Η ζωή στην αρχαία Αθήνα…

Ύστερα από μακρές, επίπονες και προσεκτικές έρευνες των αρχαιολόγων, μόλις κατά τις αρχές του 20ου αιώνα, άρχισε να καθορίζεται το πώς ήταν η ζωή στην αρχαία Αθήνα.

Έτσι, μαθαίνουμε πώς έχτιζαν οι Αθηναίοι τα σπίτια τους, ποια έπιπλα μεταχειρίζονταν και χίλιες δυο άλλες λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής τους, που είχε παραμείνει μέχρι τότε σκοτεινή.

Κατά τη διάρκεια της ακμής των Αθηνών, δηλαδή από την αρχή της δημοκρατικής εποχής μέχρι και της μακεδονικής κατακτήσεως, τα περίφημα παλάτια που αναφέρει ο Όμηρος, δεν υπήρχαν.

Ο Δημοσθένης, συγκρίνοντας αργότερα τα σπίτια του Θεμιστοκλή, του Μιλτιάδη και των άλλων ευκλεών στρατηγών της ένδοξης περιόδου της Αθήνας με τα δημόσια κτίρια της πόλης, αποκαλούσε τα πρώτα ερείπια. Και οργιζόταν εναντίων των αρχόντων της εποχής του, οι οποίοι ανήγειραν μεγαλοπρεπή μέγαρα, ώστε να ωχριούν απέναντί τους τα δημόσια οικοδομήματα.

Στο κυρίως κλεινόν άστυ, δεν υπήρχαν καθόλου μεγάλα σπίτια. Είχαν απλούστατο, λιτό σχέδιο και ήταν μονώροφα ως επί το πλείστον, αν και υπήρχαν και μερικά διώροφα. Στην εξοχή, όμως, οι οικίες ήταν πιο ευρύχωρες, με περισσότερα δωμάτια κι έτσι, οι Αθηναίοι προτιμούσαν να ζουν εκεί.

Εξωτερικά, τα σπίτια της αρχαίας Αθήνας δεν παρουσίαζαν τίποτε το εξαιρετικό. Μια μικρή πόρτα σ’ έναν κάτασπρο τοίχο και πού και πού κανένα στενό παραθυράκι.

Από μέσα, όμως, από τη μεριά της αυλής δηλαδή, και φαρδιά παράθυρα και διάδρομοι λουσμένοι στο φως και δωμάτια ευάερα και ευήλια υπήρχαν. Οι Αθηναίοι, λοιπόν, ήταν στα σπίτια τους κλειστοί απ’ έξω και ανοιχτοί από μέσα. Και ίσως αυτό υπογραμμιζόταν υπέροχα από το πανάρχαιο ρητό “τα εν οίκω μη εν δήμω”, καθώς οι Αθηναίοι φρόντιζαν με αυτόν τον τρόπο να προφυλάσσουν την ιδιωτικότητα της οικογένειάς τους.

Σε κάθε σπίτι ήταν απαραίτητο να υπάρχει και από ένα μαγαζί, που το ενοικίαζε ο ιδιοκτήτης. Γενικώς, τα σπίτια ήταν χτισμένα από τούβλα ψημένα στον ήλιο. Αργότερα, βέβαια, χτίστηκαν από πέτρες και από μάρμαρο.

Οι οικίες των πλουσίων διέθεταν έναν μικρό χώρο μπροστά από την κυρίως πόρτα, που ήταν στεγασμένος και υποστηριζόταν από δύο στύλους. Εκεί ξεχώριζαν τα αγάλματα των Ερμών και του Απόλλωνα. Οι πόρτες ήταν συνήθως μονόφυλλες, σπανιότατα δε δίφυλλες.

Η αίθουσα της υποδοχής βρισκόταν μακριά από τα άλλα δωμάτια, τα οποία τα χώριζε μια άλλη πόρτα εισόδου. Η πόρτα αυτή, άλλωστε, αποτελούσε το σύνορο του γυναικωνίτη και η νεαρή κόρη έπρεπε να έχει σοβαρότατο λόγο για να την περάσει. Επίσης, ήταν πάντοτε κλειστή για τους ξένους.

Στον γυναικωνίτη βρίσκονταν τα δωμάτια των συζύγων και των ανύπαντρων κοριτσιών, η αποθήκη, τα δωμάτια των υπηρετριών και το μαγειρείο.

Τα καλά σπίτια διέθεταν πηγάδι ή στέρνα. Θερμάστρες δεν υπήρχαν. Τα ξύλα και το μαγκάλι έκαναν όλες τις απαραίτητες δουλειές και ο καπνός γέμιζε τα δωμάτια. Μόνο στο μαγειρείο υπήρχε κάποια τρύπα, η οποία χρησίμευε σαν καπνοδόχος.

Τα έπιπλα των αθηναϊκού σπιτιού της κλασικής εποχής ήταν λιτά και περιορίζονταν σε οτιδήποτε εξυπηρετούσε τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων. Τα καθίσματα ήταν ελαφρά, αλλά και αναπαυτικότατα. Οι διαφόρου σχήματος λυχνίες τους, οι αμφορείς, τα κύπελλα, τα μικρά κάτοπτρα και πολλά κομψοτεχνήματα πήλινα ή μεταλλικά αποτελούσαν τη μόνη επίπλωση και διακόσμηση του αθηναϊκού σπιτιού.

Η είδηση δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “ΜΠΟΥΚΕΤΟ”, στις 28/06/1925…