησί Ντίσκο της Γροιλανδίας. Πλέοντας δυτικά, έφτασε τον Σεπτέμβριο του 1905 στον όρμο Γη του βασιλιά Γουλιέλμου. Εκεί, συνάντησε μια φυλή Εσκιμώων, που δεν είχαν ξαναδεί λευκούς. Απέκτησε τον σεβασμό τους, χάρη στους «σωλήνες που ξερνούν κεραυνό»: Τα τουφέκια της ομάδας του. Έμεινε εκεί σχεδόν ένα χρόνο μελετώντας τη ζωή, τα ήθη και τα έθιμα της φυλής που σκάλιζε θαυμαστά κοκάλινα κοσμήματα.
Στις 13 Αυγούστου του 1906, η αποστολή ξεκίνησε και πάλι με κατεύθυνση τα δυτικά. Επί τρεις μέρες, έπλεαν σε μια στενή θαλάσσια λουρίδα γεμάτη διακλαδώσεις. Στις 16 Αυγούστου (1906), βρέθηκαν σε ανοιχτή θάλασσα. Από το κατάρτι ψηλά, ένας ναύτης φώναξε:
«Ένα πανί!».
Πλησίασαν το άγνωστο πλοίο. Ήταν φαλαινοθηρικό. Ρώτησαν, πού βρίσκονταν. Πήραν την απάντηση:
«Βόρεια της Αλάσκας. Στη Βερίγγεια θάλασσα».
Επί ένα χρόνο, βρίσκονταν πλάι στον αντικειμενικό τους στόχο χωρίς να το ξέρουν! Και, βέβαια, το βορειοδυτικό πέρασμα υπάρχει. Το είχαν βρει.

Στον Βόρειο Πόλο
Η ανακάλυψη του Βόρειου Πόλου ήταν παλιό όνειρο του ανθρώπου. Όμως, η ανυπαρξία εξοπλισμού έκανε τους θαλασσοπόρους να εγκαταλείψουν, για εκατοντάδες χρόνια, την προσπάθεια. Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Νορβηγός Φρίτιοχ Νάνσεν παραλίγο να πεθάνει στους πάγους προσπαθώντας να φτάσει ως εκεί.
Ένας Σουηδός, που προσπάθησε να κατακτήσει τον Πόλο με αερόστατο, σκοτώθηκε 500 χλμ. από το σημείο, από όπου ξεκίνησε (Ιούλιος 1897). Ο Ρόαλντ Αμούνδσεν άρχισε ετοιμασίες, ενθαρρυμένος από την επιτυχία του, ν' ανακαλύψει το Βορειοδυτικό Πέρασμα, ενώ από την Αγγλία ξεκινούσε ο δημοφιλής θαλασσοπόρος Ρόμπερτ Σκοτ. Δεν πρόλαβαν.
Ο Αμερικανός εξερευνητής Ρόμπερτ Πίρι (1856 - 1920) είχε την τιμή να είναι ο πρώτος άνθρωπος, που έφτασε στο βορειότερο σημείο της γης. Επί δέκα χρόνια, ο Πίρι προετοιμαζόταν κάνοντας ταξίδια όλο και πιο κοντά στον στόχο. Στα 1909, οργάνωσε την τελική αποστολή.
Προχωρούσε με τον σύντροφό του και τέσσερις Εσκιμώους οδηγούς, ενώ μια ομάδα ερχόταν, τον εφοδίαζε με τρόφιμα και γύριζε πίσω για να τη διαδεχτεί άλλη. Στην τελική ευθεία, προχώρησαν μόνοι με τέσσερα έλκηθρα και σαράντα σκυλιά καλύπτοντας 28 χλμ. τη μέρα.
Στις 6 Απριλίου του 1909, ο Ρόμπερτ Πίρι έφτασε ακριβώς στο σημείο του Βόρειου Πόλου και κάρφωσε την αμερικανική σημαία. Έμεινε εκεί τριάντα ώρες. Διαπίστωσε πως κάτω από τον πάγο δεν υπήρχε στεριά αλλά νερό: Ο Βόρειος Παγωμένος ωκεανός με βάθος 3.000 μέτρα στο σημείο εκείνο.
Χρειάστηκε να διανυθεί περίπου μισός αιώνας, ώσπου το πυρηνοκίνητο υποβρύχιο «Ναυτίλος» να περάσει κάτω ακριβώς από τον Βόρειο Πόλο διασχίζοντας τα νερά, που ο Πίρι ανακάλυψε.

Αγώνας δρόμου για τον Νότο
Ο κόσμος πανηγύρισε την κατάκτηση του Πίρι κι ο Ρόαλντ Αμούνδσεν πείσμωσε. Έβαλε στόχο να πατήσει πρώτος τον Νότιο Πόλο. Είχε προηγηθεί η προσπάθεια ενός Ιρλανδού, το 1908, που απέτυχε: Η αποστολή έμεινε από τρόφιμα 200 χλμ. πριν από τον Πόλο. Στον αγώνα δρόμου για την κατάκτηση του Νότιου Πόλου, ο Αμούνδσεν είχε αντίπαλο τον Άγγλο εξερευνητή Ρόμπερτ Σκοτ, που ξεκίνησε για τον ίδιο στόχο την 1η Νοεμβρίου του 1911 χρησιμοποιώντας μικρόσωμα άλογα για το ταξίδι του στους πάγους.
Ο Αμούνδσεν προτίμησε τα σκυλιά. Με τέσσερις συντρόφους, ξεκίνησε στις 20 Οκτωβρίου του 1911, διέσχισε πεδιάδες και βουνά με ύψος 3.000 μέτρα, πέρασε τον τρομερό παγετώνα, που ονομάζεται «Αίθουσα χορού του διαβόλου» κι έφτασε ως το σημείο, όπου ο Ιρλανδός αναγκάστηκε να σταματήσει. Ένα λείο πλάτωμα με μήκος 200 χλμ. ανοιγόταν μπροστά στους άνδρες της αποστολής. Χύθηκαν να το διασχίσουν.
Στις 14 Δεκεμβρίου 1911, ο Ρόαλντ Αμούνδσεν κατακτούσε τον Νότιο Πόλο, υψώνοντας τη νορβηγική σημαία. Έστησε μια σκηνή κι άφησε μια επιστολή στον ανταγωνιστή του. Στις 24 Ιανουαρίου, ο Αμούδσεν κι οι σύντροφοί του επέστρεφαν στη βάση, απ' όπου είχαν ξεκινήσει.

Θάνατος στον Νότιο Πόλο
Ο Ρόμπερτ Σκοτ ξεκίνησε από την Αγγλία με το πλοίο του «Νέα Γη», στις 15 Ιουνίου 1911. Την 1η Νοεμβρίου, η αποστολή άρχιζε το ταξίδι στην παγωμένη γη: Δεκαπέντε άνδρες και δέκα έλκηθρα, που τα έσερναν μικρά, εξασκημένα στους πάγους και στο κρύο άλογα. Άρχισε η μεγάλη περιπέτεια στο βασίλειο της σιωπής και του απέραντου παγωμένου λευκού.
Αδιαπέραστα φαράγγια, χιονοθύελλες κι αβάσταχτο κρύο παντού. Τα Χριστούγεννα, βρίσκονταν 400 χλμ. μακριά από τον αντικειμενικό τους στόχο. Άνθρωποι και άλογα λιγόστευαν. Κάποιοι πέθαναν, κάποιοι γύρισαν πίσω. Ο Σκοτ συνέχιζε με τέσσερις συντρόφους.
Στις 18 Ιανουαρίου του 1912, έπειτα από αφάνταστες ταλαιπωρίες, έφτασαν στο Νότιο Πόλο. Μια δυσάρεστη έκπληξη τους περίμενε. Ακριβώς στη νοητή γραμμή του άξονα της Γης, μια νορβηγική σημαία ήταν μπηγμένη στον πάγο. Στον αδυσώπητο κι απάνθρωπο αγώνα δρόμου για την κατάκτηση του Πόλου, ο Ροάλντ Αμούνδσεν είχε νικήσει. Ο Ρόμπερτ Σκοτ έμπηξε την αγγλική σημαία λίγο πιο κει και, περίλυπος, πήρε το δρόμο της επιστροφής.

Ο καιρός χειροτέρευε. Το θερμόμετρο κατέβαινε πιο κάτω από τους σαράντα βαθμούς υπό το μηδέν. Δυο ακόμα πέθαναν. Ο Σκοτ συνέχιζε στα τυφλά. Οι χιονοθύελλες σάρωναν κι ο κόσμος της σιωπής αντιβούιζε από το σύριγμα του ανέμου. Στις 20 Μαρτίου δεν άντεχαν πια. Έστησαν μια σκηνή, συμπλήρωσαν δυο λέξεις στο ημερολόγιο της πορείας και ξάπλωσαν περιμένοντας το θάνατο. Κοιμήθηκαν και δεν ξαναξύπνησαν. Τους βρήκαν αργότερα νεκρούς, μόλις είκοσι χιλιόμετρα μακριά από τη βάση τους.
Ο Ρόαλντ Αμούνδσεν (Roald Amundsen) ήταν Νορβηγός εξερευνητής των πολικών περιοχών ο οποίος ηγήθηκε της αποστολής της Ανταρκτικής του 1910-1912 που ήταν η πρώτη που έφτασε στο Νότιο Πόλο ενώ μια δεκαετία νωρίτερα ήταν ο επικαφαλής της πρώτης δυτικής αποστολής που διέσχισε το βορειοδυτικό πέρασμα από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό ωκεανό με το μικρό αλιευτικό «Gjøa».
Εξαφανίστηκε όταν το αεροσκάφος του κατέπεσε στις 18 Ιουνίου 1928 στον Βόρειο Πόλο, κατά τη διάρκεια αναζήτησης φίλου του εξερευνητή. Η σορός τουδεν εντοπίστηκε ποτέ αλλά πρόσφατα ευρήματα υποδεικνύουν την ευρύτερη περιοχή όπου κατέπεσε το αεροσκάφος του διάσημου εξερευνητή.
Ο Αμούνδσεν γεννήθηκε στο Borge, της Νορβηγίας, μέλος οικογένειας πλοιοκτητών και καπετάνιος. Εμπνευσμένος από το εγχείρημα του συμπατριώτη του εξερευνητή Φρίνττγιοφ Νάνσεν να διασχίσει την Γροιλανδία το 1888, αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στις εξερευνήσεις και αυτό έπραξε μέχρι τέλους.
Ο Αμούνδσεν συμμετείχε στην Βελγική Ανταρκτική Αποστολή (1897-1899), το πλοίο της οποίας, Belgica υπό την ηγεσία του Αντριάν ντε Ζερλάς, έγινε το πρώτο που διαχείμασε στην Ανταρκτική, όταν το πλοίο παγιδεύτηκε στους πάγους. Για καλή τύχη του πληρώματος, μεταξύ των επιβατών ήταν και ο Αμερικανός γιατρός, ο Φρέντερικ Κουκ, από τον οποίο ο Αμούνδσεν πήρε σημαντικά μαθήματα για την αντιμετώπιση του σκορβούτου στις μελλοντικές αποστολές του.
Το 1903 είναι ο ίδιος ο Αμούνδσεν ηγέτης της πρώτης αποστολής που διέσχισε το Βορειοδυτικό Πέρασμα του Καναδά, μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού Ωκεανού, με το πλοίο Gjøa. Σε αυτή την αποστολή έμαθε πολύτιμες τεχνικές επιβίωσης από την αρκτική φυλή των Netsilik, τις οποίες αξιοποίησε στις εξερευνήσεις του.
Στα επόμενα σχέδιά του είναι η εξερεύνηση της λεκάνης του Βορείου Πόλου – όμως μαθαίνοντας ότι ο Φρέντερικ Κουκ πρώτα και ο Ρόμπερτ Πιρι έπειτα διεκδικούσαν την πρωτιά, αλλάζει τα σχέδιά του και πλέον στοχεύει στην Ανταρκτική. Κατορθώνει να συγκεντρώσει πόρους για το νέο ταξίδι και το 1910, με το πλοίο Fram που άλλοτε χρησιμοποίησε ο Φρίνττγιοφ Νάνσεν, ξεκινά για τον Νότιο Πόλο.
Στις 14 Ιανουαρίου 1911 το πλοίο φθάνει στο ανατολικό μέρος της παγοκρηπίδας Ρος, στον Κόλπο των Φαλαινών, απ' όπου ο Αμούνδσεν και οι σύντροφοί του Όλαφ Μπγιάαλαντ, Χέλμερ Χάνσεν, Σβέρε Χάσελ και Όσκαρ Γουίστινγκ, ξεκινούν με έλκηθρα ένα ταξίδι 99 ημερών και 3,000 χιλιομέτρων στην παγωμένη ήπειρο.
Στις 14 Δεκεμβρίου η ομάδα φτάνει στον Πόλο. Η ομάδα αφήνει μια μικρή σκηνή και ένα γράμμα που μαρτυρούσε το κατόρθωμά τους, για την περίπτωση που δεν επέστρεφαν ασφαλείς, και ξεκινούν το ταξίδι της επιστροφή προς το Fram.
Η επιτυχία της ομάδας έγινε γνωστή στις 7 Μαρτίου του 1912 όταν το πλοίο έφτασε στη νήσο Χόμπαρτ της Αυστραλίας. Τα επόμενα χρόνια, ο Αμούνδσεν συνεχίζει τις εξερευνήσει και αφιερώνεται με πάθος στην αεροπλοΐα. Μάλιστα το 1924 συνεργάζεται με τον Αμερικανό Λίνκολν Ελσγουερθ σε αποστολή με στόχο την πτήση πάνω από τον Βόρειο Πόλο με υδροπλάνο.
Η πτώση του αεροσκάφους, όμως, υποχρεώνει τους δύο εξερευνητές να περάσουν τρεις εβδομάδες σε παγόβουνο, όπου πετυχαίνουν να επισκευάσουν το υδροπλάνο για να απογειωθούν προς τη σωτηρία τους, προκαλώντας τον ενθουσιασμό του κοινού που τους θεωρούσε νεκρούς.

Το τέλος
Ο Αμούνδσεν εξαφανίστηκε στις 21 Ιουνίου 1928 ενώ πέταγε σε μια αποστολή διάσωσης του φίλου του Ιταλού Ουμπέρτο Νομπίλε, του οποίου το νέο αερόπλοιο Ιτάλια είχε συντριβεί ενώ επέστρεφε από τον Βόρειο Πόλο. Ο Νόμπιλε και η ομάδα του, αφού πέρασαν λίγες ημέρες σε παγόβουνο, διασώθηκαν από ρωσικό παγοθραυστικό αλιευτικό. Η σορός του Αμούνδσεν δεν βρέθηκε ποτέ. Μια ανακάλυψη του 2003 υποδεικνύει πως το αεροπλάνο του εξερευνητή κατά πάσα πιθανότητα κατέπεσε βορειοδυτικά του Νησιού Μπέαρ.
Τόσο γεωγραφικές περιοχές όσο και σκάφη έχουν λάβει το όνομα του διάσημου εξερευνητή, εις ένδειξη τιμής: Ο Σταθμός Νότιου Πόλου Αμούνδσεν-Σκοτ, η Θάλασσα Αμούνδσεν στα ανοιχτά της Ανταρκτικής, ο Παγετώνας Αμούνδσεν στην Ανταρκτική, ο Κρατήρας Αμούνδσεν που καλύπτει τον νότιο πόλο της Σελήνης, κ.α