Ξέρετε γιατί αλλάζει η ώρα απόψε;

 
Μία ώρα μπροστά θα πρέπει να μετακινηθούν οι δείκτες των ρολογιών τα ξημερώματα της Κυριακής, 25 Μαρτίου καθώς τίθεται σε ισχύ η θερινή ώρα..Έτσι, στις 3 τα ξημερώματα οι δείκτες των ρολογιών θα πρέπει να μετακινηθούν και να δείχνουν 4 το πρωί. Δεν είναι αλήθεια ότι η θερινή ώρα βοηθάει στην εξοικονόμηση ενέργειας, υποστηρίζουν ερευνητές. Και όχι μόνον αυτό, αλλά κάνει και κακό στην υγεία, προκαλεί ένα «κοινωνικό τζετ λαγκ», προσθέτουν άλλοι.

Οι επιστήμονες έχουν βάλει στο εδώλιο τη θερινή ώρα, που αρχίζει σε όλη την Ευρώπη Η ιδέα να γυρίζουμε τους δείκτες μία ώρα μπροστά στη διάρκεια του καλοκαιριού είχε προταθεί ήδη το 1784 από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο, όμως εφαρμόστηκε μόνο κατά την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας. Ο πρώτος έλεγχος για το αν εξοικονομείται πράγματι ενέργεια με τη θερινή ώρα έγινε το 1970 από το υπουργείο Μεταφορών των ΗΠΑ. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι εξοικονομείται γύρω στο 1% σε σχέση με τη χρήση της χειμερινής ώρας. Όμως τα πράγματα άλλαξαν όταν τα κλιματιστικά άρχισαν να διαδίδονται ευρύτατα στα σπίτια και στα γραφεία.

Το 2006 ίσχυσε για πρώτη φορά η θερινή ώρα στην Πολιτεία της Ιντιάνας και την επόμενη χρονιά μια εργασία του οικονομολόγου Μάθιου Κότσεν του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας αιφνιδίασε δείχνοντας ότι, αντί να μειωθεί, η κατανάλωση ηλεκτρικού αυξήθηκε κατά 1% κάνοντας την Πολιτεία να χάνει 9 εκατ. δολάρια τον χρόνο. «Αν και η θερινή ώρα μειώνει τη ζήτηση ηλεκτρικού στα σπίτια», εξηγεί ο ερευνητής, «αυξάνει περισσότερο τη χρήση των κλιματιστικών τις απογευματινές ώρες». Στην Καλιφόρνια, η Επιτροπή Ενέργειας κατέληξε σε λίγο πολύ παρόμοιο συμπέρασμα. «Το γεγονός ότι επιμηκύναμε κατά 15 ημέρες την ισχύ της θερινής ώρας στην Πολιτεία μας», εξηγεί η Άντριεν Κάντελ, οικονομολόγος της εν λόγω Επιτροπής, «δεν έφερε κανένα όφελος, καθώς πέρυσι η εξοικονόμηση ενέργειας ήταν μεν 0,2%, όμως το δεδομένο αυτό έχει περιθώριο σφάλματος 1,5%».

Μόνο φαινομενική. Μια έρευνα του αυστραλιανού Ινστιτούτου Ενέργειας έδειξε και αυτή ότι η εξοικονόμηση ενέργειας με τη θερινή ώρα είναι μόνο φαινομενική. Σύμφωνα με το εν λόγω Ινστιτούτο, η οικονομία υπολογίζεται πάντα τις ώρες που υπάρχει η μεγαλύτερη ποσότητα φωτός (τις μεσημεριανές). Αν όμως συνυπολογίσουμε την οικονομία που γίνεται το μεσημέρι και τη μεγαλύτερη ζήτηση ενέργειας από τις 7 έως τις 8 το πρωί, καθώς και αυτή που χρησιμοποιούμε πιο αργά το βράδυ επειδή, κατά μέσο όρο, μένουμε ξύπνιοι περισσότερες ώρες, η οικονομία είναι μηδενική. Όμως δεν είναι όλα τα αποτελέσματα αρνητικά. Στην Έκθεση που συνέταξε τον Οκτώβριο 2008 για το Κογκρέσο, το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η υιοθέτηση της θερινής ώρας 4 εβδομάδες νωρίτερα επέφερε συνολικά εξοικονόμηση ενέργειας κατά 0,5%, η οποία αντιστοιχεί σ΄ αυτή που καταναλώνουν 100.000 διαμερίσματα επί έναν ολόκληρο χρόνο. Αύξηση των εμφραγμάτων κατά 5% Εκτός από την παράμετρο της εξοικονόμησης ενέργειας, πρέπει επίσης να εξεταστεί η παράμετρος των επιπτώσεων που έχει η υιοθέτηση της θερινής ώρας στην υγεία.

Παρ΄ ότι λέγεται πως μία ώρα επιπλέον φως προσφέρει στους ανθρώπους μεγαλύτερη άνεση κινήσεων, σύμφωνα με την επιθεώρηση «Νew Εngland Journal of Μedicine», η οποία επικαλείται μια έρευνα του Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Στοκχόλμης, την πρώτη εβδομάδα που ισχύει η νέα ώρα καταγράφεται αύξηση των εμφραγμάτων κατά 5% και αυτό συμβαίνει από το 1987. Η αιτία, σύμφωνα με τους Σουηδούς επιστήμονες, είναι το γεγονός ότι η αλλαγή της ώρας αλλάζει τους βιολογικούς ρυθμούς μας και κυρίως αυτούς του ύπνου. Και μη νομίζετε ότι αυτό αφορά μόνο λίγους ανθρώπους.

Ο Τιλ Ρένεμπεργκ του Πανεπιστημίου Λούντβιχ Μαξιμίλιαν του Μονακό, ειδικός στο θέμα των βιορυθμών, έκανε γνωστό ότι προβλήματα στον συγχρονισμό του βιολογικού ρολογιού του μπορεί να αντιμετωπίζει πάνω από το ήμισυ του ανθρώπινου πληθυσμού και έκανε λόγο για «κοινωνικό τζετ λαγκ».
Ποιος είχε την ιδέα της αλλαγής της ώρας;

* «Κατηγορήστε (ή μακαρίστε) τον Βενιαμίν Φραγκλίνο που φέρεται να πρωτοδιατύπωσε την ιδέα το 1784, ώστε να υπάρχει διαθέσιμο περισσότερο φυσικό φως κατά τους θερινούς μήνες». * Μάλιστα, πότε πρωτοεφαρμόστηκε;

* «Στον 20ό αιώνα ο άνθρωπος άλλαξε τα… φώτα στο χρόνο, αρχίζοντας από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ώστε να εξοικονομηθούν ενεργειακοί πόροι. Αν έχεις ήλιο στις 8 το βράδυ, δεν ανάβεις τα φώτα και περισσεύει πετρέλαιο για να αλληλοσκοτωνόμαστε. Μετά καταργήθηκε, εμφανίστηκε στο Β’ Παγκόσμιο και μετά την ενεργειακή κρίση του 1973, ήρθε για να μείνει».

* Στην Ελλάδα πότε το υιοθετήσαμε;
* «Το 1973. Το 1997 η κυβέρνηση διατύπωσε τη σκέψη να μην εφαρμόσουμε τη θερινή ώρα ώστε να συγκλίνουμε “ωρολογιακώς” με την κεντρική Ευρώπη, αλλά πρυτάνευσαν σοφότερες σκέψεις». * Πόσες χώρες εφαρμόζουν το μέτρο;
* «Γύρω στις 70».
* Τι γίνεται στην Ε.Ε.;
* «Ως το 1996 κάθε χώρα έκανε τα δικά της, εμείς για παράδειγμα εφαρμόζαμε τη χειμερινή ώρα τον Σεπτέμβριο. Μετά ανέλαβαν οι Βρυξέλλες και η χειμερινή ώρα ισχύει από την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Η θερινή ώρα (για την οποία γίνεται η ιστορία) ισχύει από την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου».
* Υπάρχει κοινοτική οδηγία;
* «Βεβαίως, είναι η 2000/C 337 Ε/18».
* Η ώρα Γκρίνουιτς αλλάζει;
* «Οχι, γι’ αυτό το καλοκαίρι η Ελλάδα είναι 3 ώρες και το χειμώνα 2 ώρες μπροστά από το Γκρίνουιτς. Κάποια πράγματα πρέπει να μένουν σταθερά σε αυτό τον κόσμο».
* Ποια είναι η «κανονική» και ποια η «τεχνητή» ώρα;
* «Η ανθρώπινη παρέμβαση γίνεται εν όψει του καλοκαιριού στα τέλη Μαρτίου».
* Ολες οι χώρες προσαρμόζονται την ίδια στιγμή στις αλλαγές;
* «Σιγά μη συμφωνούσαμε. Το… παιχνίδι με τις ώρες δεν το παίζουν οι χώρες που βρίσκονται κοντά στον Ισημερινό, όπου η μέρα διαρκεί 12 ώρες και η νύχτα άλλες τόσες. Αντίθετα, όσο πιο κοντά κατευθύνεται κανείς προς τους Πόλους τόσο περισσότερο ηλιακό φως είναι διαθέσιμο κατά τις πρωινές και βραδινές ώρες. Επίσης, άλλο πρόγραμμα ακολουθούν οι Βορειοαμερικανοί, άλλο οι Ευρωπαίοι, άλλο οι Νοτιοαμερικανοί…».
* Πότε πάμε μία ώρα μπροστά και πότε μία ώρα πίσω;
* «Τον Οκτώβριο (στις 26 του μηνός φέτος) φέρνουμε τα ρολόγια μία ώρα πίσω και τον Μάρτιο τα πάμε μία ώρα μπροστά».
* Δεν μου είπατε ποια είναι η επίσημη ονομασία.
* «Στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες περιοριζόμαστε στους όρους “θερινή ώρα” και “χειμερινή ώρα” και μετά ασχολούμαστε με σοβαρότερα πράγματα, για παράδειγμα πόσες λακκούβες έχει σήμερα η Κηφισίας. Οι Αγγλοσάξονες, που μάλλον έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, προτιμούν το εφετζίδικο Daylight Saving Time, που στα ελληνικά δημιουργεί το μάλλον άσχημο ακρωνύμιο ΧΕΗΦ, αν το μεταφράσουμε στο “Χρόνος Εξοικονόμησης Ηλιακού Φωτός”».
* Μήπως είναι επικίνδυνο;
* «Αν ξεχάσετε να ρυθμίσετε το ρολόι σας και πάτε με καθυστέρηση μιας ώρας στο ραντεβού, δεν ξέρετε πώς θα αντιδράσει ο “στημένος”, αλλά μην κατηγορείτε τους άλλους για τις αβλεψίες σας, εντάξει;».
* Δεν διαμαρτύρεται κανείς;
* «Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι έχουν κάθε λόγο να διαμαρτύρονται, διότι ούτε τα φυτά ούτε τα ζώα παίρνουν το 141 για να μάθουν την ώρα και θέλουν μερικές εβδομάδες προσαρμογής. Επίσης, άνθρωποι με προβλήματα αϋπνίας βρίσκουν μια καλή αφορμή για γκρίνια». * Ποιος είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος για τις αλλαγές της ώρας; * «Μην κοιτάτε το Αστεροσκοπείο. Την ευθύνη έχει το υπουργείο Μεταφορών & Επικοινωνιών και αυτό δεν είναι ελληνική ιδιοτροπία. Στις ΗΠΑ, επίσης, το υπουργείο Μεταφορών λέει στους Αμερικανούς τι να κάνουν με τα ρολόγια τους και πότε». * Ποιο μέρος του κόσμου είναι το περισσότερο μπερδεμένο όσον αφορά τις αλλαγές της ώρας; * «Μάλλον πρέπει να είναι η Πολιτεία της Ιντιάνα στις ΗΠΑ (περιμένατε να είναι κάπου αλλού;), όπου υπάρχουν τρεις παραλλαγές στο πότε και πώς αλλάζει η ώρα, μπερδεμένοι άνθρωποι».

blog