Τι υπάρχει κάτω από των γιγαντιαίων διαστάσεων ναό του Διός στον Λίβανο;
Ένα από τα μεγαλύτερα τοπία δύναμης του αρχαίου κόσμου. Για χιλιάδες χρόνια τα μυστικά του έχουν τυλιχθεί στο σκοτάδι, ή έχουν λουστεί σε ένα τεχνητό φως από εκείνους που θα μας πρόσφεραν μια απλοϊκή λύση στα μυστήρια του. Βλέπετε τις στήλες του ναού του Δία – ο μεγαλύτερος ναός που οι Ρωμαίοι έχουν κτίσει ποτέ – ένα από τα θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Σε αυτή τη μακρινή περιοχή στη κοιλάδα Μκεκάα του σημερινού Λιβάνου, οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες ταξίδευαν 1.500 μίλια για να κάνουν τις προσφορές στους θεούς τους και να λάβουν τους χρησμούς για το πεπρωμένο της αυτοκρατορίας τους.
Περίεργος, φαίνεται ότι ούτε ένας Ρωμαίος αυτοκράτορας δεν απαίτησε ποτέ να πιστωθεί για το σύνθετο του ναού του Μπαάλμπεκ ή για την οικοδόμηση των ογκώδη θεμελίων του. Ομοιότυπα, δεν βρίσκουμε κανένα στοιχείο για ρωμαϊκή κατασκευή ανάμεσα στο ντόπιο πληθυσμό. Αντί αυτού, αυτό που βρίσκουμε είναι μύθοι που προτρέπουν ότι το Μπαάλμπεκ κτίστηκε από υπεράνθρωπες δυνάμεις σε μια εποχή πολύ πριν να αρχίσει ο ανθρώπινος πολιτισμός.
Ο ναός του Διός ήταν αφιερωμένος στον Δία τον Ηλιοπολίτη και είχε κτιστεί πάνω από το ναό του Βάαλ-Χαντάντ. Όρθιοι παραμένουν 6 κίονες, κορινθιακού ρυθμού, από τους 19 στο ανατολικό περιστύλιο και άλλοι 8 από αυτούς τους αποσυναρμολόγησαν οι Βυζαντινοί ύστερα από διαταγές του Ιουστινιανού για να διακοσμήσουν την Αγία Σοφία.
Όλοι οι κίονες στο ναό ήταν 54 και ο ναός είχε πλάτος 50 μέτρων, 90 μέτρα μήκος και 20 μέτρα ύψος. Η πόλη έμεινε υπό Ελληνική κυριαρχία μέχρι το 64 π.Χ., όποτε οι Ρωμαίοι την κατέκτησαν, ενώ το 15 π.Χ. ο Οκταβιανός Αύγουστος την μετέτρεψε σε ρωμαϊκή αποικία βετεράνων και την μετονόμασε σε Colonia Julia Augusta Felix Heliopolitana. Τη περίοδο αυτή η πόλη στολίστηκε με ωραία γλυπτά και μεγαλοπρεπή οικοδομήματα ενώ αυτά που έχτισαν οι Πτολεμαίοι, ανοικοδομήθηκαν και επισκευάστηκαν.
Η παράξενη θεμελίωση
Σύγχρονες μελέτες έδειξαν πως η θεμελίωση του ναού είναι κατά πολύ παλαιότερη από τον ναό του Διός που ανοικοδόμησαν οι Ρωμαίοι, πολύ παλαιότερη ακόμα και από την ελληνιστική εποχή. Πρόκειται για γιγάντιους μονόλιθους που ζυγίζουν από 400 έως 800 τόνους ο καθένας και πιθανολογείται ότι υπήρχαν εκεί ακόμα και πριν την ανοικοδόμηση του ναού του Βαάλ.
Κανείς αρχαιολόγος δεν μπόρεσε να εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο μεταφέρθηκαν εκεί. Αρκεί να αναλογιστεί κάποιος πως το βάρος των λίθων του Stonehedge ανέρχεται σε σαράντα τόνους ο καθένας.
Σε κοντινή απόσταση μπορεί να βρεθεί το πανάρχαιο λατομείο που χρησιμοποίησαν οι χτίστες του μνημείου. Εκεί υπάρχει η «Η Πέτρα του Νότου», πρόκειται για τον μεγαλύτερο επεξεργασμένο μονόλιθο στη Γη, ζυγίζοντας 1242 τόνους.
Είναι ακόμα βαρύτερο από την «Πέτρα της Εγκύου» που ζυγίζει περίπου 1000 τόνους. Και οι δύο γιγάντιοι λίθοι προορίζονταν για την κατασκευή του μνημείου αλλά για κάποιο λόγο δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους.
Οι αραβικές και εβραϊκές πηγές
Οι άραβες πίστευαν ότι το Μπαάλμπεκ άνηκε κάποτε στον θρυλικό Νεμρώδ (δισέγγονος του Νώε) που διοικούσε αυτή τη περιοχή του Λιβάνου.
Σύμφωνα με ένα αραβικό χειρόγραφο,ο Νεμρώδ έστειλε γίγαντες για να ανοικοδομήσουν το Μπαάλμπεκ μετά από την πλημμύρα. Ένας άλλος μύθος λέει ότι ο Νεμρώδ επαναστάτησε ενάντια στον Ιεχωβά και έκτισε τον πύργο της Βαβέλ εδώ, προκειμένου να ανέλθει στον ουρανό και να επιτεθεί στον θεό του.
Σύμφωνα με μια παραλλαγή αυτού του μύθου,ο Νεμρώδ ανήλθε στην κορυφή του πύργου αλλά βρέθηκε όσο μακριά από το στόχο του (τον παράδεισο) όσο όταν άρχισε.Όταν ο πύργος κατέρρευσε,ο Νεμδώδ προσπάθησε να ξανανέβει στους ουρανούς σε μια άμαξα συρόμενη από τέσσερα δυνατά πουλιά, αλλά η άμαξα,αφού περιπλανήθηκε για πολύ στο διάστημα, συντρίβει τελικά πάνω στο Όρος Ερμών,όπου κατά συνέπεια ο Νεμρώδ σκοτώθηκε.Νωρίτερα σε αυτή την ιστορία,ο Νεμρώδ είχε επίσκεψη από τον Αβραάμ, ο οποίος ήρθε ως αγγελιοφόρος του Θεού να προειδοποιήσει τον Νεμρώδ τη τιμωρία για τις αμαρτίες του.
Αλλά ο Νεμρώδ, που εξοργίστηκε από αυτές τις απειλές, είχε πετάξει τον Αβραάμ σε ένα πυρωμένο φούρνο (από τον οποίο ο τελευταίος βγήκε έξω αβλαβής με κάποιο τρόπο).Οι ντόπιοι μουσουλμάνοι πίστευαν ότι ήταν πέρα από την ικανότητα των ανθρώπων να κινήσουν τις τεράστιες πέτρες του Μπαάλμπεκ. Αντί των γιγάντων, εντούτοις, πίστωσαν αυτή τη δουλειά στους δαίμονες ή νζιν.
Η μουσουλμανική παράδοση λέει ότι το Μπαάλμπεκ ήταν κάποτε το σπίτι του Αβραάμ, και αργότερα του Σολομώντα. Επίσης προτείνει ότι ο προφήτης Ηλίας αναλήφθηκε στον ουρανό από το Μπαάλμπεκ – πάνω σε ένα άλογο της φωτιάς. Άλλοι μύθοι σύνδεσαν το Μπαάλμπεκ με τη βιβλική φιγούρα του Κάιν – ο γιος του Αδάμ – υποστηρίζοντας ότι το έκτισε ως καταφύγιο αφότου τον είχε αναθεματίσει ο Ιεχωβάς ο θεός του.
Σύμφωνα με τον Εστφάν Ντογιέχι (Estfan Doweihi), τον πατριάρχη των Μαρωνιτών του Λιβάνου: “Η παράδοσης λέγει ότι το φρούριο του Μπαάλμπεκ… είναι το αρχαιότερο κτήριο στον κόσμο.Ο Κάιν, ο γιος του Αδάμ, το έκτισε στο έτος 133 της δημιουργίας, κατά τη διάρκεια μιας του παραληρούσας τρέλας. Του έδωσε το όνομα του γιου του Ενώχ και το οίκισε με τους γίγαντες που τιμωρήθηκαν για τις κακοήθειες τους από την πλημμύρα.
Σύγχρονες θεωρίες του Μπαάλμπεκ
Λίγοι σύγχρονοι συγγραφείς έχουν τολμήσει να αντιμετωπίσουν το αίνιγμα του Μπαάλμπεκ, ίσως επειδή ο Λίβανος ήταν εκτός ορίων στους τουρίστες κατά τη διάρκεια των ανήσυχων δεκαετιών στο τέλος της δεύτερης χιλιετίας.
Ένας συγγραφέας που δείχνει να είναι ενδιαφέρον είναι ο Άντρου Κόλινς (Andrew Collins),του οποίου τα άρθρα προτείνουν τη δυνατότητα ότι το Μπαάλμπεκ ήταν κάποιο αστρονομικό παρατηρητήριο.Η καλύτερα γνωστή “εναλλακτική” θεωρία, εντούτοις, είναι αυτή των αρχαίων αστροναυτών του συγγραφέα Ζαχαρία Σίτσιν (Zecharia Sitchin), ο οποίος υποστηρίζει ότι το Μπαάλμπεκ ήταν ένα διαστημικό κέντρο, που κτίστηκε από μια φυλή επισκεπτόμενων θεών με το όνομα”ΑΝΟΥΝΑΚΙ” ως κέντρο εκτόξευσης για τους διαστημικούς πυραύλους τους.
Μια πτυχή της θεωρίας του Σίτσιν που κινεί την απορία είναι η σύνδεση μεταξύ του Μπαάλμπεκ-Ηλιούπολης – η πόλη του ήλιου – και του αρχαίου μύθου του θεού του ήλιου που χρησιμοποίησε το Μπαάλμπεκ για να σταθμεύσει το άρμα του.Για να κλείσουμε με ένα διασκεδαστικό ανέκδοτο, το βραβείο για την πιο επινοητική θεωρία του Μπαάλμπεκ πρέπει αναμφισβήτητα να απονεμηθεί στον Άγγλο ταξιδιώτη, Δαβίδ Ορκοχάρτ (David Urquhart), ο οποίος πρότεινε ότι οι οικοδόμοι του Μπαάλμπεκ είχαν χρησιμοποιήσει τα μαστόδοντα – τεράστια εκλείψαντα ελεφαντοειδής θηλαστικά – ως κινητούς γερανούς για να βοηθήσουν να κινήσουν τις πέτρες!
Συμπεράσματα
Γιατί οι διαδοχικοί Ρωμαίοι αυτοκράτορες ταξίδεψαν χιλιάδες μίλια στο Μπαάλμπεκ για να λάβουν τους χρησμούς; Γιατί έκτισαν τον μεγαλύτερο από όλους τους ναούς τους τόσο μακριά από τη Ρώμη; Τι τους παρακίνησε για να στείλουν τις κόκκινες στήλες γρανίτη από τόσο μακρυά, από το Ασουάν στης Αιγύπτου στο λιμένα της Τρίπολης, και από εκεί στο Μπαάλμπεκ μέσω της πόλης Χομς, μια λοξοδρόμηση που, προκειμένου να αποφύγουν τα βουνά, απαιτούσε ένα ταξίδι 200 χιλιομέτρων;
Αυτή ήταν βεβαίως μια ακατάλληλη θέση για να στυλώσουν τον μεγαλύτερο ρωμαϊκό ναό στον κόσμο, τότε γιατί έπρεπε να συμβεί εδώ, στην κοιλάδα του Μπεκάα από όλα τα μέρη;Εάν μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση, μπορούμε ίσως να λύσουμε το μυστήριο του Μπαάλμπεκ. Όπως κάποιος με γνώσεις πάνω στο θέμα του Μπαάλμπεκ σχολίασε, εντούτοις, “δεν είναι πουθενά σαφώς δηλωμένο σε ποια αιτία αποδίδεται η θρησκευτική σημασία αυτής της πόλης”.
Τελικά, κάποιος υποψιάζεται ότι η απάντηση στην ιερότητα του Μπαάλμπεκ βρίσκεται σε μια αποκωδικοποίηση της αρχαίας θρησκείας του, γιατί είναι η θρησκεία που ήταν η κατευθυντήρια δύναμη στο Μπαάλμπεκ από αμνημόνευτους καιρούς.
Η ιερότητα του Μπαάλμπεκ στη ρωμαϊκή εποχή έχει αναφερθεί ήδη και η προσοχή κάποιου εφιστάτε αναπόφευκτα στην τριάδα των θεών που λατρεύτηκαν εδώ:η Αφροδίτη,ο Διόνυσος και ο δυνατός Δίας. Ο τελευταίος ενσωματώνει όλο το συμβολισμό του αρχετυπικού θεού της θύελλας.
Ο συγγραφέας Μακρόβιος του πέμπτου αιώνα περιέγραψε το άγαλμα του Δία ως εξής:”Το άγαλμα του θεού είναι από χρυσό, που αντιπροσωπεύει ένα πρόσωπο χωρίς γενειάδα, ο οποίος κρατά στο δεξί του χέρι ένα μαστίγιο,σαν αρματηλάτης, και στο αριστερό του ένα κεραυνό με στάχυα σιταριού.”Ποια ήταν η έννοια αυτού του θεού θύελλας με τον κεραυνό;
Στους σύγχρονους μελετητές,ο Δίας ήταν θεός της βροντής και της αστραπής και τίποτα εκτός της βροντής και της αστραπής. Εάν πρόκειται να πιστέψουμε τους σύγχρονους μελετητές, η αναζήτηση μας για θρησκευτική έννοια στο Μπαάλμπεκ καταλήγει αντικλιματικά στην πρωτόγονη λατρεία των εγκόσμιων θεών της μετεωρολογίας.Όμως στο άγαλμα που περιγράφηκε από τον Μακρόβιο υπάρχει μια κρίσιμη εσωτερική έννοια στη σύνδεση μεταξύ του κεραυνού και των “σταχυών από σιτάρι”.
Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί ότι οι ρωμαϊκοί θεοί είναι μόνο μέρος της απάντησης στην ιερότητα του Μπαάλμπεκ, γιατί η πόλη ονομάστηκε στην πραγματικότητα για την χάρη του Μπαάλ,του θεού της θύελλας των Χαναναίων και των φοινίκων.Και οι μύθοι του θεού Μπαάλ προμηθεύουν πολυάριθμους συναρπαστικούς παραλληλισμούς με τους θεούς των αρχαίων μεσοποτάμιων λατρειών της έκρηξης των πλανητών.
Πράγματι, η ιδιωτική μου έρευνα προτείνει ότι η Χαναναιηκή και η φοινικική θρησκεία θα μπορούσε η ίδια να περιγραφεί ως λατρεία της έκρηξης των πλανητών.Αναπόφευκτα, έπειτα, πρέπει να ρωτήσουμε εάν η σημασία του Μπαάλμπεκ να έχει προκύψει από ένα ουράνιο γεγονός – ίσως τον αντίκτυπο ενός μετεωρίτη – κατά τη διάρκεια της προ-εγγράμματης εποχής.Μήπως ένας μετεωρίτης να είναι το κλειδί στη σημασία του Μπαάλμπεκ – τη βόρεια “Ηλιούπολη” – ακριβώς όπως ο μετεωρίτης ο αποκαλούμενος “πέτρα μπένμπεν” ήταν το κλειδί στη σημασία του Άννου – τη νότια “Ηλιούπολη” στην αρχαία Αίγυπτο;
Και τι γίνεται με εκείνες τις γιγαντιαίες πέτρες στο τρίλιθο; Μήπως κατασκευάστηκαν σκόπιμα, ίσως για να προκαλέσουν την ιδέα των μετεωριτών – των γιγαντιαίων σπόρων της ζωής – που ενσωματώθηκαν στα θεμέλια (ή τη μήτρα) της γης μητέρας; Ή ήταν απλά τα υπολείμματα ενός ατελούς αμυντικού τοίχου;Ίσως δεν μάθουμε ποτέ την απάντηση σε αυτή την ερώτηση ή το θέμα για το πώς οι πέτρες του τρίλιθου κινήθηκαν.
Το πρόβλημα είναι ότι ο καθένας βλέπει στο Μπαάλμπεκ ότι θέλει να δει βασισμένος στις προκαταλήψεις του και της θεωρίας του. Ίσως θα είναι για πάντα έτσι. Μια τελική σκέψη για να κλείσουμε. Εάν οι μυστηριώδης λίθοι του Μπαάλμπεκ μας ωθούν για να ασκήσουμε το μυαλό μας, τότε ίσως οι αρχαίοι οικοδόμοι επιτυγχάνουν εν μέρει τους στόχους τους.
Αλλά για να περάσουμε, σαν αρχάριοι, τη δοκιμή του τρίλιθου, αυτό που είναι απαραίτητο για μας είναι να κάνουμε κάτι περισσότερο από μόνο να ασκούμε το μυαλό μας. Είναι απαραίτητο πρώτα να προκαλέσουμε όλα που έχουμε διδαχθεί πάνω στην έννοια και την προέλευση της θρησκείας…
πηγές: Alan F. Alfordnoctoc-noctoc.blogspot.com – wikipedia.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου