Σήμερα έχουμε 25 του μηνός και αν γράψουμε την ημερομηνία ολογράφως χωρίς διαχωριστικά βλέπουμε ότι είναι 25022025, υπάρχει δηλαδή μια συμμετρία γύρω από τα δύο 25άρια. Κι έτσι, διάλεξα τη σημερινή μέρα για να την αφιερώσω στον αριθμό 25, στο φετινό αριθμολογικό μας άρθρο.
Νίκος Σαραντάκος από το sarantakos.wordpress.com
Συνεχίζουμε έτσι μια παράδοση ετήσιων αριθμοάρθρων, που ήδη μετράει 16 χρόνια. Ξεκινήσαμε στις 9/9/2009 με το άρθρο για τη μέρα με τα τρία εννιάρια, συνεχίσαμε στις 10/10/ 2010 γράφοντας για τη μέρα με τα τρία δεκάρια , στις 11/11/2011 είχαμε τη μέρα με τα τρία εντεκάρια, και στις 12/12/12 βάλαμε ένα άρθρο για τη μέρα με τα τρία δωδεκάρια. Η ωραία αυτή παράδοση κινδύνεψε να σταματήσει το 2013, διότι μέρα με τρία 13άρια δεν υπάρχει, αφού δεν έχουμε δέκατο τρίτο μήνα, τελικά όμως σκέφτηκα ότι η 13/3/13 ήταν μια καλή προσέγγιση κι έτσι έγραψα το άρθρο για τα δεκατριάρια, και στο ίδιο πατρόν το 2014 το άρθρο για τα δεκατεσσάρια, στις 14/4/14. Στις 15/5/15 αγρόν ηγόραζα, κι έτσι το αντιστοιχο άρθρο με τα δεκαπεντάρια το έβαλα τελικά στις 15 Οκτωβρίου, αλλά το 2016 επανήλθα στην κανονικότητα κι έτσι είχαμε το άρθρο για τα δεκαεξάρια στις 16/6/16 και το άρθρο για τα δεκαεφτάρια στις 17/7/17. Το άρθρo για τα δεκαοχτάρια θα έπρεπε να δημοσιευτεί στις 18 Αυγούστου, αλλά λόγω ραστώνης δημοσιεύτηκε στις 18/9/18. Μετά είχαμε το άρθρο για τα δεκαεννιάρια στις 19/9/19, το άρθρο για τα εικοσάρια στις 20/10/20, το άρθρο για το 21 στις 21/2/21, στις 22/2/22 το άρθρο για το 22 , πρόπερσι το άρθρο για το 23 στις 23/2/23 και πέρυσι το άρθρο για το 24 στις 24/2/24.
Μια πρόγευση για τα αριθμολογικά του 25 πήραμε την πρωτοχρονιά που συζητούσαμε για τον αριθμό 2025, που είναι το γινόμενο των αριθμών 81 x 25, πράγμα που σημαίνει 9x9x5x5, ή αν το δούμε αλλιώς 45 x 45, είναι δηλαδή το τετράγωνο του 45.
Αν μάλιστα το γράψουμε έτσι, είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό: 2025 = (20+25) × (20+25).
Λοιπόν, το 25 είναι τετραγωνικός αριθμός, το τετράγωνο του 5. Ακόμα, είναι άθροισμα 2 τετραγώνων, αφού 5^2 = 3^2 + 4^2 (25 = 9+16), μια πράξη που τη βλέπουμε συχνά ως εφαρμογή του πυθαγόρειου θεωρήματος.
Μια άλλη εφαρμογή του 25 είναι ότι το 25% είναι το 1/4, οπότε το 25 (ή το 0.25 ή το 250 κτλ) συχνά εμφανίζονται σε συνάρτηση με το ένα τέταρτο ενός συνόλου.
Στη χημεία, ο 25 είναι ο ατομικός αριθμός του μαγγανίου (Μn), ενός κοινού μετάλλου με διάφορες εφαρμογές από τις οποίες γλωσσικά θα θυμίσω το περμαγκανάτ (υπερμαγγανικό άλας) που το βρίσκουμε στον Καββαδία (το βυσσινί του Τισιανού και του περμαγκανάτου). Το μαγγάνιο δεν έχει σχέση με το μάγγανο και τη μαγγανεία, προέρχεται από το γαλλικό manganèse, που ανάγεται στη μαγνησία λίθο -θα άξιζε χωριστό άρθρο για να ξεδιαλύνουμε τις ετυμολογικές καραμπόλες. Για τον λόγο αυτό, τα λεξικά Μπαμπινιώτη προτιμούν τη γραφή μαγκάνιο.
Στο ελληνικό αριθμητικό σύστημα το 25 είναι κε’, ενώ στο ρωμαϊκό είναι XXV. Τους αριθμούς αυτούς τους χρησιμοποιούμε πλέον κυρίως για αιώνες και για εστεμμένους αλλά για τους μεν αιώνες θα πρέπει να περιμένουμε λιγάκι, ενώ το να υπάρξει εικοστός πέμπτος εστεμμένος με το ίδιο όνομα είναι πολύ δύσκολο. Ακόμα και στους πάπες το όνομα Ιωάννης έχει φτάσει μόνο ως το 23.
Ο αριθμός 25 κανονικά γράφεται, ολογράφως, με δίλεκτο: είκοσι πέντε, αν και συχνά τον βλέπουμε και ενωμένο, εικοσιπέντε. Κάποιος που είναι 25 χρονών, είναι εικοσιπεντάχρονος ή εικοσπεντάχρονος.
Στα σύγχρονα λεξικά, περιέργως θα έλεγα, δεν βρίσκω κανένα λήμμα από εικοσιπεντ- ή εικοσπεντ-. Και τον εικοσιπεντάχρονο δεν έχω απαίτηση να τον βρω στο λεξικό, αφού ούτε για την 34χρονη ή τον 66χρονο έχει λήμμα.
Από την άλλη, όμως, δεν θα έπρεπε να υπάρχει το εικοσπενταράκι; Από τη μια, εικοσπενταράκι είναι το γυάλινο μπουκαλάκι για το τσίπουρο των 25 δραμιών, που ακόμα υπάρχει, ή το μπουκαλάκι των 25 ml, μπορεί όμως να εννοεί και την απόδοση στα ελληνικά του αμερικανικού κουόρτερ, quarter, που συχνά εμφανίζεται σε μεταφράσεις από τα αμερικάνικα. Και ως τίτλος ταβερνείων εμφανίζεται το Εικοσπενταράκι, φυσικά από την πρώτη σημασία.
Και βέβαια, σε ένα λεξικό της αργκό υπάρχει ή θα έπρεπε να υπάρχει ο όρος «εικοσιπενταράς». Εικοσιπενταράδες ή εικοσπενταράδες έλεγαν προπολεμικά τους χωροφύλακες. Η λέξη εμφανίζεται συχνά στο Τρίτο στεφάνι του Ταχτσή. Η προέλευση του όρου μας είχε προβληματίσει πολύ -το σχετικό νήμα στη Λεξιλογία βαστάει χρόνια. Τελικά, πέρυσι ο Εαρίων βρήκε οριστική απόδειξη υπέρ της εκδοχής ότι ονομάστηκαν έτσι επειδή οι πεζοί χωροφύλακες (των αποσπασμάτων που κυνηγούσαν ληστές) έπαιρναν 25 δραχμές μεροκάματο -και εδώ μπορείτε να δείτε απόσπασμα από τον προϋπολογισμό του 1846 που αναφέρει το μεροκάματο των 25 δραχμών. Καταρρίπτεται λοιπόν η άλλη εκδοχή, ότι ονομάστηκαν έτσι επειδή (ίσως) πληρώνονταν στις 25 του μηνός.
Και το σπάνιο επώνυμο Κοσπεντάρης σε αυτούς θα αναφέρεται, τους εικοσπενταράδες. Θα μπορούσε να βγει άρθρο για τους εικοσπενταράδες, αλλά το στρίμωξα σε μια παράγραφο. Τέλος πάντων…
Εχουμε επίσης και την εικοσιπεντάρα πισίνα, που δεν είναι ολυμπιακών διαστάσεων (θέλει 50 μ μήκος).
Παλιά, υπήρχε και εικοσιπεντάδραχμο, χαρτονόμισμα των 25 δραχμών. Θα το λέγανε εικοσπεντάρικο, υποθέτω. Να ένα εικοσπεντάρικο του 1923:
Η εικόνα που συνοδεύει το άρθρο είναι το σήμα του γερμανικού αυτοκινητόδρομου 25, κάπου στο Αμβούργο, ενώ το λεωφορείο 025 κινείται στη γραμμή Ιπποκράτους – Προφήτης Δανιήλ. Ο γαλλικός νομός 25 είναι ο Doubs (προφέρεται Ντου), οπως το ομώνυμο ποτάμι, που βρέχει την πρωτεύουσά του, την Μπεζανσόν με το ωραίο κάστρο, εκεί που είχε πάει να σπουδάσει ο Σάββας Ξηρός.
Επειδή το 25 είναι 24+1, η 25η ώρα, που δεν υπάρχει, εμφανίζεται σε πολλούς τίτλους βιβλίων και φιλμ. Πολύ γνωστό ήταν παλιά το μυθιστόρημα Η 25η ώρα του Ρουμάνου Βιργκίλ Γκεοργκίου, γραμμένο στα γαλλικά. Έγινε και ταινία, αλλά η γνωστότερη ταινία με τον ίδιο τίτλο είναι του Σπάικ Λι το 2002, βασισμένη σε ομότιτλο αμερικανικό μυθιστόρημα. Υπάρχει όμως και ελληνικό βιβλίο με τον ίδιο τίτλο.
Από τραγούδια με το 25 στον τίτλο μπορείτε να προτείνετε εσεις στα σχόλια, όμως εγώ θα θυμηθώ τα νιάτα μου και θα βάλω το επιστημονικοφανταστικό ποπ άσμα In the year 2525, των Zager και Evans, εδώ με εικονογράφηση από τη Μητρόπολη του Φριτς Λανγκ
Υπάρχει και σε ελληνική διασκευή από τους Sounds, αλλά στους ελληνικούς στίχους ήταν αδύνατο να χωρέσει η χρονολογία 2525.
Θα επαληθευτούν οι προβλέψεις για το έτος 2525; Θα το δούμε τότε. Προς το παρόν, ραντεβού στις 26 Φεβρουαρίου του 2026 για τη μέρα με τα 26άρια.
Reviewed by Unknown
on
10:30
Rating:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου