Πώς ήταν η Θεσσαλονίκη από το 1821 μέχρι την απελευθέρωσή της στις 26 Οκτωβρίου 1912;!!!

«… Ήδη όμως πλησίαζε για τη Θεσσαλονίκη η ώρα της απελευθέρωσης. Τον Οκτώβριο του 1912 κηρύχτηκε ο α’ βαλκανικός πόλεμος και...
ο ελληνικός στρατός έφτασε προελαύνοντας έξω από τη Θεσσαλονίκη. Για να αποφύγει μια άσκοπη αιματοχυσία, ο Τούρκος διοικητής Ταξίν πασάς παρέδωσε την πόλη με πρωτόκολλο που υπογράφτηκε αργά τη νύχτα της 26ης Οκτωβρίου 1912. Η τουρκοκρατία, που για τη Θεσσαλονίκη είχε διαρκέσει 5 αιώνες, είχε λήξει οριστικά…»!



ΕΙΝΑΙ γεγονός ότι στα χρόνια της τουρκοκρατίας οι Θεσσαλονικείς υπέφεραν συχνά από επιδημίες, ενώ πολλές φορές συγκλόνισαν την πόλη και προκάλεσαν καταστροφές ισχυροί σεισμοί. Ωστόσο, το 17ο και κυρίως το 18ο αιώνα το εμπόριο και η οικονομία της πόλης σημείωσαν σημαντική ανάπτυξη. Αυτό προσέλκυσε και πολλούς Δυτικοευρωπαίους, που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στο δυτικό τμήμα της Θεσσαλονίκης, στην περιοχή που ονομάστηκε γι’ αυτό το λόγο «Φραγκομαχαλάς».
Το 1821, όταν ξέσπασε η μεγάλη ελληνική Επανάσταση, οι τουρκικές αρχές εξαπέλυσαν διωγμό κατά της ελληνικής κοινότητας της πόλης. Πολλά εξέχοντα μέλη της αλλά και πολλοί απλοί πολίτες θανατώθηκαν τότε. Στα 1835, όταν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είχαν αποκατασταθεί, ιδρύθηκε στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη ελληνικό προξενείο.
Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ήταν μια περίοδος σημαντικών μεταβολών για την πόλη, καθώς οι τουρκικές αρχές θέλησαν να της δώσουν ένα «ευρωπαϊκό πρόσωπο». Ανάμεσα στα άλλα, κατεδαφίστηκε το παραλιακό τείχος και κατασκευάστηκε προκυμαία, οικοδομήθηκαν μεγάλα δημόσια «νεοκλασικά» κτίρια, η πόλη επεκτάθηκε έξω από τα τείχη, κυρίως προς τα ανατολικά (συνοικία «Εξοχών»), συνδέθηκε σιδηροδρομικά με τη Δυτική Ευρώπη, απέκτησε τα πρώτα τραμ καθώς και φωτισμό με φωταέριο. Ο πληθυσμός της πλησίασε τους 120.000 κατοίκους.

Για μια ασήμαντη αφορμή…

Στην προσπάθεια του εκσυγχρονισμού που επιχειρήθηκε τότε γενικά στην Οθωμανική αυτοκρατορία αντέδρασαν έντονα οι συντηρητικές δυνάμεις των φανατικών μουσουλμάνων. Στη Θεσσαλονίκη, το Μάιο του 1876, ξεσηκώθηκε, με μια ασήμαντη αφορμή, ο τουρκικός όχλος, που κατακρεούργησε τους προξένους της Γαλλίας και της Γερμανίας, όταν επιχείρησαν να παρέμβουν κατευναστικά. Τα αιματηρά αυτά γεγονότα είναι γνωστά ως «σφαγή των προξένων».
Ήδη, από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα είχε αρχίσει στην τουρκοκρατούμενη ακόμη Μακεδονία ένας έντονος εθνολογικός ανταγωνισμός που οξύνθηκε περισσότερο στις αρχές του 20ού αιώνα και εξελίχθηκε σε ανοιχτή αναμέτρηση, κυρίως ανάμεσα σε Έλληνες και Βουλγάρους, που είναι γνωστή ως «Μακεδονικός αγώνας» (1904-1908). Η Θεσσαλονίκη βρέθηκε στην καρδιά αυτής της αναμέτρησης και το ελληνικό προξενείο της αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα στρατηγικά κέντρα του αγώνα.
Τον Ιούλιο του 1908 εκδηλώθηκε και επικράτησε στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το κίνημα των Νεοτούρκων. Το κίνημα, καθώς δημιούργησε στην αρχή απατηλές ελπίδες για χειραφέτηση των υπόδουλων εθνοτήτων, σημείωσε και το τέλος του Μακεδονικού αγώνα. Τον Ιούλιο του 1909, ιδρύθηκε στην πόλη η «Εργατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία», η γνωστή «Φεντερασιόν».

Ήδη όμως πλησίαζε για τη Θεσσαλονίκη η ώρα της απελευθέρωσης!..

Ήδη όμως πλησίαζε για τη Θεσσαλονίκη η ώρα της απελευθέρωσης!.. Τον Οκτώβριο του 1912 κηρύχτηκε ο α’ βαλκανικός πόλεμος και ο ελληνικός στρατός έφτασε προελαύνοντας έξω από τη Θεσσαλονίκη. Για να αποφύγει μια άσκοπη αιματοχυσία, ο Τούρκος διοικητής Ταξίν πασάς παρέδωσε την πόλη με πρωτόκολλο που υπογράφτηκε αργά τη νύχτα της 26ης Οκτωβρίου 1912. Η τουρκοκρατία, που για τη Θεσσαλονίκη είχε διαρκέσει 5 αιώνες, είχε λήξει οριστικά.
Στις 5 Μαρτίου 1913 δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη ο βασιλιάς Γεώργιος Α’, που είχε εγκατασταθεί εδώ αμέσως σχεδόν μετά την απελευθέρωση της πόλης. Ήταν μια πολιτική, προφανώς, δολοφονία, που έμεινε τελικά ανεξιχνίαστη. Τον Απρίλιο του 1913 έγινε απογραφή του πληθυσμού της πόλης, που βρέθηκε να έχει 157.889 κατοίκους.
Τον Ιούνιο του 1913 άρχισε ο β’ βαλκανικός πόλεμος, στον οποίο Ελλάδα και Σερβία αναμετρήθηκαν με τη Βουλγαρία. Στη Θεσσαλονίκη βρίσκονταν στρατωνισμένα, ως φιλοξενούμενα των ελληνικών αρχών, βουλγαρικά στρατιωτικά τμήματα από την εποχή του α’ βαλκανικού πολέμου. Τα τμήματα αυτά, ύστερα από ολονύχτιες συγκρούσεις που έγιναν μέσα στην πόλη στις 17-18 Ιουνίου του 1913 με ελληνικές μονάδες, υποχρεώθηκαν να παραδοθούν. Ο β’ βαλκανικός πόλεμος έληξε με ήττα της Βουλγαρίας. Και με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου που ακολούθησε (Αύγουστος 1913) επικυρώθηκε η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης, όπως και της νότιας Μακεδονίας στην Ελλάδα.
Τον Οκτώβριο του 1915, στη διάρκεια του α’ παγκόσμιου πολέμου, αγγλογαλλικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη έγινε το κέντρο του «Μακεδονικού μετώπου», όπου συγκεντρώθηκαν τελικά περίπου 500.000 μαχητές του συνασπισμού της Αντάντ.
Την περίοδο αυτή η διαφωνία ανάμεσα στο βασιλιά Κωνσταντίνο και τον πρωθυπουργό Βενιζέλο, ο γνωστός «διχασμός», εξελίχθηκε σε ανοιχτή αναμέτρηση. Στις 17 Αυγούστου του 1916 εκδηλώθηκε και επικράτησε στη Θεσσαλονίκη, το φιλοβενιζελικό και φιλανταντικό κίνημα της «Εθνικής άμυνας» και λίγο αργότερα, στις 26 Σεπτεμβρίου, έφτασε στην πόλη ο Βενιζέλος και σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση. Από το έργο της κυβέρνησης αυτής, εκτός από τη μέριμνα για τη συγκρότηση στρατού που θα πολεμούσε στο πλευρό της Αντάντ, αξίζει να αναφερθεί το διάταγμα που καθιέρωνε για πρώτη φορά τη χρήση της δημοτικής γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Η προσωρινή κυβέρνηση διατηρήθηκε ως τον Ιούνιο του 1917, όταν μετά την έξωση του Κωνσταντίνου, ο Βενιζέλος κατέβηκε στην Αθήνα και σχημάτισε κανονική κυβέρνηση όλης της χώρας, που ενοποιήθηκε και πάλι…

ΠΗΓΕΣ:
1. Ιστορικό και Δημοσιογραφικό Αρχείο γράφοντος
2. Εγκυκλοπαίδεια «Μαλλιάρης-παιδεία»
3. Βικιπαίδεια

[Στην πάνω εικόνα: Εσωτερικό του Ιερού Ναού του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτη, στη Θεσσαλονίκη. Εδώ βλέπουμε ένα τμήμα της «κρύπτης», όπου οι χριστιανοί έπαιρναν το Άγιο Μύρο το οποίο διοχετευόταν από το ιερό σε δοχεία και το έδιναν στους πιστούς!..)




http://www.sakketosaggelos.gr